از نگرانی بیماران تا خوشحالی دلالان

جام جم: افزایش ۹ درصدی قیمت دارو در سال ۹۷، صبح دیروز تیتر خبرگزاری‌ها شد، خبری با، اما و اگر‌های فراوان که موجی از نگرانی را بین بیماران و خانواده‌هایشان به وجود آورد. بهانه‌ای که باعث شد به یکی از داروخانه‌های مطرح پایتخت سر بزنیم و بازتاب انعکاس این خبر را بین بیماران این داروخانه ببینیم؛ داروخانه‌ای که در حاشیه‌اش دلالان دارو مدت‌هاست جولان می‌دهند، دارو می‌خرند و دارو می‌فروشند و درست مثل بیماران، کوچک‌ترین خبر‌ها درباره کاهش یا افزایش نرخ دارو را دنبال می‌کنند و نبض بازار زیرزمینی دارو را در دست دارند.

اینجا خیابان ناصرخسرو نیست، ما در دل میراثی به‌جا مانده از قدیم قدم نمی‌زنیم، اینجا در حوالی میدان هفت‌تیر، مدت‌هاست یک پاتوق جدید برای خرید و فروش غیرقانونی دارو پاگرفته! دلالان دارو، پا از کوچه‌های تنگ و پیچ درپیچ منطقه ۱۲ بیرون گذاشته و رسیده‌اند به منطقه ۶. حالا پاتوق‌شان شعاع چند متری داروخانه فوق تخصصی ۱۳ آبان است، بیشتر روبه‌روی داروخانه، زیر سایه پل عابر، قدم می‌زنند و از همانجا، آدم‌هایی را که از در ورودی داروخانه می‌گذرند، زیر نظر دارند. مشتری‌هایشان را هم از بین همین‌ها پیدا می‌کنند! آن‌ها نسل جدید دلالان دارو هستند، کوچیده از بازار سیاه و معروف دارو، از ناصرخسرو به اطراف داروخانه‌های فوق‌تخصصی و معروف پایتخت! حتی به داخل داروخانه‌ها، نفس‌به‌نفس بیماران، درست روی صندلی‌های انتظار! سبک و سیاقشان، اما فرق نمی‌کند، آن‌ها هم نان به نرخ دارو می‌خورند، نرخی که وصل است به قیمت دلار! اینجا، اما خرید دارو هم برای خودش بازار دارد و آن‌ها بین مراجعان هر روزه داروخانه، خیلی زود اهلش را پیدا می‌کنند؛ کسی که بخواهند به او دارو بفروشند!

مردی با پیراهن صورتی رنگ و شلوار جین آبی روشن، زیرسایه پل عابر، درست روبه‌روی داروخانه قدم می‌زند، تصویرش توی شیشه مغازه مبل‌فروشی نبش خردمند، به موازات خودش حرکت می‌کند.

او را یکی از راننده ماشین‌های دربستی که روی پله‌های داروخانه ۱۳ آبان نشسته‌اند، به ما معرفی می‌کند؛ همان که مدام می‌گوید: «هلال‌احمر دربست!» و منتظر بیمارانی است که دست خالی از ۱۳ آبان بیرون می‌آیند و باید راهی داروخانه هلال‌احمر شوند. سراغ دلالان دارو را که می‌گیریم، مرد راننده به آن طرف خیابان اشاره می‌کند و می‌گوید: «زیادند، همین دوربر‌ها پخش‌اند، الان دو نفرشان همین روبه رو هستند.» ما رد نگاهش را می‌گیریم و می‌رسیم به آن طرف خیایان، مرد صورتی پوش، جلو می‌آید، بیرون آمدنمان را از داروخانه دیده و حالا خودش پیش قدم می‌شود، آهسته زمزمه می‌کند: «دارو... دارو!»

ما می‌رویم در جلد یک فروشنده دارو! یک بیمار که هنوز دارو‌های قبلی‌اش را تمام نکرده و حالا دوز جدید دارو به دستش رسیده، یکی که مشکل مالی دارد و می‌خواهد با فروش قسمتی از داروهایش مشکلاتش را دور بزند، یا حتی یکی که نسخه جعل کرده حالا دارو با یارانه دولتی به دستش رسیده! می‌گوییم، یک بسته زیفرون برای فروش داریم و او می‌گوید که اگر تاریخش جدید باشد، ۱۵۰ هزار تومان می‌خرد! بعد هم شماره ۰۹۱۱ همراه اولش را می‌دهد و با هم قرار بعدازظهر را می‌گذاریم برای تحویل دارو. مکالمه ما که تمام می‌شود، مرد میانسال دیگری که زیر سایه پل هوایی، آن طرف پیاده‌رو روی موتورسیکلتش نشسته و هرچند دقیقه یک بار می‌گوید: موتور... موتور، اما هیچ مسافری ندارد! با اشاره می‌خواهد که نزدیکش برویم و بعد می‌گوید: «فامپیرا هم داشتی من ۲۰۰ بالاتر از بقیه خریدارم!»

نگرانی بیماران از افزایش قیمت دارو

دلالان دارو، بی‌هیچ هراسی در روز روشن، در حاشیه خیابان خردمند شمالی، دارو می‌خرند و می‌فروشند! این طرف خیابان، اما گونی‌های آبی‌رنگ، بالای سر داربست‌های فلزی چتر شده‌اند و روی ورودی داروخانه فوق تخصصی ۱۳ آبان سایه انداخته‌اند؛ بیمارها، اما راه داروخانه را خوب بلدند، در اتوماتیک داروخانه هرچند دقیقه یک بار از ورود و خروج یک بیمار یا همراهش باز و بسته می‌شود و صندلی‌های سبزرنگ داخل داروخانه، پر و خالی.

