آینده مبهم نفتی ایران پس از نشست اوپک

رویداد 24: نشست وزیر نفت در وین و چانه‌زنی با اعضای اوپک برای گرفتن سهم بیشتر در تولید نفت مساله‌ای حائز اهمیت برای اقتصاد ایران است چراکه وابستگی اقتصاد کشور به درآمد‌های نفتی به عنوان پاشنه آشیل دولت در اقتصاد است و هرگونه تغییری در میزان تولید به معنی کاهش درآمد ملی کشور و تحت تاثیر قرار دادن زندگی مردم تلقی می‌شود. از سوی دیگر متحدان آمریکا در تلاش هستند نمایندگان اوپک و دید جامعه جهانی را نیز همسوی خود سازند که تاحدی دراین کار موفق بودند؛ به طوریکه زنگنه درست در لحظه ورود به وین با پیشنهاد اولیه روسیه و عربستان برای افزایش تولید نفت مخالفت کرده و گفته بود قیمت نفت به دلیل عوامل اقتصادی بالا نرفته است بلکه دلیل تغییر قیمت نفت، سیاست‌های ترامپ نظیر خروج از برجام و تحریم ایران و ونزوئلا بوده است. روز جمعه زنگنه و خالد الفالح وزیر انرژی عربستان، پیش از شروع نشست اوپک با هم دیدار و مذاکره کردند و زنگنه پس از نشست اوپک اظهار کرد: نتیجه نشست همان چیزی شد که ایران از ابتدا بر آن تأکید داشت و همانطور که قبلاً تأکید کرده بودم، توافق اوپک که در نوامبر ۲۰۱۶ حاصل شده بود، حفظ شد و معتبر است و تنها تصمیم گرفتیم تعهد بیش از ۱۰۰ درصدی از بازار حذف شود و میزان پایبندی اعضا به توافق به ۱۰۰ درصد کاهش یابد. البته این امر به معنی کاهش تولید از سهم ۱۵۰ درصدی به ۱۰۰ درصد است، اما درچنین شرایطی به نظر می‌رسد ایران گزینه دیگری به جز کنار آمدن با مسئله پیش رو نداشت و در نشست اعضای اوپک باید با مسئله به تصویب رسیده شده موافقت کند این درحالی است که وزارت نفتی از سوی شرکت‌هایی که قبلا با ایران همکاری داشتند نیز تحت فشار است و مشخص نیست در آینده نزدیک وضعیت نفت به کجا برسد. با توجه به موضع‌گیری هندی‌ها به نظر می‌رسد پالایشگاه‌های هندی می‌توانند حداقل تا مدتی مشتری پایداری برای نفت ایران باقی بمانند، زیرا وارد کنندگان نفت این کشور آسیای جنوبی بی‌اعتنا به تلاش‌های واشنگتن برای محدود کردن فروش نفت ایران، مایل هستند به قرارداد خریدشان با تهران پایبند بمانند. به اغما بردن صنعت نفت توسط اروپایی‌ها. اما اروپایی‌ها که یکی از مشتریان پر و پا قرص طلای سیاه ایران محسوب می‌شدند و سهم آن‌ها از صادرات نفت ایران با افزایش تقاضا از سوی ایتالیا، فرانسه، هلند و یونان، رشد چشمگیری پیدا کرده بود. با خروج چند غول نفتی ازجمله شل، توتال فرانسه یا شرکت دانیلی و انی ایتالیا صنعت نفت ایران دچار شوک شد که تاحدی نفت را با اغما مواجه کرد این درحالیست که ترکیه، هلند و یونان که از دیگر مشتریان اروپایی نفت ایران محسوب می‌شوند هنوز به طور کامل تصمیم‌گیری مشخصی برای همکاری با ایران نکرده‌اند. زنگنه: راه‌های بسیاری برای دورزدن تحریم‌ها وجود دارد البته دیدگاه وزیر نفت این است که اکثر مشتریان همچنان نفت ایران را خریداری می‌کنند و راه‌های بسیاری برای ایران به منظور حفظ تولید خود وجود دارد که البته از ذکر دقیق این راه‌ها خودداری کرد و گفت: اگر دولت آمریکا بداند ما چه کاری انجام خواهیم داد مانع ما خواهد شد. زنگنه ادامه داد: مساله تحریم‌ها منبع اختلاف در نشست اوپک شده بود که در آن ایران ابتدا با تلاش‌های برخی از اعضاء برای افزایش تولید و تصاحب سهم بازارش مخالفت کرده بود و وزارت نفت ایران برای بدترین سناریو آماده شده و ترامپ را به اقدام علیه بازار آزاد متهم کرده است. البته نباید غافل بود که با توجه به تنش‌های موجود در روابط اقتصادی بین آمریکا و چین و احتمال قریب الوقوع کاهش واردات نفت خام از آمریکا، ایران می‌تواند با در پیش گرفتن یک دیپلماسی نفتی مناسب، بازار نفت آمریکا برای چین را دور زده و بخشی از واردات نفت خام این کشور را به خود اختصاص داده تا در صورت نامناسب بودن تصمیمات اوپک متحمل ضرر نشود. حال باید دید با وضعیتی که اقتصاد ایران که تاثیرپذیری زیادی از نفت دارد در روز‌های آینده به کدامین سو می‌رود و باید دید که آیا زنگنه برنامه‌ای برای برون رفت از وضعیت تحریم‌ها دارد یا خیر؟