عامل ۷۶ درصد مرگ و میر ایرانی‌ها چیست؟

خبرگزاری مهر: مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت گفت: بیماری‌های غیرواگیر مهم‌ترین معضل نظام سلامت در بسیاری از کشور‌های جهان و از جمله ایران محسوب می‌شوند.

دکتر افشین استوار درخصوص وضعیت بیماری‌های غیرواگیر در کشور با بیان اینکه چهار بیماری غیرواگیر اصلی شامل بیماری‌های قلبی عروقی، مانند حملات قلبی، سکته مغزی، سرطان ها، بیماری‌های مزمن ریوی مانند بیماری مزمن انسدادی ریه و آسم و دیابت هستند، خاطرنشان کرد: سازمان جهانی بهداشت پیش بینی می‌کند، در طول ۱۰ سال آینده، بیشترین افزایش در مرگ ناشی از بیماری قلبی عروقی، سرطان و بیماری‌های تنفسی و دیابت در کشور‌های در حال توسعه رخ خواهد داد.

مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت گفت: درحال حاضر، بیماری‌های غیرواگیر به شکلی نامتناسب، کشور‌های کم درآمد و با درآمد متوسط را تحت تاثیر قرار داده اند و نزدیک به سه چهارم از مرگ‌های ناشی از بیماری‌های غیرواگیر (سالانه ۲۸ میلیون مرگ) در این کشور‌ها رخ می‌دهد.

وی با بیان اینکه بیماری‌های غیرواگیر مسئول ۷۶ درصد از مرگ‌ها در ایران هستند، گفت: در بررسی علت مرگ در کشور در سال ۱۳۹۴، از ۳۲۷ هزار و ۵۲۵ مورد مرگ ثبت شده برای تمام سنین، بیماری‌های قلبی عروقی با سهم ۴۴.۱۳ درصد، اولین علت مرگ در کشور هستند، که از این میزان حدود ۳۱ درصد مربوط به سکته‌های قلبی و مغزی هستند.

استوار با بیان اینکه دومین علت مرگ با سهم حدود ۱۶ درصد به سرطان‌ها و سومین علت با سهم حدود ۹ درصد به سوانح و حوادث غیر عمد اختصاص دارد، تصریح کرد: فشارخون بالا یک مشکل همه گیر است، در دنیا تقریبا ۴ نفر از هر ۱۰ نفر فرد بزرگسال بالای ۲۵ سال مبتلا به فشارخون بالا هستند و در بسیاری از کشور‌ها یک نفر از هر ۵ نفر پیش فشارخون بالا دارند، در ایران نیز در افراد ۱۸ سال و بالاتر شیوع فشارخون بالا حدود ۲۶ درصد است.

مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت به اقداماتی که توسط وزارت بهداشت در جهت پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیر واگیر صورت گرفته است، اشاره کرد و گفت: ماموریت دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، برنامه ریزی و ادغام برنامه‌های پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیر واگیر در نظام سلامت و ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به آحاد جامعه بر پایه تعیین وضعیت موجود بیماری‌های غیرواگیر و عوامل خطرساز آن‌ها در کشور، تعیین اولویت‌های کشوری پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر، تهیه راهنما‌های ارزیابی، تشخیص و درمان استاندارد، پایش و مراقبت بیماری‌های غیرواگیر و عوامل خطر ساز آن و طراحی اقدامات مداخله‌ای برای کاهش بروز و شیوع این بیماری‌ها با تاکید بر کنترل عوامل خطر آن‌ها برای کل افراد جامعه است، این مهم مستلزم همکاری‌های درون بخشی و برون بخشی با سایر مدیریت‌های حوزه معاونت بهداشت و درمان، مراکز پژوهشی، تحقیقاتی و سایر سازمان‌های برون بخشی و پیشنهاد و پیگیری تصویب قوانین و سیاستگذاری و تدوین آیین نامه‌های مرتبط است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر برنامه‌های پیشگیری و کنترل بیماری فشارخون بالا، پیشگیری و کنترل بیماری دیابت و سلامت روان در نظام مراقبت‌های اولیه بهداشتی ادغام شده است، تصریح کرد: برنامه پیشگیری از تالاسمی و نظام ثبت سرطان از دیگر برنامه‌های مهم است که در کل کشور در حال اجرا هستند، برنامه‌های پیشگیری و درمان فنیل کتنوری و کم کاری تیروئید نوزادان از بدو تولد اجرا می‌شوند، برنامه‌هایی نیز در خصوص بیماری‌های مزمن تنفسی و آسم، برنامه جامعه ایمن، رتینوپاتی دیابتی و نوزادان نارس، کنترل آب سیاه، سلامت بینایی، مراقبت چشم، توانبخشی ناشنوایی و کم شنوایی، مراقبت گوش، استئوپروز و ژنتیک اجتماعی در وضعیت آزمایشی در حال اجرا هستند.

