فرمون فرمون که میگفتن این بود!/ دغدغه معیشت مردم یا شوی تبلیغاتی سلبریتیها برای فرار از پاسخگویی؟!/شعری که تحسین رهبری را برانگیخت
در هفتهای که درگذشت ناصر ملکمطیعی زمینهساز شکلگیری حواشی بسیاری شد، اتفاقاتی همچون دیدار سالیانه شعرا با رهبری، تحریم مراسم افطاری رئیس جمهور توسط گروهی از سلبریتیها و همچنین خبر آزادی حمید صفت با قید وثیقه از زندان و شایعه حضور او در برنامه ماه عسل بخشی از مهمترین اخبار فرهنگی هفته بودند.
سرویس فرهنگی فردا: یک هفته پر خبر فرهنگی، بهترین تعبیری است که میتوان برای روزهای ابتدایی خردادماه امسال به کار برد. هفته پرخبری که با درگذشت ناگهانی ناصر ملکمطیعی بازیگر سرشناس سینمای قبل از انقلاب آغاز شد و در ادامه با حواشی ایجاد شده در جریان تشییع ملکمطیعی و همچنین ماجرای تحریم افطار رئیس جمهور توسط هنرمندان پر خبرتر شد. در کنار این اتفاقات البته رویدادهایی همچون دیدار شعرا با مقام معظم رهبری در شب نیمه رمضان نیز به روال هر ساله به وقوع پیوست تا در کنار انبوهی از رویدادهای فرهنگی متاثر از کشمکشهای سیاسی، یک اتفاق تماما فرهنگی نیز به وقوع بپیوندد.
فرمون فرمون که میگفتن این بود!
اولین حاشیه و اتفاق مهم فرهنگی این هفته که حواشی و جنجالهای پیرامونی آن تا روزهای انتهای هفته نیز ادامه داشت، درگذشت ناصر ملکمطیعی بود. ملکمطیعی که یکی از سرشناسترین بازیگران سینمای قبل از انقلاب بود در شرایطی درفانی را وداع گفت که در طی این سالها بارها بحث بازگشت بازیگرانی همچون او به عرصه هنر هفتم در میان اهالی سینما مطرح شده بود. او در سالهای بعد از انقلاب در همراه با چهرههایی چون محمدعلی فردین، ایرج قادری و سعید راد در فیلم «برزخیها» ایفای نقش کرد. اثری که به واسطه رفتارهای چهرههای تندرویی همچون محسن مخملباف پس از چند روز از آغاز اکران خود توقیف شد و زمینهساز ممنوعالفعالیت شدن چهرههای چون فردین و ملکمطیعی در سالهای بعد شد.
او البته در سالهای بعد یک بار دیگر و با فیلم «نقش نگار» علی عطشانی توانست بر پرده سینماها ظاهر شود ولی با این همه عدم تلاش جدی اهالی سینما برای به کارگیری او در نقشهای مختلف و محدود شدن حضور او در برخی برنامهها و جشنهای فرهنگی باعث شد که ملکمطیعی عملا در سالهای بعد از انقلاب هیچگاه نتواند در قامت یک بازیگر ایفای نقش کند.
اما فوت ناگهانی او با بازتابهای بسیاری هم در شبکههای اجتماعی و در میان اهالی هنر همراه بود تا «فرمان» قصه «قیصر» به یک باره تبدیل به سوژه اول شبکههای اجتماعی و صفحات شخصی هنرمندان ایرانی شود. مراسم تشییع پیکر او هم که با حضور جمعیت چشمگیری همراه شده بود، با اثر پذیرفتن از همین فضا درگیر برخی از حاشیهها شد تا در شرایطی که بخش عمدهای از اهالی سینما در طی این سالها به جز حرف در عمل هیچگونه کاری برای بازگشت ملکمطیعی به عرصه سینما نکرده بودند، به یک باره به تلویزیون هجوم ببرند و نسبت به اینکه چرا تلویزیون دو برنامه ضبط شده با حضور ملکمطیعی را پخش نکرده است، شکایت کنند.
به وطنت پشت کن تا مورد حمایت هنرمندان قرار بگیری
ماجرای ملکمطیعی البته پایانی بر جنجالهای ایجاد شده در ارتباط با دلایل عدم فعالیت بازیگران پیش از انقلاب در سینمای ایران نبود. بهروز وثوقی یکی از بازیگران است که پخش صوتی از او در جریان برگزاری مراسم تشییع ناصر ملک مطیعی توسط محسن امیریوسفی رئیس کانون کارگردانان! سروصدای بسیاری در رسانهها به پا کرد.
