تلاش یک ساله باغداران ابرکوهی در جیب دلالان

خبرگزاری ایسنا: کشاورزی از جمله مشاغل سخت است حال اگر این حرفه در خشک‌ترین منطقه کشور انجام شود، به مراتب دشوارتر خواهد بود و تنها با مشقت فراوان فعالان این حوزه است که محصولی به بار خواهد آمد. استان یزد امسال نیز از کم‌بارش‌ترین استان‌های کشور بود، ولی با این حال کشاورزانش باز هم بالاترین راندمان متولید محصولات کشاورزی را در کشور به خود اختصاص داده‌اند. معمولاً با شروع سال نو در سال‌های اخیر خیلی زود پای محصولات نوبرانه به بازار باز می‌شود و یکی از این محصولات که معمولاً ورود آن به بازار میوه از اواخر اردیبهشت در یزد کلید می‌خورد، زردآلوی زودرس و اعلای شهرستان ابرکوه در این استان است که علاوه بر تامین بازار استان، بخش قابل توجهی از آن راهی میادین میوه و تره‌بار و بازار‌های دیگر استان‌های کشور مانند تهران، اصفهان شیراز می‌شود. با این حال این محصول نیز همانند بسیاری از دیگر محصولات کشاورزی در چنگال سودجویان و دلالان بازار گرفتار است و به رغم اهمیت خودکفایی کشور در بخش کشاورزی، هنوز مورد بی‌توجهی مسئولان امر قرار دارد به طوری که سود تلاش سال کشاورز زحمت‌کش به جیب عده‌ای محدود واسطه و دلال میوه می‌رود. رییس جهادکشاورزی ابرکوه در این باره معتقد است که محصولی که کشاورزان ابرکوهی می‌فروشد، پس از گذشت چند مرحله با قیمت دقیقاً دو برابری به دست مشتری می‌رسد. «مهدی غیب اللهی» در گفتگو با خبرنگار ایسنا، بدون ارائه هیچ توضیح بیشتری در این باره، می‌گوید: شهرستان ابرکوه دارای ۱۲۰۰ هکتار سطح زیرکشت محصول زردآلو است که از هر هکتار ۱۸ تن محصول از انواع مختلف برداشت می‌شود. وی پیش بینی برداشت امسال رزدآلوی شهرستان را قریب ۲۱ هزار و ۶۰۰ تن اعلام و اضافه می‌کند: تخم‌گردی، فلکه‌ای، کتابی و مَمَک ارقام مختلف زردآلو ابرکوه هستند که بخش عمده آن در فراغه و مابقی در تیجرد (علوی، مریم‌آباد، هروک، احمدآباد) و بخش بهمن (روستای بداف) کشت می‌شود. غیب‌اللهی می‌گوید: برداشت زردآلو در ابرکوه از نیمه اردیبهشت‌ماه آغاز می‌شود، ولی برداشت این محصول بسته به زودرس یا دیرس بودن ارقام آن تا اواخر خرداد ادامه خواهد داشت. به سراغ کشاورزان منطقه می‌رویم تا مشکل ملموس آن‌ها در مورد دسترنجشان را جویا شویم، «حسن افضلی» یکی از کشاورزان ابرکوهی که در کاشت و برداشت محصول زردآلو تجربه‌ای چندین ساله دارد، در گفتگو با ایسنا اظهار می‌کند: در حالی که کشاورزان این منطقه زردآلوی نوع زودرس و تخم گردی را پس از برداشت به طور متوسط هر کیلو ۹ هزار تومان و دیررس را هر کیلو ۵ هزار تومان می‌فروشند، دلالان همین محصولات را در میادین میوه و تره‌بار دیگر شهر‌ها با قیمت‌های حدود ۱۵ و ۱۰ هزار تومان به فروش می‌رساند. وی خاطرنشان می‌کند: این در حالی است که همواره کشاورزان در طول پروسه تولید، برداشت و بارگیری این محصول، متحمل هزینه‌های بسیاری می‌شوند، ولی در نهایت کمترین سود را در ازای دسترنج خود کسب می‌کنند. افضلی یادآور می‌شود: کشاورزان ابرکوهی سالانه در ازای کوددهی و