استراتژی انصارالله برای زمینگیر کردن متجاوزان در الحدیده

خبرگزاری تسنیم: نیرو‌های نظامی عربستان سعودی و امارات از بامداد امروز چهارشنبه بعد از مهلت سه روزه، عملیات نظامی برای اشغال شهر راهبردی و ساحلی الجدیده را آغاز کرده‌اند. این در حالی است که فعالان حقوق بشر و موسسات انسان دوستانه نسبت به هر نوع درگیری‌های بیشتر در این منطقه و عواقب انسانی ویرانگر آن هشدار داده بودند.

نیرو‌های ائتلاف سعودی از ساعات اولیه بامداد امروز چهارشنبه عملیات یورش به شهر بندری الحدیده را کلید زدند تا به خیال خود مهمترین شریان حیاتی مردم محاصره شده و جنگ زده یمن را نیز مسدود کرده و با ایجاد یک فاجعه انسانی آن‌ها را مجبور به تسلیم در برابر خود کنند.

مشکلات و موانع حمله نظامی به الحدیده

استیون سیشی سفیر سابق آمریکا در یمن معتقد است که حمله به بندر الحدیده بسیار مشکل‌تر از آن چیزی است که اماراتی‌ها و سعودی‌ها فکر می‌کنند. وی گفت که این حمله نمی‌تواند یک پیروزی سریع را به دنبال داشته باشد و متجاوزان را به پایان جنگ نزدیک کند. وی می‌افزاید: حوثی‌ها زمان زیادی را در اختیار دارند تا بتوانند موجودیت خود در این شهر را اثبات کنند. بویژه که حوثی‌ها در مبارزه بسیار قوی عمل می‌کنند.

شهر الحدیده در جنگ یمن به عرصه‌ای مهم برای آموزش نیرو‌های نظامی و داوطلبانه مردمی جهت دفاع در برابر نیرو‌های متجاوز بوده و باعث شده مناطق سواحل غربی شهر به مناطق رعب‌آور و تهدیدآمیز برای کشتی‌های نظامی ائتلاف متجاوز تبدیل شود. علاوه بر این‌ها نیرو‌های مقاومت مردمی، الحدیده را عرصه‌ای برای حفاظت از عمق استراتژیک خود می‌دانند و سعی دارند تا بیشترین حد ممکن از این شهر و بندر و زیرساخت‌ها و فرودگاه‌های آن حفاظت کنند.

این شهر وزنه مردم شناختی و نظامی بالایی برای نیرو‌های مقاومت دارد؛ علاوه بر اینکه بخشی از عمق استراتژیک شهر‌ها و مناطق دارای اهمیت راهبردی بیشتر نظیر صنعا و ذمار و دیگر مناطق داخلی یمن است. هر اندازه که قدرت مانور نیرو‌های مقاومت مردمی یمن در آبراهه‌های بین المللی افزایش پیدا کند، این موضوع باعث محدودیت گزینه‌های متجاوزان غربی- عربی به این کشور شده و آن‌ها را مجبور می‌کند بیش از پیش مطالبات نیرو‌های ملی یمن را مدنظر قرار دهند.

موانع ائتلاف متجاوز در اشغال الحدیده را می‌توان در موارد زیر برشمرد:

الف: موانع نظامی: نگاهی به عرصه کلی معادلات میدانی در جنگ یمن نشان می‌دهد که مجموعه‌ای از چالش‌ها و موانع در مسیر رؤیای نیرو‌های متجاوز در تسلط بر شهر راهبردی الحدیده و بندر آن وجود دارد. بخشی از این موانع عبارتند از:

سست بودن تسلط نیرو‌های متجاوز در بخش ساحلی جبهه المخا- الخوخه نگرانی‌های اشغالگران نسبت به ویژگی‌های مردم‌شناختی شهر الحدیده. همراهی افکار عمومی مردم این شهر با گرایش‌ها و رویکرد‌های نیرو‌های مقاومت که مانع از اقدامات خرابکارانه در آن شده و حملات را منحصر به حملات هوایی و موشکی قرار داده است.

ب: چالش‌های امنیتی: ماهیت مردم‌شناختی استان‌های شمالی یمن و بستر مخالفت شدید آن‌ها با نیرو‌های متجاوز باعث می‌شود، ورود نیرو‌های متجاوز به این شهر نه تنها پایان عملیات نظامی در الحدیده نباشد، بلکه آغازی بر جنگ فرسایشی اشغالگران در این شهر رقم بخورد. پیش از این در تعز شاهد نمونه‌ای مأیوس کننده برای متجاوزان بودیم که هزینه‌های زیادی را به آن‌ها تحمیل کرد. عربستان پیش از این نیز بار‌ها تلاش کرده کنترل این شهر راهبردی را در اختیار بگیرد، اما هر بار با مقاومت نیرو‌های مردمی و دولت یمن مجبور به عقب‌نشینی شده است.

