پیش‌لرزه‌های آغاز «زلزله بزرگ» در «جنوب سوریه» +نقشه
نشانه‌های پررنگ آغاز عملیات بزرگ ارتش سوریه و جبهه مقاومت برای آزادسازی جنوب سوریه و مرز‌های اردن و جولان اشغالی آغاز شده است. عملیاتی که به علت مجاورت با سرزمین‌های اشغالی و اردن، به طور جدی می‌تواند موازنه‌های پیشین منطقه خاورمیانه را تغییر دهد.
خبرگزاری تسنیم: دمشق در ابتدای ماه جاری میلادی از طریق اردن به گروه‌های تروریستی مستقر در جنوب سوریه پیام داد که باید به سرعت جنوب را ترک و بین دو گزینه «تسلیم/سازش» یا «مهاجرت به شمال سوریه» یکی را انتخاب کنند! ضرب‌الاجل تعیین شده از سوی دمشق، تا روز ۱۵ ژوئن یا به عبارتی تا پایان هفته قبل بود. با گذشت چند روز از پایان ضرب‌الاجل، نشانه‌های متعددی از آغاز قریب الوقوع عملیات مشاهده می‌شود.
با توجه به حساسیت بسیار بالای این عملیات، ابعاد مختلف این عملیات در گزارش‌های مختلف بررسی می‌شود. در این گزارش، صرفا بر تحولات میدانی هفته جاری تمرکز می‌کنیم؛ تحولاتی که به نظر می‌رسد پیش‌لرزه‌های زلزله بزرگ جنوب سوریه باشد. موضوعاتی مانند ابعاد سیاسی عملیات، ترور‌های هدفمند با هدف تحت تأثیر قرار دادن جبهه مقابل، جغرافیای منطقه عملیات و... در روز‌های آینده در گزارش‌های بعدی منتشر خواهد شد.
بسته شدن پایانه‌های مرزی «ریف شرقی» درعا
یکی از استراتژی‌های رایج ارتش سوریه برای کاهش تلفات غیرنظامیان و فشار بر روی گروه‌های تروریستی برای تسلیم شدن، محاصره مناطق تحت سیطره معارضین است تا به این ترتیب، گروه‌های مسلح تحت فشار ساکنان منطقه مجبور به مصالحه شوند یا دست کم قدرت مقاومت آنان در نبرد نظامی کاهش یابد.
موقعیت خاص استان‌های درعا و قنیطره و مرز مشترک با اردن و جولان اشغالی سبب می‌شود محاصره معارضین در جنوب سوریه غیرممکن باشد؛ اما بستن مرز‌های تبادل کالا با مناطق تحت سیطره نظام، فشار اقتصادی بالایی را به معارضین وارد می‌کند. این نکته به خصوص در مورد بخش شرقی استان درعا صادق است که درآمد اصلی ساکنان این منطقه، کشاورزی و تجارت مواد غذایی است و با قطع شدن ارتباط آن با استان‌های همجوار، عملا راه درآمد بسته می‌شود.
علاوه بر تأثیر بالای بسته شدن پایانه‌های مرزی بر ساکنان این مناطق و فشار آن‌ها بر روی گروه‌های تروریستی، دمشق امیدوار است بسته شدن پایانه‌های مرزی مشترک با مناطق تحت سیطره معارضین در بخش شرقی استان درعا، به اقتصاد اردن ضربه جدی وارد کند. اردن در هفته‌های اخیر شاهد تظاهرات بزرگ علیه دولت بوده که به تغییر نخست‌وزیر و کمک‌های اقتصادی کشور‌های عربی حاشیه خلیج‌فارس به امان منجر شده است.
در این شرایط، آسیب‌پذیری اقتصاد اردن بسیار بالا ارزیابی می‌شود و قطع شدن موقت روابط تجاری با سوریه، می‌تواند امان را وادار کند تا فشار مضاعفی به گروه‌های تروریستی جنوب سوریه وارد کند. واقعیت این است که اردن از قدرت تأثیرگذاری بسیار بالایی بر ارتش آزاد (ائتلاف جبهه جنوبیه) در جنوب سوریه برخوردار است.
در همین راستا، ارتش سوریه از ۲ روز گذشته پایانه‌های مرزی ریف شرقی درعا را بست یا فعالیت آن‌ها را به شدت محدود کرد. خبرگزاری تسنیم به زودی در یک گزارش اختصاصی به موقعیت جغرافیایی و جایگاه تأثیرگذار پایانه‌های مرزی ریف شرقی درعا خواهد پرداخت. در این گزارش صرفا به ذکر اخبار مربوط به بسته شدن فعالیت پایانه‌های مرزی بسنده می‌کنیم.
بسته شدن مرز استان سویدا و ریف شرقی درعا
اصلی‌ترین پایانه مرزی میان استان سویدا و ریف شرقی درعا، پایانه مرزی میان شهرک «الملیحه» در شرق استان درعا (مناطق تحت اشغال ارتش آزاد) و شهرک «صما» (هندرات) واقع در غرب استان سویدا است.
