ساماندهی مبادلات مرزی کلید خورد
«کولبر» به «پیله‌ور» تغییر نام داد، ولی درآمد بیشتر مرزنشینان کردستان همچنان گرفتار اماواگر‌هایی است و همه چشم امید به تحقق بهبود معیشت ناشی از تغییر نام دوخته‌اند.
خبرگزاری مهر: کولبر یا کولبری واژه و شغلی است که رنج و محنت در آن نهفته است. سخت است که تعریفی برای آن ارائه کرد، چون تا فردی بار این محنت را نکشیده باشد نمی‌تواند آن را معنا کند.
بیکاری و نبود بستر مناسب برای اشتغال در مناطق مرزنشین به‌ویژه در غرب کشور در طول یک دهه اخیر موجب رشد فزاینده تعداد کولبران شده است. انسان‌هایی که درد روزگار و نبود درآمد مناسب آن‌ها را به این مسیر که آخرین نور امید آن‌ها برای کسب روزی برای خانواده‌هایشان محسوب می‌شود، کشانده بود افرادی که وارد وادی جرم و جنایت و دزدی و تبهکاری نشدند و مسیر‌های سنگلاخی و پرپیچ‌وخم کوه‌های کردستان را ترجیح دادند.
صاحبان کالا‌هایی که کالای آن‌ها بر دوش کولبران از آن‌سوی مرز و از طریق مرز‌های کردستان با پرداخت مبلغی بسیار کم به این قشر ضعیف جامعه وارد کشور می‌شد، به ثروت‌های آن‌چنانی در این سال‌ها دست پیدا کردند، ولی کولبران همچنان برای به دست آوردن روزی روزانه و مایحتاج اولیه زندگی خود مانده بودند، ولی با این‌وجود به این آب‌باریکه راضی بودند.
در جامعه ما تا پدیده ای، موجب حادثه ناگواری نشود، مورد توجه قرار نمی‌گیرد و همتی برای حل آن مشکل ایجاد نمی‌شود، ولی این همت هم گا‌ها بجای اینکه در مسیر حل مسئله پیش رود به حذف و پاک کردن آن ختم می‌شود
حال کمتر کسی است که از مطالب مذکور اطلاع نداشته باشد و بیان این مباحث فقط جنبه یادآوری دارد، هرچند بیان این مسائل هیچ‌گاه گویای رنج و سختی کولبری و کولبران نبوده و نیست.
حدود دو سال از زمانی که تعدادی از کولبران منطقه در سرمای زمستان ماندند و ماندنی شدند می‌گذرد، سال ۹۵ با وقوع این حادثه بار دیگر کولبری و کولبران بر سر زبان‌ها افتادند و در رسانه‌های مختلف به آن پرداخته شد.
در جامعه ما تا پدیده‌ای، موجب حادثه ناگواری نشود، موردتوجه قرار نمی‌گیرد و همتی برای حل آن مشکل ایجاد نمی‌شود، ولی این همت هم گا‌ها به‌جای اینکه در مسیر حل مسئله پیش رود به حذف و پاک کردن آن ختم می‌شود و نمود آن را می‌توان در اقدامی که دولت با بستن بازارچه‌های موقت مرزی در شهرستان‌های مرزی کردستان و استان‌های هم‌جوار آن انجام داد، مشاهده کرد.
آستین‌هایی که برای ساماندهی مبادلات مرزی بالازده شد
این مشکلات و معضلات موجب شد دولتمردان تصمیم به ساماندهی مبادلات مرزی در بازارچه‌های موقت مرزی بگیرند و در این رابطه آیین‌نامه هیئت وزیران در خصوص «ساماندهی مبادله در بازارچه‌های موقت مرزی» در تاریخ اول مرداد سال ۹۶ در کشور مصوب و اجرایی شد، ولی در کردستان چند ماه اجرای این مصوبه به تاخیر افتاد.
آغاز این مصوبه در کردستان با اعتراضات گسترده مرزنشینان شهر‌های مرزی استان مواجه شد و بسیاری از مسئولان عالی‌رتبه کشور را هم به این شهر‌ها کشاند تا اینکه تصمیم به اصلاح آن گرفته شد.
با اجرایی شدن آیین‌نامه ساماندهی مبادلات مرزی قرار است نام کولبری به پیله‌وری تغییر یابد تا هم جایگاه و منزلت مرزنشینان حفظ شود و هم نفع و درآمد بیشتری عاید مردم مرزنشین شود.
اصلاح آیین‌نامه ساماندهی مبادلات مرزی به نفع پیله‌وران است
استاندار کردستان اصلاح و ابلاغ آیین‌نامه ساماندهی مبادلات در بازارچە‌های غیررسمی توسط دولت را بە نفع تجار و پیله‌وران در مناطق مرزی استان ذکر کرد و گفت: بنا بر مصوبه هیئت دولت تخفیف سود بازرگانی حاصل از مبادلات کالا برای هر مرزنشین ۷میلیون ریال و هر خانوار تا سقف چهار نفر ۲٨ میلیون ریال در ماه خواهد بود.