پس از این اتفاق بود که بیش از 100 نفر از هنرمندان (که البته بخش عمدهای از آنها چهرهای نهچندان شناخته شده هستند) با نگارش نامهای خطاب به حسن روحانی از او خواستند تا شرایط کار و فعالیت هنرمندان پیش از انقلاب از جمله بهروز وثوقی را در ایران فراهم کنند. نکته جالب توجه در ارتباط با این نامه و اصرار این گروه برای رفع ممنوع الکاری هنرمندانی همچون بهروز وثوقی در آن است که او همین چند سال پیش با ایفای نقش در فیلم ضدایرانی «فصل کرگدن» میزان واقعی وطنپرستی خود را نشان داده بود!
روزنامه کیهان در واکنش به انتشار این نامه با انتشار بخشهایی از خاطرات محمدعلی فردین دیگر ستاره سینمای قبل از انقلاب در ارتباط با بهروز وثوقی و ارتباطاتش با دربار پهلوی نوشت: «(وثوقی) سینمایی هم که در قلهک داشت با تبانی اشرف (پهلوی) به وزارت فرهنگ و هنر فروخت. بهروز چهارماه قبل از انقلاب..... همه ما تعجب میکردیم با وجود اینکه کار او در سینما درحال اوج گرفتن بود، زندگیش را فروخت و رفت»
دغدغه معیشت مردم یا شوی تبلیغاتی سلبریتیها برای فرار از پاسخگویی؟!
اما جنجالیترین اتفاقات فرهنگی این هفته مربوط به ماجرای تحریم افطاری رئیس جمهور توسط هنرمندان میشد. این ماجرا با انتشار متنی هماهنگ از سوی برخی از چهرههای سرشناس آغاز شد و در ادامه با ورود رسانهها به موضوع و برخی اظهارنظرهای غیرفرهنگی، کاملا حالتی سیاسی به خود گرفت.
بحث اصلی سلبریتیهای تحریم کننده این مراسم بیشتر در ارتباط با مشکلات معیشتی مردم بود؛ اما این بحث از آن جهت با بازتاب منفی مخاطبان و کاربران شبکههای اجتماعی روبرو شد که بسیاری از مردم این موضعگیری هنرمندان را نوعی فرار رو به جلوی آنها برای عدم پاسخگویی به مشکلات دولت میدانستند. دولتی که سال گذشته و با فعالیتهای تبلیغاتی گسترده همین چهرهها و سلبریتیها توانست یک بار دیگر رای بیاورد و حالا و پس از مشخص شدن عدم توانایی دولت در تحقق سادهترین وعدههایش سلبریتیها نیز همچون بسیاری دیگر از هواداران دولت، به نوعی شانه خود را از زیر بار مسئولیت پاسخگویی درباره ناتوانی این دولت خالی کردهاند.
شاید بهترین و مناسبترین جواب به این شوی تبلیغاتی سلبریتیها را نوبخت سخنگوی دولت مطرح کرد. او در واکنش به این اعتراضات گفت: «واقعا اگر به ما بگویند چه کاری انجام دهیم همان کار را انجام میدهیم، مگر سفره مردم پارسال رنگینتر بود که این افراد حمایت کردند؟»
جالب ابنکه در نهایت و پس از کشمکشهای بسیاری که در ارتباط با این مراسم صورت گرفت و حرف و حدیثهایی که میان برخی از همین سلبریتیها برای حضور و یا عدم حضور در این مراسم پدید آمد (که دعوای زشت اینستاگرامی آزاده نامداری با پرستو صالحی یکی از مصادیق آن بود)، هنرمندانی که در نهایت راهی این مراسم افطاری شدند نیز به جای طرح مطالبت واقعی مردم از موضوعاتی همچون عدم توجه رئیس جمهور به تئاتر سخن گفتند!
حمید صفت از زندان تا ماه عسل!
حمید صفت با قید وثیقه آزاد شد. این خبر نیز از جمله خبرهای فرهنگی پربازدید و مهم این هفته بود. حمید صفت خواننده موسیقی رپ که سال گذشته به واسطه نزاع با ناپدریش درگیر پرونده قتل او شده بود، این هفته و با قرار وثیقه آزاد شد. وکیل پرونده حمید صفت درباره علت تخفیف در قرار بازداشت موقت خواننده جوان گفت: بعد از اینکه کمیسیون پزشکی قانونی اعلام کردند 50 درصد مرگ قربانی حادثه بخاطر بیماری وی بوده است و حمید صفت 50 درصد مقصر بوده است ما به دادگاه کیفری درخواست تخفیف در قرار وثیقه دادیم که قاضی قربانزاده پذیرفتند و قرار بازداشت موقت را به قرار وثیقه 500 میلیون تومانی تبدیل کردند.