در این پایانه مرزی، مواد غذایی و کالا‌های اساسی از سویدا وارد مناطق تحت سیطره معارضین در حاشیه شرقی درعا شده و در مقابل تولیدات کشاورزی ریف شرقی درعا به مناطق تحت سیطره نظام صادر می‌شود. همچنین، تنها پایانه مرزی مجاز برای ترانزیت بنزین از مناطق تحت سیطره نظام به استان درعا (و تبعا کشور اردن)، همین پایانه مرزی است.
روز سه شنبه ۲۹ خرداد فرماندهی کل ارتش سوریه به یگان‌های بسیج مردمی استان سویدا - که اداره پایانه مرزی صما را بر عهده دارند - دستور داد تا مرز را ببندند.
در همین حال بزرگ‌ترین پایانه مرکزی مشترک میان معارضین و نظام در جنوب غرب شهر «خربة الغزالة» در استان درعا نیز به علت حمله موشکی معارضین به کاروان نظامیان در حاشیه شهر خربة الغزالة منقطع شد.
به این ترتیب در حال حاضر از مجموع سه پایانه مرزی مشترک میان مناطق تحت سیطره معارضین سوری در شرق استان درعا و مناطق تحت سیطره ارتش سوریه، تنها یک پایانه (شهر سویدا) به شکل محدود در حال فعالیت است و همین موضوع نشان دهنده آغاز قریب الوقوع عملیات ارتش و جبهه مقاومت در درعا خواهد بود.
انتقال نیرو‌های نظامی به جنوب
همزمان با جدی شدن عملیات نیرو‌های آزادیبخش در جنوب سوریه، منابع خبری از انتقال نیرو‌های اصلی ارتش سوریه به جنوب کشور خبر می‌دهند. در همین راستا، خبرگزاری دولتی سوریه (سانا) روز سه شنبه از انتقال لشگر چهارم ارتش به استان قنیطره خبر داد. شبکه «دمشق الآن» نزدیک به ارتش سوریه نیز یک گزارش تصویری از انتقال یک کاروان زرهی شامل تانک و نفربر از دمشق به سمت قنیطره منتشر کرد.
تصویری از انتقال تجهیزات سنگین نظامی از دمشق به سمت قنیطره
در همین حال منابع خبری از حضور سرتیپ «سهیل حسن»، فرمانده یگان ویژه موسوم به «قوات النمر» یا ببر‌های ارتش سوریه در فرودگاه «خلخله» واقع در شمال استان سویدا خبر می‌دهند. یگان قوات النمر، اصلی‌ترین بازوی اجرایی ارتش سوریه برای آزادسازی مناطق مختلف بود و در نبرد‌های مختلف از شهر حمص تا شمال استان حماه، از شهر حلب تا شمال استان دیرالزور و از غوطه شرقیه تا شمال استان حمص نقش اصلی را ایفا کرده است.
تسلیحات سنگین ارتش سوریه در حال انتقال از دمشق به سمت درعا
نبرد‌های هوایی و شلیک خمپاره
طی چهار روز اخیر توپخانه ارتش سوریه مواضع گروه‌های تروریستی را در شهرک نعیمه و شهر بصری الشام در استان درعا را با خمپاره و تیربار هوایی هدف قرار دادند.
گروه‌های تروریستی وابسته به ارتش آزاد نیز در شهر‌های درعا و بصری الحریر، مواضع ارتش سوریه را در مناطق همجوار با خمپاره هدف قرار دادند.
درهمین حال تلویزیون دولتی سوریه اعلام کرد یک کودک خردسال مقیم شهر درعا در حملات خمپاره‌ای گروه‌های تروریستی کشته شده است. خبرگزاری رسمی دولت سوریه نیز با تأیید این خبر، از کشته شدن یک زن غیرنظامی در درعا خبر داد.
درگیری زمینی محدود
طی روز‌های یکشنبه تا چهارشنبه هفته جاری، نیرو‌های جبهه مقاومت و ارتش سوریه در سه محور تلاش کردند پیشروی کنند که با مقاومت گروه‌های تروریستی روبرو شدند. کارشناسان نظامی اعتقاد دارند گستره و عمق حملات نشان می‌دهد هدف فرماندهان و طراحان این عملیات، سنجش حساسیت و میزان مراقبت‌های گروه‌های تروریستی است؛ زیرا این منطقه طی سه سال اخیر در آتش بس نسبی با نظام بوده و شناسایی میزان حساسیت و نوع تاکتیک‌های دفاعی تروریست‌ها برای آزادسازی منطقه از اهمیت به سزایی برخوردار است.
وسیع‌ترین پیشروی نیرو‌های ارتش سوریه، از پادگان نیروی هوایی شمال منطقه حران در شمال استان سویدا بود که نیرو‌های ارتش و بسیج مردمی سوریه روز چهارشنبه از این پادگان و منطقه «دویری» به سمت شمال شهرستان «بصری الحریر» واقع در شرق استان درعا پیشروی کردند.
