بارش‌های بهاری در سمنان و هدررفت آب در دل کویر
بارش‌های بهاری و هدررفت روان‌آب‌ها و سیلاب‌ها در مناطق مختلف استان سمنان همچنان نمایشگر مدیریتی است که در کنترل منابع آب حرفی برای گفتن ندارد.
خبرگزاری فارس: استان سمنان در محدوده مرکزی کشورمان و در دامنه‌های جنوبی سلسله جبال البرز قرار گرفته است؛ منطقه‌ای که ارتفاع آن از شمال به جنوب کم و درنهایت به دشت کویر ختم می‌شود.
بررسی خصوصیات جوی استان سمنان نشان می‌دهد که این استان دارای تنوع در اقلیم بوده و در عین حال که کویر را در آن می‌توان نظاره‌گر بود، جنگل و مناطق کوهستانی نیز در زیباترین شکل آن در این استان وجود دارد و از این‌رو، سمنان را استان چهار فصل می‌نامند.
کارشناسان هواشناسی می‌گویند که اقلیم نیمه بیابانی شدید که اقلیم مختص دشت‌ها، کویر نمک و قسمت‌هایی از فلات شمالی و مرکز ایران بوده، بخش‌هایی از استان سمنان ازجمله گرمسار و بن کوه را در بر گرفته است و در این نقاط، میزان بارش و نزولات جوی اندک است و معمولاً بارندگی آن در اوایل بهار و در بعضی از سال‌ها در تابستان نیز به وقوع می‌پیوندد.
در عین حال، اقلیم نیمه بیابانی خفیف علاوه بر بخش‌های مختلف ایران، قسمت‌هایی از خراسان، سمنان، شاهرود و دامغان را نیز در بر می‌گیرد. بارندگی در این نواحی، معمولاً در پاییز و بهار نیز صورت می‌گیرد، ولی بیشترین بارندگی در فصل زمستان روی می‌دهد.
این شرایط ویژه جوی باعث شده است تا استان سمنان همواره با مشکلی به نام «تنش آبی» یا به عبارت بهتر، «بحران کمبود آب» مواجه باشد؛ دغدغه‌ای که در روز‌های اخیر با کمبود فشار و قطع آب در برخی مناطق مرکز استان سمنان بیشتر از گذشته شده است.
توصیه‌های هواشناسی و باز هم بی‌برنامگی مدیران
گرچه در روز‌های اخیر شاهد توصیه‌های هواشناسی درباره بارش باران‌های بهاری در برخی نقاط استان سمنان به‌ویژه در مناطق شمالی بوده‌ایم، اما باز هم بی‌برنامگی مدیران سبب شد تا بخش اعظمی از روان‌آب‌ها و سیلاب‌های این روز‌ها در استان کم‌آب سمنان به هدر رود.
هواشناسی در روز‌های اخیر گزارش داده بود که بر اساس تحلیل آخرین نقشه‌های پیش‌یابی هواشناسی، سامانه بارشی در دامنه‌های مرکزی و شرقی البرز، سواحل شرقی خزر و شمال شرق کشور فعال است و سبب رگبار باران، گاهی رعد و برق و وزش باد شدید موقت در این مناطق می‌شود.
شدت بارش‌ها در شرق تهران، سمنان، دامنه‌های شرقی البرز، استان مازندران، گلستان، خراسان شمالی و شمال خراسان رضوی در روز‌های اخیر زیاد بود و در برخی نقاط ازجمله سمنان و تهران سبب ایجاد مشکلاتی به‌واسطه جریان سیلاب‌ها شد.
روز پنج‌شنبه (امروز) هم در شمال غرب، دامنه‌های مرکزی و مناطقی از شمال شرق کشور رشد ابر، بارش پراکنده، گاهی رعدوبرق و وزش باد و در ارتفاعات البرز غربی و شمال شرق بارش پراکنده پیش‌بینی شده است و فردا هم رگبار و رعد و برق در ارتفاعات و دامنه‌های البرز غربی و مرکزی و شمال غرب پیش‌بینی می‌شود و رگبار پراکنده باران در البرز شرقی دور از انتظار نیست.