استوار ادامه داد: در حوزه عوامل خطر غیرواگیر، برنامه ملی توسعه ارتقای فعالیت بدنی ایرانیان تهیه شده است که یک برنامه با همکاری‌های درون و برون بخشی قوی است، در این حوزه اقداماتی در خصوص تدوین استاندارد‌های باشگاه‌های ورزشی دوستدار سلامت، ادغام خدمات ارزیابی میزان فعالیت بدنی در نظام مراقبت‌های اولیه بهداشتی، فراهم کردن امکان ارجاع افراد به باشگاه‌های ورزشی، خدمات آموزشی، تهیه بسته‌های خدمت و مشاوره‌های ورزشی، تهیه متون آموزشی برای بیماران غیر واگیر و افراد کم تحرک، با هدف افزایش فعالیت بدنی انجام شده است.

وی افزود: همچنین تفاهم نامه‌هایی در خصوص ورزش همگانی با وزارت ورزش و جوانان، تفاهم نامه با وزارت راه و شهر سازی (سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای) در خصوص پیشگیری از حوادث ترافیکی و ارتقای ایمنی ساکنین روستا‌های کشور منعقد شده است، در خصوص دخانیات و تغذیه ناسالم و مصرف الکل نیز اقدامات مهمی توسط واحد‌های مرتبط در معاونت بهداشت به عمل آمده است.

وی بیان کرد: به منظور پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر و عوامل خطر مرتبط در کشور و با توجه به تعهدات بین المللی جمهوری اسلامی ایران، کمیته‌ای با نام کمیته ملی پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر و عوامل خطر تشکیل شده است که در راستای اجرای وظایف قانونی وزارت بهداشت و با هدف یکپارچگی در سیاستگذاری، برنامه ریزی و نظارت بر تمامی اقدامات در زمینه بیماری‌های غیرواگیر و عوامل خطر مرتبط در جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌کند. این کمیته با ریاست وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و با حضور معاونین ایشان و برخی از اعضای هیات دولت و نیز جمعی از متخصصان حوزه سلامت در کشور جمهوری اسلامی ایران تشکیل شده است، "سند ملی پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر و عوامل خطر مرتبط در جمهوری اسلامی ایران در بازه زمانی ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۴" که یک برنامه راهبردی ۱۰ ساله است با همکاری متخصصین و کارشناسان در زمینه بیماری‌های غیرواگیر تهیه شده و مبتنی بر شواهد و اسناد بین المللی است.

استوار افزود: برای ارتقای برنامه‌های غیرواگیر و بر اساس این سند ملی، برنامه ایراپن که بسته " مداخلات اساسی بیماری‌های غیر واگیر در نظام مراقبت‌های اولیه بهداشتی در ایران" است با توجه به برنامه پیشنهادی سازمان جهانی بهداشت، تدوین و بومی سازی شده و در نظام مراقبت‌های اولیه بهداشتی ادغام شده است که پاسخی به چالش‌های مذکور است.

مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت یاد آور شد: در این برنامه به صورت یکپارچه و ادغام یافته به پیشگیری و کنترل چهار بیماری دیابت، قلبی عروقی، سرطان‌ها و بیماری‌های مزمن تنفسی به همراه چهار عامل خطر رفتاری شامل کم تحرکی، تغذیه ناسالم، مصرف الکل و دخانیات و چهار عامل خطر بیولوژیکی فشارخون بالا، قندخون بالا، چربی‌های خون بالا و چاقی که از مهم‌ترین علل مرگ و میر ناشی از بیماری‌های غیرواگیر هستند و هم چنین خطر سنجی احتمال سکته‌های قلبی عروقی به عنوان مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری از حوادث قلبی عروقی مهم از جمله سکته‌های قلبی و مغزی توجه شده است.

استوار در پایان گفت: از برنامه‌های مهم آینده دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر، تقویت برنامه ثبت سرطان، تقویت برنامه‌های جاری، تکمیل پرونده الکترونیک مراقبت بیماری‌های غیرواگیر و ادغام برنامه‌های آزمایشی بیماری‌های مزمن تنفسی، استخوانی عضلانی، بینایی، شنوایی، ژنتیک و سوانح و حوادث در نظام سلامت و توسعه مطالعات پژوهشی در زمینه بررسی وضعیت این بیماری‌ها و عوامل خطر آن‌ها و ارزشیابی اثربخشی برنامه‌های فوق است