آیا کانادا هم می‌تواند سلاح هسته‌ای تولید کند؟

باشگاه خبرنگاران جوان: اوتاوا سیتیزن در مطلبی نوشت: کانادا هم اورانیوم دارد، هم دانش لازم برای ساخت بمب اتمی و هم تمایل به اینکه در میان کشور‌های همسایه از احترام برخوردار شود، اما ساخت بمب اتم برای این کشور غیر ممکن است. این پایگاه اینترنتی کانادایی در ادامه نوشت: در حالی که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا به طور ناگهانی با کانادا وارد یک جنگ تجاری شده، با کره شمالی که سلاح هسته‌ای دارد، روابط دوستانه‌ای برقرار کرده است! این روند این پرسش را در ذهن مردم کانادا ایجاد کرده که اگر این کشور هم تسلیحات هسته‌ای داشته باشد، آنگاه اوضاع چگونه خواهد بود. میچل ریس، مدیر سابق برنامه‌ریزی سیاسی در اداره آمریکای وزارت امور خارجه کانادا، در پاسخ به این پرسش گفت: این اقدام به حدی تحریک‌آمیز خواهد بود که احتمالا به اخراج فوری کانادا از ناتو خواهد انجامید. از طرف دیگر یک بمب اتمی کانادایی تمام توافقات بین‌المللی را نقض خواهد کرد. به محض آنکه صحبت تلاش کانادا برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای مطرح شود، اوتاوا باید انتظار داشته باشد شاهد از بین رفتن تمام اتحاد‌ها و شراکت‌های تجاری‌اش باشد. اوتاوا سیتیزن در ادامه می‌نویسد: البته در واقع ساخت بمب اتمی در کانادا غیرممکن نیست. کانادا از جمله کشور‌هایی است که سلاح هسته‌ای در اختیار ندارد، اما اگر بخواهد به راحتی می‌تواند تولید کند. کانادا این توان را دستکم از دهه ۱۹۵۰ در اختیار دارد. این کشور یکی از شرکای اصلی پروژه منهتن، تلاش آمریکا برای ساخت بمب اتمی در زمان جنگ جهانی دوم، بود. علاوه بر آنکه فن‌آوری‌های کانادا عامل کلیدی ساخت بمب هسته‌ای در یک کشور دیگر بوده است، هند نیز در سال ۱۹۷۴ [۱۳۵۳]نخستین سلاح هسته‌ای خود را با استفاده از پلوتونیومی که به طور محرمانه در یک رآکتور تحقیقاتی کانادایی تولید کرده بود، آزمایش کرد. نویسنده در ادامه تاکید کرده است که البته کانادا از دیرباز همواره خود را از سلاح‌های هسته‌ای دور نگاه داشته است. این کشور هیچگاه یک بمب اتمی آزمایش نکرده و به دنبال دستیابی به زرادخانه هسته‌ای نبوده است. در سال ۱۹۷۸ [۱۳۵۷]پیر ترودو، نخست‌وزیر وقت کانادا در سخنرانی خود در سازمان ملل، کانادا را نخستین کشور جهان خواند که توانایی تولید سلاح هسته‌ای را دارد، اما قصد چنین کاری را ندارد. البته لازم به ذکر است که به مدت ۲۰ سال در دوران جنگ سرد، حدود ۲۰۰ کلاهک تحت کنترل آمریکا در پایگاه‌های نظامی کانادا انبار شده بود تا در صورت بروز جنگ با اتحاد جماهیر شوروی از آن‌ها استفاده شود. اما در کل این کشور از سال ۱۹۸۴ [۱۳۶۳]یعنی زمانی که کانادا آخرین مجموعه از موشک‌های مجهز به سلاح‌های هسته‌ای را به آمریکا بازگرداند، کاملا از تسلیحات هسته‌ای پاک بوده و از سیاست منع اشاعه پیروی کرده است. با این حال، کانادا تمام ملزومات تبدیل شدن به یک کشور مسلح به سلاح‌های هسته‌ای را در اختیار دارد. این کشور اورانیوم فراوان، تعداد زیادی مهندس مستعد و یک بخش انرژی هسته‌ای قدرتمند در اختیار دارد. در واقع نیروگاه هسته‌ای بروس در اونتاریو بزرگترین نیروگاه انرژی هسته‌ای جهان است. اما آنچه باقی می‌ماند تاسیسات لازم برای تولید سوخت هسته‌ای برای سلاح است که می‌تواند از پلوتونیوم یا اورانیوم غنی شده باشد. جان لوکسات، مدیر مرکز سامانه‌های هسته‌ای پیشرفته در همیلتون کانادا، برآورد کرده اگر کانادا بخواهد به توانایی لازم برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای دسترسی پیدا کند، به سال‌ها زمان نیاز دارد. برای غنی‌سازی اورانیوم کانادا باید به ساخت مجموعه‌ای از سانتریفوژ‌های بسیار گرانقیمت بپردازد که این کار هم مستلزم دستیابی به برخی مواد تخصصی است. از طرف دیگر کانادا می‌تواند برای جداسازی پلوتونیوم از ذخیره بزرگ سوخت هسته‌ای مصرف شده خود، تاسیساتی بسازد. لئونارد اسپکتور، از مرکز مطالعات منع اشاعه جیمز مارتین می‌گوید: تنها یک درصد از سوخت مصرف شده پلوتونیوم است. از این رو، چند تن سوخت مصرف شده لازم است تا بتوان مقدار کافی پلوتونیوم برای ساخت یک سلاح از آن استخراج کرد. این کار به زمان زیادی نیاز دارد و مخفی نگاه داشتن آن نیز کار بسیار دشواری است. خلاصه کلام اینکه تنها راهی که کانادا می‌تواند به طور محرمانه یک بمب اتمی بسازد، دستیابی به فن‌آوری هسته‌ای و استفاده از آن در خفا است. شاید این کار برای کشور‌های مستقل کار ساده‌ای باشد، اما برای کانادا که روابط دفاعی نزدیکی با آمریکا دارد، غیر ممکن است. ضمن اینکه شاید یک اقدام ساده برای هسته‌ای شدن با موجی از مجازات‌های تجاری آمریکا مواجه شود.