سیاست یک‌بام و دو هوا درمدیریت مصرف سوخت

خبرگزاری مهر: نازل‌های سه جایگاه در تهران که به تازگی در طرح برندینگ اقدام به نوسازی و بازسازی کرده اند، مدخلی بر روی نازل‌های سوخت، برای استفاده از کارت سوخت تعبیه نشده است و جایگاه داران عملا در حال حذف ابراز‌ها و مکانیزم‌های کارت سوخت از فرآیند سوخت گیری هستند. اگرچه با یکسان سازی نرخ بنزین، عملا توجیه منطقی برای استفاده از کارت سوخت وجود ندارد، اما پابرجا بودن سامانه هوشمند سوخت، نازل جایگاه‌ها را ملزم به اتصال به این شبکه به منظور پایش اطلاعات سوختگیری می‌کند. کارت سوختی که پیاده سازی مکانیزم‌های آن (به گفته ناصر سجادی، مجری طرح استفاده از کارت هوشمند) در سال ۸۶، رقمی معادل ۷۰ میلیارد تومان هزینه در برداشت. گزارش مهر حاکی از آن بود که جایگاه داران بدون توجه به قانون و مصوبه مجلس عملا کارت سوخت را از چرخه سوخت رسانی حذف کرده اند. مجلس شورای اسلامی در روز‌های پایانی اردیبهشت ماه پارسال طی مصوبه ای، استفاده از کارت سوخت در زمان سوخت‌گیری را مجددا الزامی اعلام کرد. گزارش روز جمعه، در رسانه‌های مختلف بازتاب گسترده‌ای داشت و مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی نیز در واکنش به آن دیروز اعلام کرد که جایگاه‌های نوسازی شده تا اخر خردادماه نازل‌های جدید خود را به مدخل کارت سوخت تجهیز خواهند کرد. سامانه هوشمند سوخت در جایگاه‌ها هزینه‌بر است سید محمدرضا موسوی خواه، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در ادامه این واکنش گفته است: اکنون بیش از ۱۱ سال از آغاز نصب تجهیزات سامانه هوشمند سوخت روی جایگاه‌های عرضه می‌گذرد، این تجهیزات عمر مفید خود را سپری کرده و قدیمی شده‌اند، اما از آنجا که ارائه بنزین با کارت سوخت الزامی است ما موظف هستیم با وجود هزینه‌های گزاف میلیاردی، از این تجهیزات نگهداری کرده و قطعات مورد نیاز آن‌ها را تامین کنیم. وی ادامه داد: با تک نرخی شدن بنزین، فرصتی فراهم شد تا تجهیزات کارت سوخت در جایگاه‌ها را تغییر دهیم. در این مدت، کارشناسان فنی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی بررسی‌های فراوانی درباره تجهیزات موجود در دنیا انجام دادند تا مناسب‌ترین قطعات قابل جایگزین را انتخاب کنیم، این بررسی‌ها مراحل نهایی خود را طی می‌کنند و منجر به امضای قرارداد و تفاهم‌نامه خواهند شد. طبق گفته این مقام مسوول از سال ۹۴، این فرصت فراهم شده تا روی ۱۰۲ نازل و حدود ۴۶ جایگاه عرضه سوخت در اصفهان، قم و تهران، تجهیزات جدید به صورت آزمایشی استفاده شوند که این مرحله تکمیل شده است و از پایان خردادماه این تعداد جایگاه و نازل به سیستم جدید کارت سوخت مجهز خواهند شد. موسوی‌خواه، از انتشار اطلاعیه‌ای در آینده نزدیک برای ترغیب و تشویق مردم به‌منظور استفاده از کارت سوخت خبر داد و گفت: اکنون بیش از ۲۱ میلیون کارت سوخت در کشور وجود دارد. آن دسته از صاحبان خودرو، که کارت سوخت آنان مفقود شده باشد می‌توانند درخواست کارت سوخت المثنی بدهند، به این ترتیب با دقت بیشتری قادر به مدیریت آمار و اطلاعات سوخت کشور و مقدار مصرف سوخت خودرو‌ها خواهیم بود. قطع واردات از طریق مدیریت مصرف یا نگهداری سامانه سوخت؟ سخنان موسوی خواه، درمورد هزینه نگهداری و نوسازی تجهیزات سامانه هوشمند سوخت در حالی است که سعید عارفی، مشاور سامانۀ هوشمند سوخت سال گذشته گفته بود: هزینه حفظ سامانه هوشمند سوخت، ۵ ریال به ازای هر لیتر فراورده است در صورتی که در ۶ ماه دوم سال ۹۵، دولت برای واردات بنزین، معادل ۴۷۰۰ میلیارد تومان ارز از کشور خارج کرده است. با توجه به اختلاف قیمت فوب و قیمت فروش داخلی، یارانۀ نقدی که دولت برای واردات این مقدار بنزین پرداخت کرده ۱۱۸۵ میلیارد تومان بوده است. به گفته عارفی، با حذف کارت سوخت بنزین فقط ۳۰-۴۰ درصد از هزینه‌ها کاهش می‌یابد چرا که سامانۀ هوشمند گازوئیل همچنان پابرجاست. ضمنا در حال حاضر طرح کُدینگ بر بستر کارت سوخت در برخی مناطق مرزی اجرا می‌شود که به پشتوانه آن از قاچاق بنزین جلوگیری شود. اگر کارت سوخت نباشد قاچاق مجددا رشد می‌کند و دولت به مراتب هزینۀ بیشتری نسبت به هزینۀ حفظ سامانه باید بپردازد. صرفه جویی‌هایی که ناشی از کاهش مصرف و قاچاق هستند بسیار بزرگتر از هزینه‌های حفظ سامانه است. با این وجود، سخنان تازه مدیرعامل شرکت ملی پخش مبنی بر صرف هزینه‌های گزاف میلیاردی برای واردات و نوسازی تجهیزات سامانه هوشمند سوخت نیز جای تامل دارد و مشخص نیست چرا علیرغم آنکه ۱۱ سال از اجرا و پیاده سازی این سامانه در کشور ما می‌گذرد، برای نوسازی این تجهیزات همچنان وابسته به واردات هستیم.