مراجع‌ها، با دفترچه‌های بیمه روی صندلی نشسته‌اند به انتظار. نوبت‌شان که اعلام می‌شود، هرکدام راهی یکی از باجه‌ها می‌شوند. مرتضی، بیمار مبتلا به لفنوم هوچکین، با سر و صورتی بدون مو، ابرو و مژه، با شماره ۱۲۵ راهی باجه ۳ می‌شود، دفترچه‌اش را داخل یکی از ده‌ها سبد رنگی مربع شکلی که روی پیشخوان جلوی باجه‌ها قرار گرفته‌اند می‌گذارد، سبد به آن سوی باجه می‌رود ووقتی برمی‌گردد، پراست از دارو‌هایی که او باید برای جلسه چهارم شیمی درمانی‌اش مصرف‌کند. مرتضی از آبان سال گذشته، مشتری این داروخانه شده و حالا نگران این است که با اعلام خبر افزایش ۹ درصدی برخی اقلام دارویی درسال ۹۷ قیمت دارو‌های مصرفی‌اش بالا برود. خانم کلهر، مراجع دیگری است که حرف او را تائید می‌کند، او که برای تهیه داروی ستوکسیماب، برای درمان سرطان همسرش اینجاست، می‌گوید: «هر دفعه که وزارت بهداشت اعلام می‌کند دارو گران می‌شود یا نمی‌شود، تن و بدن ما و بقیه خانواده‌هایی که بیمار دارند، می‌لرزد.» ما نگرانی مشترک این چند نفر و بقیه خانواده‌های بیماران صعب‌العلاج و خاص را با رئیس فراکسیون غذا و داروی مجلس شورای اسلامی در میان می‌گذاریم و همایون هاشمی می‌گوید: «دارو جزو اقلامی است که تعهدات دولت و حاکمیت بر آن وجود دارد و در همه کشور‌ها برای بیماران خاص و مزمن و ... که در معرض مصرف داروی روزانه و دائمی قرار دارند، این تمهیدات اندیشیده شده و در کشور ما هم برای این موضوع ردیف بودجه در نظر گرفته شده است و از این نظر نباید بیماران نگران افزایش قیمت باشند.»

رئیس فراکسیون غذا و داروی مجلس در واکنش به حضور علنی دلالان دارو در اطراف داروخانه‌های مهم پایتخت هم می‌گوید: «متاسفانه یک چرخه معیوب در این عرصه شکل گرفته که نیاز به مداخله مقامات قضایی، مراقبت‌های بیشتر وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو و پیگیری مجلس شورای اسلامی دارد و من به عنوان رئیس فراکسیون غذا و دارو در اسرع وقت برخورد با این دلالان را در دستور کار فراکسیون قرارمی‌دهم چراکه در بحث کیفیت و نحوه نگهداری دارو‌های عرضه شده توسط دلالان مواد احتیاطی زیادی وجود دارد و سلامت جامعه به خطر می‌افتد.»

پلیس دارو نداریم

در سازمان غذا و دارو، اما سخنگوی این سازمان معتقد است که دست سازمان برای برخورد با دلالان دارو باز نیست، چون پلیس دارو وجود ندارد! کیانوش جهانپور به ما می‌گوید: «پدیده دلالی دارو چه آن‌هایی که در مجاورت داروخانه‌ها مبادرت به خرید دارو می‌کنند و چه آن‌هایی که پیشنهاد فروش دارو‌های کمیاب، خارجی یا قاچاق را می‌دهند، موضوعی است که در سطح کشور و مخصوصا در پایتخت مدتی است مطرح شده.» سخنگوی سازمان غذا و دارو ادامه می‌دهد: «در حوزه فعالیت غیرمجاز دلالان دارو هم بار‌ها از مسیر سازمان غذا و دارو هم پیگیری‌هایی انجام شده است، اما از آنجایی که ما پلیس دارو نداریم، به نوعی ضابط قضایی‌ای که بتوانیم برخورد مستقیم با این افراد دلال دارو داشته باشیم هم نداریم.»

جهانپور البته از دستگاه امنیتی و قضایی کشور، مخصوصا دادستانی کل کشور و دادستانی تهران می‌خواهد که با توجه به التهابات اخیر در بازار ارز، با دلالان دارو برخورد جدی‌تر داشته‌باشند.

او درباره افزایش ۹ درصدی قیمت برخی اقلام دارویی هم به ما می‌گوید: «بیماران نگران افزایش قیمت نباشند، چون این افزایش در اقلامی غیر از دارو‌های مورد استفاده بیماران خاص و صعب‌العلاج است و تنها کسانی که به هردلیلی خارج از سیستم بیمه‌ای دارو تهیه می‌کنند، باتوجه به این‌که نرخ غیر بیمه‌ای دارو بر مبنای دلار ۴۲۰۰ تومانی و یوروی ۵۲۰۰ تومانی در کمیسیون قیمت‌گذاری، قیمت‌گذاری خواهد شد، هزینه بیشتری برای تهیه دارو خواهند پرداخت.»