در همین رابطه نیرو‌های الحوثی و کمیته‌های مردمی اقدام به آماده‌سازی انسانی برای برآورده کردن نیاز‌های استراتژیک در هنگام دفاع از الحدیده کرده و کمیته‌هایی را برای آمادگی عمومی در الحدیده در ابعاد مالی و انسانی طراحی کرده‌اند تا بتوانند در مواقع لزوم مانع از پیشروی نیرو‌های متجاوز در محور‌های مختلف این شهر شوند. حوثی‌ها البته به این مقدار نیز بسنده نکرده و مناطق جایگزینی را برای دریافت کمک‌های مردمی در نظر گرفتهاند.

جریان انصار الله همچنین استراتژی دفاعی منطقه‌ای برای مقابله با حملات متجاوزان در این شهر طراحی کرده که بخشی از آن استفاده از مین‌های زمینی برای حمایت از نقاط اصلی شهر است. آن‌ها همچنین مین‌های دریایی را برای ایجاد مانع در پیشروی نیرو‌های مهاجم طراحی و اجرا کرده اند تا امکان دسترسی متجاوزان به فرودگاه و بندر نظامی شهر را با مشکل مواجه کند. سیستم جنگ شهری از دیگر راهکار‌های جریان‌های مقاومت مردمی است که در صورت تسلط احتمالی متجاوزان بر شهر الحدیده به اجرا گذاشته خواهد شد و همین موضوع است که هزینه‌های اشغال احتمالی شهر را برای سعودی‌ها و متحدان آن افزایش خواهد داد.

اهمیت راهبردی شهر الحدیده در موازنه قدرت جنگ یمن

شهر الحدیده طی سه سال گذشته از تجاوز رژیم آل سعود و متحدانش به یمن به یکی از مهم‌ترین خاستگاه‌های معادلات استراتژیک و سیاسی و اقتصادی این جنگ تبدیل شده و بنا به موقعیت خاص ژئوپلیتیک که از آن برخوردار است، مورد توجه طرفین درگیری‌ها قرار دارد.

از سوی دیگر موقعیت ویژه بندر الحدیده در امتداد سواحل دریای سرخ و گسترش آن به سمت تنگه باب المندب در جنوب و مرز‌های دریایی عربستان سعودی در شمال اهمیت ویژه‌ای را برای این شهر بندری ایجاد کرده است، از همین رو است که ائتلاف متجاوز به یمن اخیرا تمرکز اقدامات نظامی تجاوزطلبانه خود را برای اشغال این شهر به کار گرفته است.

استان الحدیده یکی از استان‌های شمالی یمن است که از تمرکز بالای جمعیتی برخوردار بوده و از سوی دیگر در بخش غربی این کشور قرار دارد که اراضی آن برای کشاورزی مناسب است. علاوه بر این‌ها این شهر در ساحل غربی دریای سرخ قرار داشته و ساحلی به طول ۳۰۰ کیلومتر دارد. تعداد ساکنان این استان بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۴ حدود ۲.۲ میلیون نفر بوده است که از لحاظ جمعیتی بعد از استان تعز در رتبه دوم قرار دارد. در مقابل سواحل استان الحدیده بیش از ۴۰ جزیره قرار دارد که بزرگترین آن‌ها جزیره مسکونی کمران است. شهر الحدیده مرکز اداری استان است که بالغ بر ۴۰۰ هزار نفر در آن ساکن هستند. این شهر حدود ۲۲۶ کیلومتر از صنعا فاصله دارد.

بندر الحدیده دومین بندر بزرگ یمن به شمار می‌رود و یکی از بزرگ‌ترین بنادر مشرف به دریای سرخ است. این بندر قادر است کشتی‌هایی با محموله ۳۱ هزار تنی با عرض حدود ۱۰ متر و طول ۲۵۰ متر را بپذیرد. مهم‌ترین ویژگی‌های بندر الحدیده را می‌توان در نزدیک بودن به خطوط جهانی دریانوردی، عدم وجود باد‌های موسمی در این بندر و برخورداری از شرایط مثبت طبیعی نظیر امواج و جریان‌های آبی برشمرد.

الف: اهمیت الحدیده برای انصارالله و نیرو‌های مقاومت مردمی

بندر الحدیده از طریق عوارض گمرکی که عاید نیرو‌های الحوثی میکند، خدمت بزرگی به اقتصاد جنگ در میان نیرو‌های مدافع یمن می‌کند. البته آمار دقیقی در این رابطه منتشر نشده است، اما می‌توان از طریق حرکت کشتی‌های باری و تخلیه و بارگیری روزمره این کشتی‌ها آماری تقریبی از آن به دست آورد. درآمد‌های دیگر از جمله در زمینه مالیات‌ها و عوارض و جریمه کالا‌های وارداتی غیر قانونی از دیگر منابع در آمد حوثی‌ها از این بندر است.

علاوه بر این‌ها نیرو‌های متجاوز مدعی هستند که انصارالله و نیرو‌های مقاومت از این بندر برای دستیابی به سلاح و مهمات استفاده می‌کنند. البته گزارش منتشر شده از سوی شورای امنیت در سال ۲۰۱۶ این موضوع را تأیید نکرده است.

