فرار از قاچاقچیان؛ گرفتار در «همتا»

روزنامه جوان: اجرای پروژه ثبت کردن گوشی‌های موبایلی که وارد کشور می‌شوند با هدف ساماندهی بازار خدمات پس از فروش، جلوگیری از قاچاق و مقابله با سارقان و کف زن‌ها، از مهرماه سال گذشته در حال اجراست. موفقیت این طرح به نحوی است که به گفته وزیر ارتباطات، از زمان اجرای طرح رجیستری تاکنون واردات انواع گوشی از مبادی مجاز به کشور با رشد ۴۰۰ درصدی و ورود گوشی‌های قانونی ساخت شرکت اپل با رشد هزار درصدی همراه بوده است، اما در کنار این موفقیت‌ها، مشکلاتی هم گریبانگیر مردم شده است. ثبت رجیستری برای خریداران هیچ هزینه‌ای ندارد و تمامی پیامک‌های مربوط به استعلام گوشی و اطلاع‌رسانی در‌این‌باره تنها با سرشماره «همتا» (سامانه هوشمند مدیریت تجهیزات ارتباطی) برای مشترکان ارسال و اگر پیامکی با سرشماره دیگری در پاسخ به کاربر ارسال شود، جعلی بوده و به هیچ وجه قابل استناد نیست. آنطور که گفته شده، خریداران حتماً پس از خرید دستگاه، فاکتور رسمی با مهر فروشگاه که شماره شناسه ۱۵ رقمی (IMEI) دستگاه روی آن درج شده را از فروشنده دریافت کنند و در صورت بروز هرگونه مشکل در مورد غیرقانونی بودن گوشی یا تجهیز، فروشنده پاسخگو خواهد بود. بیش از یک دهه آزمایش نخستین‌بار اواسط سال ۸۵ بود که طرح رجیستری در کشورمان اجرایی شد، اما به دلیل اشکالات فراوانی که داشت، اوایل سال ۸۶ متوقف و به حالت آزمایشی درآمد. این وضعیت به دلایل مشکلات فنی تا سال ۹۴ ادامه داشت و از این مقطع به بعد بود که به طور جدی‌تر در دستور کار مسئولان قرار گرفت. این طرح با وجود مزیت‌هایش، مشکلاتی هم دارد که ضروری است وزارت ارتباطات برای رفع آن‌ها اقدام کند. افرادی که خریدار گوشی‌های جدید هستند و باید به سامانه همتا مراجعه کنند و در آنجا مراحل رجیستری گوشی‌شان را پی بگیرند، سامانه‌ای که مملو از اشکالات اساسی است؛ یکی از این مشکلات است. اشکالاتی پرشمار که بسیاری از مراجعان به همتا با آن دست به گریبانند، به‌گونه‌ای خطوط تلفن پشتیبانی سامانه با صف‌های طولانی مواجه است و ارتباط‌گیری با اپراتورها، کاری دشوار شده است. اپراتور‌هایی که با حوصله هستند و بابت مشکلات بروز کرده از مردم عذرخواهی می‌کنند، ولی کار خاصی از دستشان ساخته نیست! شناسایی نمی‌شویم مشکلات همتا به قدری زیاد است که در ماژول‌های ساده‌ای مانند پروفایل‌سازی هم مشهود است. یک خدمت ساده در دنیای آنلاین که با کمال تعجب قابلیت تغییر رمز عبور در صورت فراموش کردن رمز‌اولیه را هم ندارد، برای ورود تب وارد کردن ایمیل طراحی شده، اما هیچ جایی از سیستم از کاربران ایمیل نمی‌خواهد! اما هر چقدر این دست مشکلات قابل چشم‌پوشی به نظر می‌رسند، همتا در کارکرد‌های اصلی دچار اشکالاتی است که عملاً مانع از کار کردن با آن می‌شود. مثل خطا‌های مداوم در پروسه ثبت‌شناسه دستگاه (یا همان IMEI) که نتیجه آن، بروز مغایرت در سامانه و در نهایت، خارج شدن تلفن همراه مراجعان از صف خدمات‌دهی می‌شود. برخی اشکالات همتا آنقدر اساسی است که ممکن است روبه‌رو شدن با آن‌ها شگفت‌زده‌تان کند. مثلاً در اپلیکیشن طراحی شده برای سامانه، خیلی اوقات نمی‌توان لاگین کرد (ورود و شناسایی کاربر به سیستم) یا اینکه نمی‌توان مجوز استفاده از سیمکارت فرد دیگری در گوشی‌مان را به کمک آن به دست آوریم؛ مگر اینکه گوشی‌مان را در سامانه به نام آن فرد تغییر مالکیت دهیم. مشکل همچنان پابرجاست به گفته وزارت ارتباطات، اگر گوشی دارید که روشن است به صورت خودکار ثبت می‌شود، اما اگر گوشی دارید که تاکنون استفاده نکرده‌اید با استفاده از یک سیمکارت و روشن کردن آن در این مرحله به صورت اتوماتیک رجیستر می‌شود. این در حالی است که گوشی برخی مشترکان پس از استفاده مجدد بعد از مدت‌ها، همچنان نیازمند مراجعه به سامانه همتاست. همه این‌ها در حالی است که بسیاری از مردم با چگونگی رجیستر کردن گوشی‌هایشان آشنا نیستند. کارشناسان سامانه همتا، اما صرفاً این مسئله را تأیید می‌کنند و اظهار دارند که نقش آن‌ها نظارتی است، نه عملیاتی و سازمان دیگری هم باید ورود کنند. بهمن ماه سال قبل کارشناسان همتا، اشکال را در کدنویسی اکسل اعلام کردند که باعث این مشکلات شده و به زودی حل خواهد شد؛ اتفاقی که البته هنوز رخ نداده است. متأسفانه بی‌توجهی مسئولان به زیرساخت‌های اجرای رجیستری موجب شده که مردم در بلاتکلیفی باشند.