روزی ما دست زهر عقرب است

روزنامه صبح نو: وقتی حرف از کار و اشتغال می‏شود، ذهن‏ها به سمت یک میز و کامپیوتر می‏رود. برای بسیاری شغل داشتن به نشستن پشت یک میز خلاصه می‏شود؛ در این میان البته کسانی هم هستند که تعریف دیگری از شغل و اشتغال دارند. آقای «وحید بهروز» و همسرش، زوج جوانی هستند که تعریف دیگری از شغل دارند. آن‏ها خارج از همه کلیشه‏ها، شغل‌شان را پرورش عقرب انتخاب کردند.

بهروز در دانشگاه مهندسی عمران خوانده است. او پروانه نظام مهندسی دارد و در شهرش مراغه تا همین ۶ ماه قبل، در رشته خودش کار می‏کرد؛ اما شرایط در رشته‏ای که چهار سال برایش زحمت کشیده و درس خوانده بود، مساعد نبود. او در گفتگو با «صبح نو» توضیح می‎دهد: «در دو سال گذشته من از نقشه‏هایی که امضا می‏کردم، حتی سه میلیون تومان هم درآمد نداشتم.» همین موضوع باعث می‏شود تا به فکر راه انداختن کسب‌و‌کاری باشم. اولین و راحت‌ترین راه هم سر زدن به اینترنت بود: «در اینترنت دیدم که پرورش عقرب از شغل‌های پردرآمد جهان است.» همین باعث می‏شود که وحید درباره حشرات سیاه‎رنگ ترسناک تحقیق کند. در دنیا این شغل به‌شدت موردتوجه است و در ایران هم کارگاه‎هایی هستند که تولیدات عقرب دارند: «در کلاس‏های پرورش عقرب ثبت‎نام کردم.» یک سال می‏شود که بهروز در حوزه پرورش عقرب فعال است و ۶ ماه هم از پرورش عقرب‌هایش می‎گذرد.»

۸۰ میلیون می‏فروشیم در ابتدا البته پرورش عقرب ساده نبوده است، بسیاری از دوستان و آشنایان او، بعد از شنیدن تصمیمش، واکنش نشان دادند: «خیلی‏ها من را مسخره کردند و بسیاری هم باورشان نمی‏شد که چنین شغلی وجود داشته باشد. هنوز خیلی‏ها باور نمی‏کنند که پرورش عقرب دارم.» همسر بهروز، اما در ابتدا با او همراه شد: «بعد از تصمیم همسرم نیز با من شروع کرد.» حال تنها نیروی کارگاه کوچک او همسرش است. بعد از تصمیم خانواده بهروز، آن‏ها در یک اتاق ۱۰‌متری، پرورش هزار عقرب را با هزینه ۱۰‌میلیونی شروع کردند: «هزینه برای شروع کار متفاوت است. گونه‏های مختلفی در عقرب وجود دارد. هر کسی می‏تواند کارش را به نوعی شروع کند. حتی می‏توان از طبیعت عقرب شکار کرد. برای شروع کار باید سبد‌ها و بست‎هایی برای نگهداری عقرب تهیه کرد.» پرورش عقرب، اما به چه دردی می‏خورد؟ بهروز توضیح می‏دهد: «قیمت سم عقرب در جهان خیلی بالاست. در خارج از ایران هر گرم تقریباً ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان به فروش می‏رسد. در ایران، اما این شغل نوپاست که هنوز جا نیفتاده است. دولت هنوز درباره پرورش عقرب کاری نکرده است و اتحادیه‏ای هم وجود ندارد.»

او توضیح می‏دهد که تولیدکنندگان سم، محصولاتشان را به دلال‏ها می‏فروشند: «هر گرم سم در ایران ۷۰ تا ۸۰ میلیون خریداری می‏شود.»، اما تولید سم عقرب به چه دردی می‏خورد؟ وحید توضیح می‏دهد: «در دنیا روی سم عقرب‌ها تحقیقات گسترده‏ای در حال انجام است. تحقیق در خصوص درمان سرطان با سم عقرب در حال انجام است. در تولید آنتی‏بیوتیک و استفاده‏ برای آفت‌کشی در رشته کشاورزی از سم عقرب استفاده می‏شود. تحقیقاتی هم در زمینه درمان رماتیسم و آرتریت و اس‏ام‏اس در حال انجام است.