موقعیت استراتژیک بندر الحدیده و تسلط آن بر شاهراه‌های بین‌المللی ارتباط دریایی و امنیت و سلامت کشتیرانی، یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های انصارالله برای تحت کنترل نگه داشتن شهر الحدیده است. نیرو‌های مقاومت یمن به این ترتیب علاوه بر عواید مالی، وزنه و تأثیرگذاری منطقه‌ای را بالا می‌برند و از سوی دیگر می‌توانند مرز‌های آبی عربستان سعودی را از طریق این بندر تهدید کنند.

ب: اهمیت الحدیده برای عربستان

خارج کردن برگه برنده انصارالله در ابعاد نظامی، راهبردی و اقتصادی از دست آن‌ها یکی از مهم‌ترین اهداف متجاوزان برای تمرکز بر اشغال این شهر است. علاوه بر اینکه سعودی‌ها با اشغال این بندر می‌خواهند کنترل جریان انصار الله بر شاهراه دریای باب المندب را از بین برده و کشتیرانی خود را با امنیت بیشتری همراه سازند. حمله به یک کشتی اماراتی و دو کشتی آمریکایی در اکتبر ۲۰۱۶ بعلاوه حمله به یک ناو سعودی در ژانویه ۲۰۱۷ از جمله این حملات موشکی بوده که هزینه این کشتیرانی در دریای سرخ و برای متجاوزان و سعودی و متحدانش افزایش داده است.

همچنین برای درک اهمیت بنادر دریای سرخ از جمله بندر الحدیده، نیم‌نگاهی به طرح تجزیه یمن لازم است. در سایه ناتوانی ائتلاف متجاوز در اشغال یمن، سناریوی مطلوب برای سعودی‌ها را می‌توان در طرح فدرالی شورای همکاری خلیج فارس که از سوی سعودی‌ها ارائه شده، مشاهده نمود. این طرح در کنفرانس گفتگوی ملی یمن در اوایل سال ۲۰۱۴ میلادی ارائه شده و پیشنهاد تجزیه این کشور به ۶ منطقه فدرالی را مطرح کرده بود. این مناطق عبارتند از: اقلیم حضرموت به مرکزیت المکلا، اقلیم سبا به مرکزیت سبا، اقلیم عدن به مرکزیت عدن، اقلیم الجند به مرکزیت تعز، اقلیم ازال به مرکزیت صنعاء، اقلیم تهامه به مرکزیت حدیده.

سعودی‌ها و اماراتی‌ها تصور می‌کنند با اشغال این شهر می‌توانند فشار‌ها بر دولت یمن و نیرو‌های مردمی را افزایش دهند و آن‌ها را مجبور به پذیرش خواسته‌های سعودی‌ها و توقف جنگ نمایند.

خوشحالی زودهنگام متجاوزان و سرنوشت مبهم جنگ

حمله امروز با ۱۰ حمله هوایی در منطقه الدریهمی و ۱۵ حمله هوایی دیگر در منطقه بیت الفقیه در جنوب الحدیده و تعداد دیگری از حملات ضد مسیر الحدیده به تعز آغاز شد. همزمان با حملات هوایی، درگیری‌های شدیدی نظامی در الدریهمی آغاز شده است.

در همین راستا محمد علی الحوثی رئیس کمیته عالی انقلاب یمن از هدف قرار گرفتن دو کشتی جنگی وابسته به ائتلاف سعودی خبر داد. یکی از این کشتی‌ها که در نزدیکی شهر الحدیده قرار داشته، آتش گرفته، اما کشتی دوم موفق به فرار به سمت دریای سرخ شده است. این کشتی‌ها عملیات هلی‌برن نیرو را انجام می‌دادند، اما نیروی دریایی یمن آن‌ها را هدف قرار داد.

با وجود شادمانی عبد ربه منصور هادی رئیس جمهور مخلوع یمن از آغاز این حمله، اما به نظر می‌رسد، حتی خوش‌بین‌ترین تحلیلگران نیز نمی‌توانند نسبت به نتایج این جنگ شادمانی زیادی داشته باشند، گرچه اشغال الحدیده در کوتاه مدت بعید به نظر می‌رسد، اما اگر این اتفاق نیز رخ دهد، بعید است که با توجه به ساختار مردم‌شناختی این شهر، نیرو‌های وابسته به سعودی‌ها در این شهر آرامش داشته باشند.

طبق معمول موارد گذشته، با وجود چراغ سبز آمریکا نسبت به این حمله نمی‌توان از محافل بین‌المللی یا کشور‌های اروپایی برای توقف این جنگ و جلوگیری از تشدید بحران برای ۱۱ میلیون کودک یمنی و ۳۰۰ هزار کودک ساکن در الحدیده و اطراف آن امید اقدام جدی و مثبت داشت؛ لذا این نیرو‌های نظامی و کمیته‌های مردمی هستند که می‌توانند هزینه‌های این ریسک عملیاتی را به حدی برای عربستان و متحدانش افزایش دهند تا این طرح نیز مانند طرح‌های گذشته سعودی‌ها در یمن با شکست مواجه شود.