توصیه‌های هواشناسی در حالی بسیار جامع‌تر از این موارد (اینجا دریافت کنید)، ارائه شده بود که تصور می‌شد مدیران برنامه‌ای از روز‌های قبل از مدیریت آب‌های حاصل از این بارش‌ها داشته باشند؛ اما باز هم شاهد بی‌برنامگی مدیران در این زمینه هستیم و اتفاق خاصی برای مدیریت آب‌ها صورت نگرفت.
هدررفت آب‌ها در دل کویر
میانگین بارندگی کل کشور از ابتدای سال زراعی جاری تا روز ۱۸ خردادماه امسال، ۱۶۱.۶ میلی‌متر ثبت شده است.
میزان بارش سال گذشته در این بازه زمانی ۲۰۷.۵ میلی‌متر بود؛ بنابراین بارش سال جاری ۲۲.۱ درصد کمتر از سال گذشته است.
همچنین میانگین بلندمدت کشور در بازه زمانی مذکور ۲۱۹.۴ میلی‌متر بود که بارش سال جاری ۲۶.۴ درصد کمتر از سال بلندمدت است.
این در حالی است که این روز‌ها شاهد هدررفت آب‌ها در دل کویر هستیم؛ منابعی که می‌تواند برای رهایی سمنان و شهر‌های دارای بحران کمبود آب از معضل قطع آب، تا حدودی مؤثر واقع شود.
جریان سیلاب در منطقه گردشگری آبگرم، سبب ایجاد مشکلاتی در تردد خودرو‌ها در جاده ارتباطی این منطقه در استان سمنان شد؛ این مشکل در شمار دیگری از روستا‌ها و مناطق شمالی سمنان هم وجود داشت.
سیلاب در جاده آبگرم بارندگی‌های اخیر در شمال سمنان سبب جاری شدن سیلاب در منطقه آبگرم و جاده ارتباطی این منطقه شد و این مسیر را برای مدتی مسدود کرد. جاده سمنان- آبگرم یکی از جاده‌های روستایی منتهی به منطقه‌ای گردشگری است که در تعطیلات، بسیاری از مردم به این مکان سفر می‌کنند.
بحران آب در سمنان و شاهرود
محمد طاهری، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان سمنان نیز در خصوص وضع منابع آبی استان بیان داشت: در استان سمنان از ۲۰ شهر، دو شهر سمنان و شاهرود در مرحله تنش آبی و بحران آبی قرار دارند.
وی گفت: منابع تولید آب در شهر سمنان عمدتاً از چشمه روزیه و قنات گل رودبار است که به بارش برف در فصل زمستان بستگی دارد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان سمنان افزود: در سال گذشته این دو منبع ۵۰۰ لیتر در ثانیه تأمین آب داشته‌اند و در حال حاضر به ۳۰۰ لیتر در ثانیه رسیده است و ما با کمبود شدید آب مواجه هستیم.
طاهری ادامه داد: بارندگی‌های شدید در چند روز گذشته که منجر به گل‌آلود شدن سرچشمه آب چشمه روزیه شده است، باعث شد تا برطرف شدن کدورت آب چشمه از مدار خارج شود که وضع کیفیت آب چشمه در شرایط عادی قرار گرفت و آب چشمه وارد مدار شبکه قرار گرفت.
وی تصریح کرد: با توجه به کاهش بارندگی‌های سال آبی گذشته و کاهش چشمگیر دبی آب خروجی چشمه‌ها و چاه‌ها در حال حاضر نیاز آبی شهر سمنان حدود ۹۵۰ لیتر در ثانیه بوده و این در حالی است که حداکثر توان استحصال و برداشت آب از چشمه‌ها و چاه‌های شهر سمنان حدود ۶۵۰ لیتر در ثانیه است.
آماده‌باش هلال‌احمر/ امدادرسانی به ۸۰ نفر فقط در تاش
معاون امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر استان سمنان هم در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در سمنان اظهار کرد: به خاطر سیلاب و آب‌گرفتگی معابر و محور شاهرود در کیلومتر ۵۶ محور شاهرود- گرگان- فرعی روستای تاش، ۸۰ نفر حادثه‌دیده داشتیم.
علی‌آقا یحیایی ادامه داد: این سیل در روستای تاش بوده که در ورودی روستا جاده مسدود و ۲۰ خودرو گرفتار شدند و به ۸۰ نفر امدادرسانی شده است.
