چنددرصد معتادان پس از ترک دوباره به مصرف باز می‌گردند؟
کارشناسان و مقامات ارشد انتظامی معتقدند اثر بخشی درمان مبتنی بر اجبار در زمینه اعتیاد به مراتب کمتر از برنامه‌های داوطلبانه است.
خبرگزاری مهر: چندی پیش سردار سعید منتظر المهدی در نشست خبری در بحث مواد مخدر عنوان کرد: واقعیت این است یکی از دغدغه‌های امروز فرمانده نیروی انتظامی، معضل مواد مخدر است. روز و هفته‌ای نیست که جلسه‌ای برگزار نشود. ما به مسئولیت خود واقفیم و آمادگی اجرای صددرصدی آن را داریم. بلکه در کسری از هفته این ظرفیت را داریم همه معتادان متجاهر را در سطح شهر جمع آوری کنیم. سیمای شهر تلطیف شود و ذهن مردم آرام شود. ولی آیا این اقدام، همه مشکلات را حل می‌کند، نه! جمع آوری تمام معتادان نسخه شفابخش برای پاک کردن چهره شهر نیست. این‌ها مجددا برمی گردند به شهر و بخش اندکی از آن‌ها که مراجعه نمی‌کنند باید جمع آوری شوند.
این مقام ارشد انتظامی یادآور شد: در حوزه ایجابی بالغ بر ۲۰ مرکز مشاوره پیشگیری از اعتیاد ایجاد شده، ۳ هزار و ۳۰ ساعت برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی، ۴ هزار و ۵۰ جلسه آموزشی از جمله مدارس، مساجد و ۱ میلیون و ۵۷۰ هزار آموزش چهره به چهره انجام شده است تا بتوانیم هر چه بیشتر رنگ نازیبای اعتیاد را از چهره کشور عزیزمان پاک کنیم.
معاون اجتماعی ناجا خاطرنشان کرد: خانواده و مدرسه از مهمترین پایگاه‌های تقویت شخصیت افراد هستند و آموزش‌های این دو نهاد تعیین کننده آینده و سرنوشت نسل جوان کشور هست.
بیش از ۹۰درصد معتادان پس از ترک دوباره به مصرف باز می‌گردند
چرخه بازپروری معتادان باید اصلاح شود چرا که بیش از ۹۰ درصد معتادان در چرخه موجود پس از ترک، مجدد به مصرف مواد مخدر روی می‌آورند.
سردار حسین رحیمی در این باره به خبرنگار مهر گفت: باید از ظرفیت همه نهاد‌ها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی در زمینه مبارزه با این پدیده شوم استفاده شود.
رئیس پلیس پایتخت با تاکید بر اینکه مبارزه با پدیده شوم اعتیاد نیازمند عزمی ملی است، اظهارکرد: از طریق آموزش همگانی و اطلاع‌رسانی صحیح باید عوارض و آسیب‌های ناشی از مواد مخدر به جامعه آموزش داده شود. پیشگیری مقدم بر درمان است از این رو باید مشکلات و آسیب‌های اعتیاد از دبستان آموزش داده شود.
وی با بیان اینکه در بحث پیشگیری و برخورد با اعتیاد باید طرحی نو و کارشناسی شده ارائه شود، گفت: فرد معتاد پس از ترک نباید به حال خود رها شود و حتی پس از ترک هم باید تحت نظر و مراقبت قرار داشته باشد. در این مسیر تا کنون اقدامات بسیاری انجام شده، ولی نتیجه مطلوبی در پی نداشته است.
رئیس پلیس پایتخت در پایان اظهارکرد: مسئله اعتیاد با ضرب و زور قابل حل و فصل و درمان نیست بلکه حل این موضوع نیازمند کار روانی- اجتماعی است
ترک اعتیاد سال‌ها زمان می‌برد، سه ماه و شش ماه جواب نمی‌دهد
رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر عنوان کرد: شاهد گرایش روز افزون به این مواد هستیم که باید جلوی آن با فرهنگسازی و آشنا کردن خانواده‌ها با آثار مصرف آن گرفته شود.
ارزیابی ما از کار‌هایی که در مراکز ماده ۱۶ انجام شده حکایت از آن دارد که میزان مانایی در پاکی بعد از خروج از مراکز ماده ۱۶ زیاد بالا نیست و متاسفانه بسیاری از این افراد بار دیگر به اعتیاد روی می‌آورندوی با تاکید بر اینکه پیشگیری به مراتب مهمتر از درمان است ادامه داد: از سوی دیگر روند ترک اعتیاد نیز مطلوب نیست. بسیاری از افراد معتاد پس از رهایی از کمپ‌های ترک اعتیاد اجباری بلافاصله به مصرف مواد مخدر روی می‌آورند.
وی گفت: طرد شدن افراد معتاد از جامعه شهری و خانواده و مورد توجه قرار نگرفتن توسط یک سازمان یا نهاد حمایتی احتمال بازگشت به اعتیاد را در فرد افزایش می‌دهد. ایجاد شهرک‌هایی خاص برای اشتغال و بازپروری معتادان کشور همواره می‌تواند از بازگشت فرد بهبود یافته به دام اعتیاد جلوگیری کند.
سرهنگ محمد بخشنده با اشاره به روند ۳ ماهه در ترک اعتیاد، تصریح کرد: در روند ۳ ماهه ترک اعتیاد اثرات مواد مخدر فقط از سطح جسم فرد معتاد بیرون می‌رود، در حالی که اثرات روحی و روانی اعتیاد تا مدت‌های بسیار زیادی در ذهن فرد معتاد بر جای می‌ماند.