عقرب‌ها هوای‌مان را دارند شرایط پرورش هر حیوان یا حشره‏ای متفاوت است. این شرایط برای پرورش عقرب هم وجود دارد: «به صورت کلی عقرب به رطوبت و دما خیلی حساس است. عقرب باید در دما و رطوبت خاص نگهداری شود. از نور می‌گریزد و در روز خواب است و بیرون نمی‏آید. در شب و غروب آفتاب زمان فعالیت آن‏هاست.» عقرب‌ها هر حشره‏ای را بتوانند مهار کنند، می‏خورند: «ملخ، کرم و سوسک می‏خورند. در کار پرورش، ولی ما به آن‏ها کرم‏هایی به‌نام میل ورم می‌دهیم.»

بهروز عقرب‏هایش را در دمای ۴۰‌درجه سانتی‌گراد نگه می‏دارد: «در دمای پایین هم می‏توانند خودشان را وفق بدهند، ولی به خواب زمستانی می‏روند. گونه‏های مختلف البته شرایط متنوعی را تحمل می‏کنند و حتی بعضی در دمای ۳۰‌درجه هم زنده می‏مانند.» عقرب‌ها هم مانند هر موجود زنده‏ای دشمنانی دارند: «مرگ و میر عقرب‌ها خیلی کم است. بیماری خاصی ندارند.»

قارچ البته تنها دشمنان آن‏ها هستند. در فضای رطوبتی که نگهداری می‏شوند هم بهترین مکان برای ابتلا به قارچ است. بهروز تأکید می‏کند که عقرب‌ها بسیار بی‎آزارند و برخلاف تصور خیلی‏ها که فکر می‏کنند، جهنده هستند، این‌طور نیست: «عقرب‌ها خیلی آرام‏ و ساکت‏اند. تا زمانی که تحریک نشوند، نیش نمی‏زنند. حتی زمانی که ما به آن‏ها غذا هم می‌دهیم، چنگال‏هایشان را بالا می‏آورند و غذایشان را می‏خورند.»

بهروز توضیح می‏دهد که در ابتدا همسرش هم از عقرب‌ها می‏ترسید، ولی حالا او به راحتی به عقرب‏هایشان غذا می‏دهد: «من یک پسر هفت ساله دارم. او هم از عقرب‌ها نمی‏ترسد. البته تا‌به‌حال به عقرب‌ها دست نزده است، ولی می‏دانم که اگر دست هم بزند برایش مشکلی پیش نمی‏آید. تا‌به‌حال هیچ عقربی نیش‌مان نزده است.»

این عقرب‌های کم‌غذا «گونه‎های مختلف عقرب، به‌طور متوسط سم متفاوتی را تولید می‏کنند.» از هر هزار عقرب، یک گرم مایع سم به‌دست می‏آید: «در بعضی از گونه‏ها از هر ۴۰۰۰ عقرب، یک گرم سم به دست می‏آید.» سم مایع به‌دست آمده از عقرب‌ها باید فرآوری شود. بهروز توضیح می‏دهد: «از هر ۱۰ تا ۱۲ گرم سم مایع، یک گرم سم خشک به دست می‏آید.» در‌حال‌حاضر عقرب‌های پرورش‏دهنده جوان، در مرحله تکثیر هستند و باردارند. تا یک یا دو هفته دیگر عقرب‏های او وضع حمل می‏کنند: «دوران بارداری عقرب‌ها از سه ماه تا پنج ماه است. عقرب‌ها زنده‏زا هستند.» بعد از به دنیا آمدن بچه عقرب‌ها در پشت مادرشان قرار می‏گیرند و تا یک ماه از شیری که از پشت مادرشان ترشح می‏شود، تغذیه می‏کنند. هر عقرب ماده از ۱۰ تا ۹۰ بچه عقرب می‏تواند به دنیا بیاورد: «یک ماه بعد از خوردن شیر آن‏ها هم می‏توانند حشره بخورند.» مراسم سم‏گیری در عقرب‌ها، اما جالب است. وحید توضیح می‏دهد: «هر چهار تا پنج ماه یک‌بار از عقرب‌ها سم‏گیری انجام می‏شود. عقرب‌ها غذا می‏خورند و سم تولید می‏کنند.» عقرب‌ها از عجیب‏ترین بندپایان هستند: «ما هفته‏ای یک‌بار به عقرب‌ها غذا و آب می‌دهیم. عقرب موجودی است که اگر یک سال هم غذا نخورد، زنده می‎ماند، پنج ماه اگر آب نخورد زنده می‏ماند و اگر یک روز زیر آب باشد، بدون اکسیژن می‏تواند زندگی کند.»

بهروز به خاطر سودی که در پرورش عقرب وجود دارد، از شغلی که برایش در دانشگاه آموزش دیده بود، کناره‏گیری کرد تا از سم عقرب، زر بسازد.