نازهای کره ای، غمزه‌های آمریکایی

روزنامه ابتکار: دونالد ترامپ رئیس ایالات متحده آمریکا، تنها دو روز پس از آنکه طی نامه‌ای رسمی برنامه دیدار خود با کیم جونگ اون رهبر کره‌شمالی را لغو کرده بود، روز گذشته در پیامی توئیتری اعلام کرد: ما گفت‏وگو‌های بسیار سازنده‌ای با کره شمالی داریم که بتوانیم دیدار سران را برگزار کنیم. اگر قرار باشد این دیدار برگزار شود به احتمال زیاد در سنگاپور و در همان روز ۲۲ خرداد خواهد بود. همچنین اگر لازم باشد زمان این دیدار را تمدید می‌کنیم. در همین رابطه و در حالی که قرار بود این دیدار ۲۲ خرداد ماه جاری در سنگاپور برگزار شود، مجله پولیتیکو آمریکا در گزارشی اعلام کرد که یک تیم ۳۰ نفره از دیپلمات‌های آمریکایی آماده رفتن به سنگاپور بودند تا دستورکار و تدارکات را برای اجلاس سران دو کشور آماده کنند. این هیات شامل دیپلمات‌های وزارت خارجه و همچنین جوزف هاگین رئیس ستاد کاخ سفید و معاون مشاور امنیت آمریکا بود. پافشاری بر سیاست ابهام حال پس از بازی ترامپ بر سر ملاقات با اون که دو روز پس از لغو رسمی آن، بار دیگر از امکان مجدد این دیدار صحبت کرده است، کارشناسان معتقدند که رئیس جمهوری آمریکا بار دیگر سیاست ابهام، تنش و غافلگیری خود را برای مذاکرات صلح شبه جزیره کره نیز به نمایش گذاشته است. این امر به یکی از راهبرد‌های اصلی کاخ سفید در طول یکسال و نیم گذشته بدل شده و در مورد مسائلی همچون توافق هسته‌ای با ایران، تجارت جهانی و نیز سایر پیمان‌های بین‌المللی مانند موافقت نامه پاریس به نمایش در آمده است. در همین راستا و در حالی که برخی از تحلیل‌گران این امر را ضربه‌ای مهلک به اعتبار جهانی آمریکا تلقی می‌کنند، اما از سوی دیگر برخی از کارشناسان معتقدند که این امر یکی از مهمترین محور‌های یکجانبه‌گرایانه آمریکاست که توسط نومحافظه‌کاران کاخ سفید طراحی و بر روی آن پافشاری می‌شود. طبق این استراتژی توان پیش‌بینی تحولات نسبت به استراتژی آمریکا کاهش یافته و آن‌ها با بهره‌گیری از قدرت هژمون خود می‌توانند طرف مقابل را به هر سمت و سویی که بخواهند هدایت کنند. رهبران دو کره برای دومین بار دیدار کردند در همین راستاست که ترامپ پس از لغو دیدار خود با اون، حال پیام می‌دهد که درب‌های مذاکره باز است و امیدوار است که این نشست در تاریخ مذکور برگزار شود. این پیام ترامپ در حالی منتشر شد که رهبران دو کره نیز روز گذشته برای دومین بار در نقطه مرزی پانمونجوم با یکدیگر دیدار کردند. هر چند تا لحظه تنظیم این گزارش، جزئیاتی از این دیدار منتشر نشده است، اما پس از سال‌ها تنش در مورد برنامه اتمی پیونگ یانگ، اون و ترامپ در ماه جاری به توافق رسیدند که نخستین دیدار میان رهبران دو کشور را برگزار کنند. این امر پس از چند ماه تهدید و توهین و حتی نزدیک شدن به یک جدال اتمی تمام عیار در شبه جزیره کره به ثمر رسیده است، جایی که کره‌شمالی با آزمایش یک بمب هیدروژنی تهدید کرد که اکنون توانایی هدف قرار دادن تمامی خاک آمریکا را دارد. پس از این ماجرا و چرخش ناگهانی مواضع کره‌شمالی و دیدار رهبران دو همسایه پس از سال‌ها تنش، اون آمادگی خود را برای دیدار با ترامپ اعلام و گفت که قصد ندارد سرنوشت صدام یا قذافی برایش تکرار شود. او همین چند روز قبل نیز با تخریب مهمترین سایت اتمی خود در حضور خبرنگاران خارجی در موضعی قرار گرفت که علاوه بر کسب مشروعیت بین‌المللی، توپ مذاکرات را به زمین آمریکا بیاندازد. حال با توقف کامل فعالیت‌های اتمی کره‌شمالی و تخریب مهمترین سایت اتمی این کشور، مقامات پیونگ‌یانگ معتقدند هر چند که برای این دیدار و تنش‌زدایی آماده هستند، اما مدل لیبی برای خلع