اما خبر جالبتر در ارتباط با پرونده حمید صفت انتشار خبرهایی در ارتباط با حضور او در برنامه ماه عسل امسال بود. خبری که همچون یک بمب در فضای مجازی منفجر شد و حتی زمان قطعی حضور او نیز در برخی از رسانهها مطرح شده بود. اما در نهایت ناصر کریمان در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان؛ در خصوص گمانه زنیهای منتشر شده در برخی رسانهها مبنی بر حضور حمید صفت خواننده رپ در برنامه ماه عسل گفت: علی رغم حاشیههای زیاد درباره حضور این خواننده در برنامه رمضانی ماه عسل، باید بگویم که حمید صفت مهمان این برنامه نخواهد بود.
سرود کمرمق سالار عقیلی برای جامجهانی حاشیهساز شد
حاشیههای پیش آمده برای سرود تیم ملی در جام جهانی روسیه نیز از دیگر اتفاقات جالب توجه این هفته در عرصه فرهنگ و هنر بود. انتشار این سرود که سالار عقیلی وظیفه خوانندگی آن را بر دوش داشت در شرایطی صورت گرفت که در ابتدا قرار بود دو سرود برای تیم ملی آماده شود و علیرضا قربانی در کنار سالار عقیلی عهدهدار این مسئولیت شده بودند ولی با کنار کشیدن قربانی از این مسئولیت سرود تیم ملی فقط به سالار عقیلی سپرده شد.
اما تنها اندکی پس از انتشار سرود تولید شده توسط عقیلی موجی از انتقادات در شبکههای مجازی درباره این سرود به راه افتاد. عقیلی خود در واکنش به این انتقادات گفت: از همان روز نخست تولید این اثر سعی کردیم از اِلمانهای فرهنگی، هنری و ادبیات غنی کشورمان ایران در آن استفاده شود و ادبیاتی که احسان افشاری در این اثر به کار برده قابل توجه است. شاید عده ای انتظار داشتند ما برای این ترانه از اشعار سخیف استفاده کنیم ولی شعر ما بیانگر ادبیات و فرهنگ کشور ماست و سعی کردیم از تمامی این نشانه ها که فرهنگ کشور و موسیقی فاخر ایرانی را در خود دارد استفاده کنیم.
هر چند که به نظر میرسد عقیلی نهایت تلاش خود را برای ارائه اثری در خور شان تیم ملی فوتبال کشورمان کشیده است با این همه با توجه به ویژگیهای غیر هیجانی موسیقی سنتی و خروجی کمرمق تولید شده به عنوان سرود تیم ملی به نظر میرسد انتخاب عقیلی برای خواندن سرودی که قرار است به عنوان سرود رسمی تیم ملی برای این مسابقات آماده میشود، به نوعی کجسلیقگی بوده است.
شعری که تحسین رهبری را برانگیخت
اما بدون شک مهمترین اتفاق فرهنگی هفته را باید برگزاری دیدار سالیانه جمعی از شعرا و اهالی فرهنگ و هنر با رهبری دانست. دیداری که به گفته بسیاری از اهالی فرهنگ نسبت به سالهای گذشته از شور و شوق بالاتری برخوردار بوده و یکی از نشانههای آن را میتوان در طولانیتر شدن زمان دیدار امسال دانست. در دیدار امسال بیش از 30 نفر از شاعران کشورمان به شعرخوانی برای مقام معظم رهبری پرداختند. شعرهایی با موضوعات مختلف که برخی محتوایی عاشقانه داشتند و برخی دیگر نیز مربوط به مسائل و موضوعات روز بودند.
یکی از شعرهایی که در این جلسه خوانده شد و پس از آن بازتابهای بسیاری هم در فضای مجازی و شبکههای اجتماعی داشت، سروده محمد حسین ملکیان از شاعران جوان کشورمان درباره واقعه گوهرشاد بود که مورد تشویق ویژه رهبری قرار گرفت. در بخشی از این شعر آمده است:
یکایک سر شکست آن روز اما عهد و پیمان نه
غم دین بود در اندیشه ی مردم، غم نان نه
شبی ظلمانی و تاریک حاکم بود بر تهران
به لطف حضرت خورشید اما بر خراسان نه
کبوترهای گوهرشاد بودیم و صدای تیر
پریشان کرد جمع یکدل ما را، پشیمان نه
سراسر، صحن از فوج کبوترها چنان پر شد
که چندین بار خالی شد خشاب آن روز و میدان نه...
حضرت آقا تقریبا تمام ابیات را تحسین کردند بخصوص این بیت را:
دیانت بر سیاست چیره شد، آری جهان فهمید
رضاجان است شاه مردم ایران، رضاخان نه!
در این دیدار پس از شعرخوانی مقام معظم رهبری در سخنانی کوتاه اما شنیدنی به بررسی ویژگیهای منحصر به فرد شعر فارسی پرداختند و عفاف و حکمت آمیز بودن و امید آفرین بودن را از ویژگیهای شعر فارسی برشمردند که باید در ادامه نیز حفظ شود.