بهمن مرادنیا اضافه کرد: سود اختصاص‌یافته در کل مناطق و استان‌های مشمول طرح مذکور در کشور۴۲ هزار میلیارد ریال در سال خواهد بود.
وی ادامه داد: در طرح جدید باید میان پیله‌ور و تاجر برای ورود کالا توافق صورت بگیرد تا زمینه انتفاع مناسب طرفین فراهم شود.
مرادنیا اعلام کرد: با اجرای دستورالعمل جدید خروج کالا به‌طور تجمیعی از شهرستان‌های مرزی ممنوع خواهد شد که این مهم نقش بسزایی در رونق کسب‌وکار بازاریان خواهد داشت.
وی اظهار داشت: در مصوبه قبلی واردات پوشاک و کالا‌هایی که نمایندگی مجاز در کشور داشتند ممنوع بود، ولی این محدودیت تا سه ماه برداشته‌شده تا بازنگری در ارتباط با اینکه چه کالا‌هایی حق ورود دارند، انجام شود.
صدور ۹ هزار کارت الکترونیک برای مرزنشینان بانه
فرماندار شهرستان بانه در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه طرح مبادلات مرزی پیله‌وری مربوط به ساکنان مناطق مرزی ۴ استان کشور است، گفت: کالا‌هایی که از بنادر جنوب کشور به شهر‌های مرزی به‌ویژه بانه وارد می‌شود برای اینکه از تخفیفات گمرکی بهره‌مند شوند باید ترخیص آن توسط کارت‌های الکترونیک پیله‌وران انجام شود.
محمد فلاحی با بیان اینکه در زمینه واردات، تأکید اصلی بر کالا‌های موردنیاز مردم است، بیان کرد: بازارچه سیرانبند بانه با ایجاد زیرساخت‌های موردنیاز ازجمله پایانه گمرکی و انبار، آمادگی لازم برای ترخیص کالا‌های واردشده از سایر گمرکات را دارد.
وی از صدور ۹ هزار کارت الکترونیک مرزنشینان برای ساکنان تمام روستا‌ها و شهر‌های آرمرده، بویین و کانی سور در شهرستان بانه خبر داد و افزود: به میزان ارزش کالا‌های وارداتی نیاز به کارت‌های الکترونیک مرزنشینان است و امیدواریم تجار و بازاریان از مزایای این طرح نهایت بهره را ببرند.
۱۰۳۱۸ نفر در مریوان مشمول مصوبه ساماندهی مبادلات مرز هستند
فرماندار مریوان عنوان کرد: در شهرستان مریوان ۱۰ هزار و ۳۱۸ نفر دارای کارت الکترونیک مشمول مصوبه ساماندهی مبادلات مرز هستند.
محمد شفیعی بیان کرد: متأسفانه بسته شدن مرز‌های موجود صنعت گردشگری را تحت‌الشعاع خود درآورده و به این حوزه ضرر زیادی وارد می‌کند.
فرماندار شهرستان مریوان عنوان کرد: ورود کالا‌ها در مریوان از طریق مرز زمینی انجام می‌شود و در شهرستانی هم، چون خرمشهر به‌صورت دریایی است و در آنجا واردات کالا دارای تخفیفی ۲۲ درصدی است که انتظار می‌رود این امر در شهرستان‌های استان کردستان هم انجام گیرد.
کولبری حذف و پیله‌وری جان می‌گیرد
مسئولان با جایگزینی کلمه پیله‌ور (که به معنای فروشنده خرده‌پا و دوره‌گرد است) به‌جای کولبر درصدد هستند تا جایگاهی به این افراد بدهند و از حمل‌کننده‌های بار تجار به واسطه‌ای بین تجار و بازاریان تبدیل شوند که امیدواریم این مهم در واقعیت تحقق پیدا کند و نه اینکه تنها در ظاهر کلمات را جابه‌جا کنند.
ناگفته نماند در این میان عده‌ای هم در ابتدا مخالف این طرح بودند و آن را غیر کارشناسی می‌دانستند و نمونه این افراد رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سنندج است که در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: طرح اولیه ساماندهی مبادلات مرزی به دلیل خام بودن و غیر کارشناسی بودن آن نه به نفع تجار و نه کولبران بود.
سید کمال حسینی ادامه داد: در طرح قبلی کالا‌های تولیدی که نمایندگی آن‌ها در داخل کشور بود اجازه واردات آن‌ها وجود نداشت که خوشبختانه این محدودیت‌ها در اصلاحیه برداشته شده است.