سم‌پاشی، آبیاری و مراقبت از درختان تا حصول ثمره و میوه و دستمزد کارگر برای هر هکتار از باغات خود حدود ۱۲ میلیون تومان هزینه می‌کنند و این در حالی است که هزینه‌های فصل برداشت چیزی به مراتب فراتر از این مقدار است. این کشاورز با بیان این که به طور میانگین برای برداشت هر هکتار محصول زردآلو به ۱۵ نفر کارگر نیاز است، بیان می‌کند: هر کارگر می‌تواند روزانه ۲۵۰ کیلو محصول را چیده و در سبد‌ها که هر کدام گنجایش حدود ۷ تا ۸ کیلو زردآلو را دارند، بارگیری کند که تمام این مراحل و امکانات مورد نیاز مستلزم صرف هزینه از سوی خود کشاورزان است. با این حال سعی کردیم بنا به ارائه امار و اطلاعات کشاورزان منطقه با یک حساب سرانگشتی دخل و خرج کشاورزان و دلالان این محصول در ابرکوه را محاسبه کنیم. در ابتدا هزینه‌های تحمیلی بر کشاورزان، تنها در بخش برداشت هر هکتار که حدوداً ۱۸ تُن محصول دارد را محاسبه کردیم که شامل تعداد ۲۴۰۰ سبد مورد نیاز برای بسته‌بندی محصول به قیمت سه میلیون و ۶۰۰ تومان، ۱۰ کیلو کاغذ گراف برای ۲۴۰۰ صندوق معادل ۹۰ هزار تومان، دستمزد و غذای ۱۵ کارگر برای ۵ روز زمان مورد نیاز برداشت این میزان محصول به ترتیب به مبلغ ۳ میلیون و ۷۵۰ هزار و یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بود و در مجموع رقمی معادل هشت میلیون و ۹۴۰ هزار تومان برآورد شد. اگر این رقم را به ۱۲ میلیون تومان هزینه سالانه نگهداری از هر هکتار باغات زردآلو بنا به گفته کشاورزان منطقه اضافه کنیم، در واقع هزینه تحمیلی بر باغداران زردآلوی ابرکوه از تولید تا برداشت حدود ۲۰ میلیون تومان به ازای هر هکتار خواهد شد. حال به سراغ هزینه‌های خرید و حمل محصول به میادین میوه و تره‌بار شهر‌هایی همچون شیراز، اصفهان و تهران که توسط دلالان انجام می‌شود، می‌رویم. کرایه هر دستگاه نیسان که ظرفیت حمل دو تُن بار را دارد به شهر‌های فوق به ترتیب ۳۰۰، ۳۰۰ و ۷۰۰ هزار تومان است لذا با این اوصاف کرایه حمل ۱۸ تُن محصول به دورترین منطقه که تهران است برای دلال مبلغی حدود ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان هزینه خواهد داشت. البته دلال باید ۱۰ درصد از فروش محصول خود را به غرفه‌دار میدان پرداخت کند. با محاسبه قیمت‌های فروش زردآلو و هزینه‌های صورت گرفته توسط کشاورز و دلال، این‌چنین به نظر می‌رسد که سود حاصل از تلاش یک ساله کشاورز در ازای فروش ۱۸ تن زردآلوی زودرس حدود ۱۴۱ میلیون تومان و سود دلال حدود ۸۳ میلیون است. این ارقام در نوع زردآلوی دیررس هم برای کشاورز برابر با ۷۸ و برای دلال ۶۵ میلیون تومان خواهد بود لذا چنین به نظر می‌رسد که یک هفته کار این دلالان دلال به صورت تقریبی با تلاش و کار یک سال باغدار و کشاورز ابرکوهی برابری می‌کند. بسیار پر واضح است که بازار محصولات کشاورزی از جمله زردآلوی ابرکوه برای جلوگیری از تضییع حقوق کشاورزان زحمتکش نیازمند ساماندهی و نظارت بیشتر مسئولان و متولیان امر است و خودکفایی کشور و حتی تحقق اقتصاد مقاومتی مگر با توجه به همین نکات شاید به اصطلاح جزئی در بخش تولید محقق نخواهد شد.