وی با اشاره به بحث پیشگیری نیز گفت: با توجه به تبلیغات گسترده، اثرگذاری شبکه‌های اجتماعی و دوره حساس آغاز جوانی، این خانواده‌ها هستند که نباید از مسئولیت شانه خالی کنند و برای شناخت مواد مخدر جدید، شناخت آثار آن‌ها و برای فرزندانشان وقت بگذارند.
رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران به آثار چشمگیر تبلیغات منفی درباره این مواد اشاره کرد و گفت: بر اساس آمار، کشفیات ما در حوزه قرص اکس و کراک به دلیل تبلیغات منفی تقریبا به صفر رسیده است. وقتی از معتادان می‌پرسیم چرا دیگر سراغ کراک نمی‌روید می‌گویند، چون بدن آدم کرم می‌زند. تاثیر این موضوع به حدی بوده که کراک الان به تاریخ پیوسته است.
معتادان نیاز به حمایت جدی تری دارند
رئیس انجمن مدد کاران اجتماعی ایران نیز در همین زمینه با اشاره به آمار شیوع شناسی مواد مخدر در کشور گفت: در خوش‌بینانه‌ترین حالت حدود ۲۰ درصد از معتادان پس از ترک اعتیاد دیگر بازگشت به مصرف مواد ندارند و ۸۰ درصد دیگر دوباره مواد مصرف می‌کنند، بنابراین درمان قطعی اعتیاد بسیار دشوار است.
حسن موسوی چلک، ادامه داد: با توجه به اینکه اعتیاد بیماری سخت و پیچیده‌ای است باید حمایت خانواده و نهاد‌های اجتماعی از این افراد بیشتر شود، زیرا اعتیاد بر افزایش آسیب‌های اجتماعی از جمله فقر و ایدز نیز تاثیر گذار است.
موسوی چلک با تاکید بر اصلاح ساختار اجتماعی کشور در نحوه برخورد با معتادان اظهار کرد: هم اکنون معتادان کشور الگوی مصرف مشخصی ندارند و از هر دو ماده مخدر سنتی و صنعتی استفاده می‌کنند که عوارض و پیامد‌های بسیاری به همراه دارد بر همین اساس با اصلاح ساختار و توزیع مواد مخدر دولتی می‌توان تا اندازه‌ای از استفاده معتادان از مواد مخدر صنعتی جلوگیری کرد.
درمان اجباری ما را به مقصود نمی‌رساند
دکتر پرویز افشار سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به سوالی درباره اثربخشی درمان معتادان گفت: اثر بخشی درمان‌های مبتنی بر اجبار نسبت به اثربخشی درمان‌های داوطلبانه بسیار بسیار پایین است.
وی افزود: ارزیابی ما از کار‌هایی که در مراکز ماده ۱۶ انجام شده حکایت از آن دارد که میزان مانایی در پاکی بعد از خروج از مراکز ماده ۱۶ زیاد بالا نیست و متاسفانه بسیاری از این افراد بار دیگر به اعتیاد روی می‌آورند.
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر توضیح داد: چند علت مهم را می‌توان برای این موضوع ارائه کرد؛ یکی اینکه این افراد که به اجبار به مراکز درمانی می‌روند به عنوان افراد آخر اعتیاد، عمق و شدت اعتیادشان از افرادی که داوطلبانه به مراکز ماده ۱۵ می‌روند، بیشتر و شدت تخریب روانی، ذهنی، جسمی و شاکله شخصیت اجتماعی در آن‌ها به مراتب افزون‌تر است. این افراد برای بازگشت به شرایط نرمال نیاز به زمان بسیار زیادی دارند.
افشار ادامه داد: علت دوم این است که تا فرد خودش را دچار بیماری نداند اولین کاری که پس از ترک انجام می‌دهد استفاده از مواد و عود مجدد است. به بیان دیگر وقتی شما به اجبار به مراکز درمانی فرستاده می‌شوید، باور ندارید که بیمار هستید و همین موضوع عامل بازگشت دوباره به مواد مخدر آن هم بلافاصله بعد از ترک است.
وی افزود: سومین چیزی که شاید بر درمان اجباری و تحت نظارت قانون دامن می‌زند و آن را به مطالبه اجتماعی تبدیل می‌کند، تاکید بر پاکی محیط است و اینکه این افراد به شاخص‌های اجتماعی ضربه می‌زنند. من کاری به درست یا غلط بودن این تفکر ندارم، اما به عنوان یک کارشناس می‌گویم که یکی از علت‌های اصلی که در اصلاحیه قانون مبارزه با مواد مخدر در سال ۸۹ مورد تاکید قرار گرفت این بود که مراکز درمان ماده ۱۶ را برای تحت پوشش قرار دادن افرادی که به آخر خط رسیدند، داشته باشیم. اگرچه باید اعتراف کرد در این زمینه موفق عمل نکردیم که دلایل مختلف دارد.
افشار در خاتمه گفت: بحث درمان جسمی و ذهنی باید در یک پکیج دیده شود. باید جامعیت در درمان داشته باشیم تا میزان توفیق در درمان افزایش یابد و با توسعه خدمات محله محور، اجتماع محور و... نیاز به درمان اجباری را به حداقل برسانیم. تجربه ثابت کرده است که درمان اجباری راه به جایی نمی‌برد.