وی با اشاره به اینکه در این گونه طرح‌ها باید صرفه اقتصادی تمامی ذینفعان مدنظر قرار گیرد، اضافه کرد: علاوه بر تجار و بازرگانان و کولبران، ضلع سوم مصرف‌کننده‌ها هستند که باید قیمت کالا در این پروسه به‌خوبی تعریف شود که موجب جذب و رضایت مصرف‌کنندگان شود.
وی در پاسخ به این سؤال که به نظر شما در این طرح کولبر به پیله‌ور تبدیل می‌شود، اظهار داشت: ویژگی بارز این طرح این است که دیگر نیازی نیست کولبران برای جابه‌جایی کالا به کوه‌ها و مناطق صعب‌العبور بروند و جان خود را به خطر بیندازند.
لزوم تشکیل نشستی با تجار و بازرگانان در ارتباط با اجرای این طرح
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سنندج پیله‌وری را حد واسط بین کولبری و تجارت چمدانی در مناطق آزاد خواند و اظهار داشت: با اجرای این طرح عملاً دیگر پیله‌وران کار فیزیکی انجام نمی‌دهند.
با وجود اینکه مثلث اجرای طرح ساماندهی مبادلات مرزی را تجار و بازرگانان تشکیل داده اند، ولی تاکنون از اتاق بازرگانی به عنوان نماینده تجار دراستان نظری در این خصوص نخواسته اند حسینی ادامه داد: اگر روش اجرای طرح پیله‌وری صحیح باشد و به‌درستی هم اجرایی شود به نفع مردم مرزنشین در شعاع ۲۰ کیلومتری مرز خواهد بود.
وی عنوان کرد: باوجوداینکه یک ضلع مثلث اجرای این طرح را تجار و بازرگانان تشکیل داده‌اند، ولی متأسفانه تاکنون از اتاق بازرگانی به‌عنوان نماینده تجار در استان نظری در ارتباط با اجرای این طرح نخواسته‌اند.
وی بیان کرد: می‌طلبد به‌منظور حفظ و درنظرگرفتن منافع تجار و بازرگانان نشست مشترکی تشکیل داده شود و در این رابطه ما آمادگی همکاری را داریم.
اگر در گذشته کالا‌های ترانزیتی به آن‌سوی مرز‌ها انتقال داده می‌شد و هزینه‌هایی هم بابت انبارداری، حمل‌ونقل و گمرک عراق هم پرداخت می‌شد دیگر با اجرای آیین‌نامه ساماندهی مبادلات مرزی این هزینه‌ها حذف می‌شود و کالا‌های ترانزیتی که از جنوب کشور وارد شهر‌های مرزی کردستان می‌شوند در بازارچه‌های موقت مرزی تحویل داده می‌شود و هزینه کالا‌ها مستقیم به‌حساب کشور واریز و آنگاه تخفیف گمرکی تعیین‌شده هم از محموله‌های واردشده به پیله‌وران پرداخت می‌شود.
نماینده مردم شهرستان‌های سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی هم در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: نه‌تن‌ها اقتصاد کردستان بلکه معیشت مردم در شهر‌های مرزی وابسته به مرز است.
محسن بیگلری بستن شدن مرز را منجر به ایجاد مشکلاتی برای مردم این مناطق خواند و عنوان کرد: کمترین کار برای اشتغال پایدار در مناطق مرزی ما انجام‌شده به همین دلیل معیشت اقتصاد ما بسیار وابسته به مرز است.
وی با بیان اینکه مصوبه هیئت‌وزیران در خصوص ساماندهی مبادلات مرزی در بازارچه‌های موقت در ابتدا غیر کارشناسی بود، بیان کرد: اعلام و اجرایی کردن این مصوبه مشکلات زیادی ایجاد کرد و منجر به اعتراضات مردمی شد.
وی اضافه کرد: این مصوبه اصلاح شد و حال نمی‌توان نظری در ارتباط با نقاط قوت و ضعف آن داد و باید منتظر باشیم و ببینم بعد از اجرایی شدن آن مرزنشینان، بازاریان و پیله‌وران و تجار از آن راضی خواهند بود یا نه.
بیگلری ادامه داد: در این طرح پیله‌وران واسطه‌ای بین تجار و بازاریان هستند و کالا‌های تجار را با تخفیف گمرکی اعطاشده به آن‌ها ترخیص و سپس در اختیار بازاریان قرار می‌دهند.
هرچند در تعریف پیله‌ور آمده فروشنده خرده‌پا، ولی بی‌شک در پروسه مبادلات مرزی کولبران قدیم یا همان پیله‌وران جدید، خریدی انجام نمی‌دهند چراکه سرمایه‌ای برای این کار ندارند و تنها امتیاز حاصل از کارت الکترونیک اعطاشده نصیب آن‌ها می‌شود و دیگر کالای هیچ‌کسی را بر دوش‌های خود حمل نخواهند کرد، لذا در این طرح اگر نانی هم به سفره کولبران اضافه و کم نشود، نفع آن این است که دیگر جانی در این مسیر گرفته نمی‌شود.