وی با تأکید بر اینکه آماده‌باش در شهرستان‌های مهدی‌شهر، آرادان و گرمسار نیز داشتیم، تصریح کرد: تلاش شد تا امدادرسانی با سرعت لازم انجام شود.
معاون امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر استان سمنان با اشاره به اینکه چهار اکیپ عملیاتی شامل ۱۲ نفر نیرو و امکانات و تجهیزات سیلاب به محل اعزام شد، اظهار کرد: امدادرسانی به‌خوبی انجام شد.
فیلم جریان شدید سیلاب را در حومه سمنان که به سمت کویر می‌رود، اینجا ببینید:
خسارت منازل مسکونی و باغ‌ها در برخی نقاط استان سمنان
ایرج رئیسیان، مدیرکل مدیریت بحران استانداری سمنان هم در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در سمنان درباره بارش‌ها و جاری شدن سیل در برخی مناطق استان سمنان اظهار کرد: در سه نقطه از استان سمنان شاهد بارش‌های شدید بودیم.
وی با بیان اینکه یکی از محور‌های بارش، روستا و منطقه چاشم در شهرستان مهدی‌شهر بود که بالای ۴۰ میلی‌متر بارش در یک نقطه داشتیم، افزود: این امر موجب جاری شدن سیلاب در سطح جاده و تخریب برخی واحد‌های مسکونی، مزارع و باغ‌ها در این راستا شد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری سمنان ادامه داد: با حضور به‌موقع فرماندار شهرستان مهدی‌شهر و مسؤولان، مشکلات این منطقه تقریباً رفع شده است.
رئیسیان با اشاره به اینکه بنیاد مسکن، جهاد کشاورزی و اداره راه و ترابری باید برآورد خسارات را به ما بدهند، تصریح کرد: میزان این خسارات باید دقیق و کامل مشخص شود.
وی با تأکید بر اینکه محور شهمیرزاد- فولادمحله از محور‌های پربارش استان سمنان بوده است، اضافه کرد: ۲۴ میلی‌متر بارش در این منطقه داشتیم که منجر به جاری شدن روان‌آب در سطح جاده شد و اداره راه سریعاً محور را پاک‌سازی کرد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری سمنان با بیان اینکه میزان بارش‌ها در منطقه تاش شاهرود ۲۰ میلی‌متر بوده است، تصریح کرد: بارش‌ها در تاش هم منجر به جاری شدن سیلاب شد و مدت کوتاهی هم انسداد محور داشتیم که با حضور فرماندار، معاون فرماندار، مدیریت راه و ترابری، هلال‌احمر و دستگاه‌های اجرایی دیگر شهرستانی خوشبختانه رفع شد.
رئیسیان با اشاره به اینکه این محور باد تلاش تا پاسی از شب بازگشایی شد، اظهار کرد: تخلیه رسوب‌های گل‌ولای سطح جاده انجام شد. خسارت‌هایی به منازل مسکونی و باغ‌ها وارد شده است که در حال بررسی و برآورد خسارت‌ها هستیم.
فیلم هدررفت آب در منطقه آبگرم سمنان را اینجا ببینید:
وظیفه مسؤولان چیست؟
شرایط تأمین آب در استان سمنان به‌ویژه در مرکز این استان، این روز‌ها حساس و به‌نوعی بحرانی است؛ مشکلی که شاید بیش از همه بتوان در بی‌توجهی مدیران استان سمنان به کنترل هرزآب‌ها، روان‌آب‌ها و سیلاب‌ها آن را جست‌وجو کرد.
استان سمنان امروز بیش از هر زمان دیگری به برنامه‌محوری و توجه به مدیریت منابع آب نیاز دارد تا بتوان با مشکلات کمتری از کنار کمبود آب در این استان گذر کرد.
امروز باید دانست آیا وظیفه مسؤولان صرفاً هدایت مردم به صرفه‌جویی و مصرف کمتر آب است که صدالبته خود به‌خوبی بر لزوم این امر واقف هستند، یا تلاش برای مدیریت منابع آب و بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت‌های موجود که به‌راحتی در دل کویر هدر می‌رود.