نقشه عملیاتی استان درعا: در این نقشه، موقعیت جغرافیایی شهر حران و شمال شهرستان بصری الحریر مشخص شده است. قرمز: ارتش سوریه سبز: ارتش آزاد سیاه: داعش آبی: جولان اشغالی
گروه‌های تروریستی مستقر در بصری الحریر با آتش شدید از مواضع خود در این منطقه دفاع کردند؛ به طوری که فرمانده نیرو‌های ارتش سوریه دستور داد تا رزمندگان به پایگاه‌های خود در شمال حران بازگردند.
در همین حال برخی منابع وابسته به معارضه مدعی کشته شدن تعدادی از نیرو‌های ارتش و بسیج مردمی سوریه در منطقه اللجاة در غرب بصری الحریر شده‌اند. به ادعای این منابع، یک کاروان نظامی ارتش سوریه شمال دست کم ۱۱ تانک از شهر درعا به سمت پادگان لشکر ۱۲ واقع در حومه شهر ازرع اعزام شد تا از این نقطه به مواضع تروریست‌ها در اللجاه حمله شود؛ اما تروریست‌ها با حملات خمپاره‌ای کاروان مربوطه را متوقف کردند.
روز سه شنبه نیز درگیری‌های محدودی در منطقه «تل کروم» واقع در جنوب غربی منطقه فوق استراتژیک «مثلث مرگ» رخ داد. منطقه «مثلث مرگ» نقطه اتصال سه استان درعا، قنیطره و ریف دمشق است که فاصله آن با مرز‌های جولان اشغالی به حدود ۱۵ کیلومتر می‌رسد.
اتاق عملیات مشترک گروه‌های تروریستی در استان قنیطره موسوم به «اتاق عملیات قنیطره» روز سه شنبه با صدور اطلاعیه‌ای ادعا کرد تعدادی از رزمندگان حزب الله را در یک کمین در محور «تل کروم-ام باطنه» هدف قرار داده است: «یک گروه از [رزمندگان]حزب الله طبق برنامه قبلی در این محور در حال حرکت بودند که در کمین نیرو‌های ما گرفتار و محاصره شدند. نیرو‌های ارتش آزاد به سرعت بر [رزمندگان]حزب الله آتش گشودند و همزمان با شلیک خمپاره مانع رسیدن نیرو‌های کمکی حزب الله از تل کروم و صمدانیه شرقی به نقطه محل درگیری شدند. در اثر این درگیری، تعدادی از نیرو‌های حزب الله کشته [(شهید)]و زخمی شدند و تعداد دیگری توانستند با شکستن محاصره به سمت تل کروم فرار کنند.»
همزمان روز سه شنبه، برخی منابع خبری نیز مدعی هدف قرار گرفتن یک خودروی ون وابسته به جبهه مقاومت در شهرک صمدانیه شدند. این خبر از سوی منابع رسمی نزدیک به حزب‌الله تأیید نشده است.
این خبر در حالی منتشر شد که درست یک روز قبل (دوشنبه) خبرگزاری دولتی سوریه (سانا) از حمله گروه‌های تروریستی به محور ام باطنه و حومه تل کروم خبر داد. به گزارش سانا، تروریست‌ها از اطراف روستای «جبا» واقع در شمال استان قنیطره به سمت ام باطنه حرکت کرده بودند که با آتش سنگین نیرو‌های ارتش سوریه و متحدین تلفات قابل توجهی داده و وادار به عقب‌نشینی شدند.
از سوی دیگر گروه‌های تروریستی وابسته به ارتش آزاد از شهر داعل، با موشک‌های میان‌برد یک کاروان نظامی جبهه مقاومت را در حاشیه شهر خربة الغزالة و در مسیر شهر درعا هدف قرار دادند که گفته می‌شود چهار نفر در اثر این حمله شهید شدند. این حمله را می‌توان جدی‌ترین اقدام هجومی گروه‌های تروریستی علیه ارتش سوریه به شمار آورد.
بلوف بزرگ تروریست‌ها
همزمان با تحولات میدانی اخیر، فرمانده گروه تروریستی «شباب السنة» از بزرگ‌ترین گروه‌های مسلح وابسته به ارتش آزاد در استان درعا، در یک بیانیه تصویری برای ارتش سوریه، نیرو‌های جبهه مقاومت و مستشاران ایرانی رجزخوانی کرد!
«نسیم ابو عره»، فرمانده گروه تروریستی شباب السنة در پیام تصویری خود خطاب به فرماندهان ارتش سوریه و جبهه مقاومت گفت: «همه ما در آمادگی کامل به سر می‌بریم. ما تا این لحظه همچنان به توافقنامه آتش بس مخصوص به مناطق کاهش تنش پایبند مانده‌ایم؛ اما اگر نظام (ارتش سوریه) و متحدین آن به هر نقطه‌ای از مناطق تحت سیطره ما حمله کنند، آتش‌فشان‌های خشم ما زبانه می‌کشد!»
ابو عره در بخشی از پیام خود با اشاره به حمله به کاروان نظامی جبهه مقاومت در حاشیه شهر خربة الغزالة، به زعم خود به دمشق هشدار داد که جبهه جنوبیه (ارتش آزاد) اجازه نقل و انتقال گسترده نظامی و صف‌آرایی برای آغاز عملیات را به دمشق نخواهد داد.