سلاح اتمی را قبول نداشته و بدون تضمین واقعی آمریکا روند تنش‌زدایی با چالش‌های اساسی روبروست. به گزارش رویترز جیمز ماتیس وزیر دفاع آمریکا در این خصوص به خبرنگاران گفته است که دیپلمات‌های ما همچنان در حال برنامه ریزی و کار بر روی این مذاکرات هستند و مساله خلع سلاح کامل پیونگ‌یانگ همچنان یکی از محور‌های اصلی مذاکرات ما را تشکیل می‌دهد. سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده نیز در این خصوص از دادن جزئیات بیشتر خودداری کرده، اما اظهار داشت: همانطور که رئیس جمهوری در نامه خود به اون گفت، مساله اصلی گفتگو میان رهبران دو کشور است و در صورتی که کره‌شمالی در مذاکرات از خود جدیت نشان دهد، در سطوح بیشتری با آن‌ها وارد مذاکره خواهیم شد. بلاتکلیفی دیپلمات‌های آمریکایی ناظران معتقدند با این وجود دو رهبر احتمالاً بر روی جنبه نمادین این دیدار بیشتر تکیه کرده‌اند تا جزئیات مذاکرات، چرا که اکنون ترامپ در داخل آمریکا می‌تواند با مانور تبلیغاتی بر روی این مساله که کره‌شمالی را به پای میز مذاکره نشانده است، علاوه بر کسب رضایت حامیان خود، زبان منتقدان را نیز برای خروج از توافق هسته‌ای تا حد زیادی بسته نگاه دارد. از سوی دیگر کیم جونگ اون نیز با این دیدار نوعی مشروعیت بین‌المللی پس از ماه‌ها تنش برای خود کسب می‌کند که می‌تواند علاوه بر زمان خریدن برای فرار از تحریم نفتی و کارگران خارجی این کشور، هزینه‌های احتمالی را نیز بر دوش ایالات متحده بیاندازد. به همین خاطر است که برخی از تحلیل‌گران معتقدند در چنین شرایطی این مذاکرات از پیش شکست خورده خواهد بود. در همین راستا و در حالی که برخی از رسانه‌های آمریکایی از بلاتکلیف بودن دیپلمات‌های این کشور خبر داده و اعلام می‌کنند که خود آن‌ها نیز نمی‌دانند آیا دیدار ترامپ و اون واقعاً در ۲۲ خرداد انجام خواهد شد یا خیر، عده‌ای از کارشناسان امنیت بین‌الملل با خطرناک خواندن این نمایش دیپلماتیک اعلام کردند که این مذاکرات نشان می‌دهد اگر می‌خواهید در جهان فعلی از قدرت‌های هژمون امتیاز بگیرد باید تمامی خط قرمز‌ها را زیر سوال ببرید. چرا مذاکرات ترامپ با اون خطرناک است؟ در همین رابطه چندی قبل یورو نیوز در گزارشی آورده بود: در حالی که ایران با رعایت تمامی موازین بین‌المللی در برجام، حالا شاهد بهانه‌جویی و خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای است، در نقطه مقابل کره‌شمالی به عنوان یک بازیگر شرور بین‌المللی که به بسیاری از اصول و قواعد حاکم بر نظم جهانی اعتنایی نداشته، در آستانه یک توافق مهم با ایالات متحده و طبیعتا جهان خواهد بود. این الگو البته تبعات خطرناکی در مجادلات آتی میان قدرت‌های بزرگ و بازیگران در حال توسعه‌ای که نظم فعلی را نمی‌تابند و به دنبال تجدیدنظر طلبی هستند، خواهد داشت. چرا که مقایسه مدل ایران و کره شمالی به آن‌ها می‌آموزد که برای حصول به خواسته‌ها ابتدا باید با شرارت نظم بین‌الملل را به چالش کشید و ترجیحاً به قدرتی هسته‌ای بدل و سپس وارد مذاکره شد. چرا که اگر پیش از دستیابی به تسلیحات هسته‌ای وارد فرآیند اعتمادسازی و گفت‏وگو با طرف مقابل شوید، قدرت‌های بین‌المللی شما را به رسمیت نخواهند شناخت. در نتیجه حصول چنین توافقی با کره شمالی نه تنها ایران که کل نظام بین‌الملل را دچار نگرانی خواهد کرد. چراکه نه تنها دیگر توافقات بین‌المللی حتی بیش از گذشته از اعتبار ساقط می‌شوند که انگاره‌های رئالیسیتی و تاکید بر قدرت بیش از همیشه بر سیاست خارجی بازیگران متوسط و در حال توسعه اثر خواهد گذاشت. اثری که می‌تواند به نوعی آنارشیسم در فضای روابط بین‌الملل ختم شود و هر کنشگری بدون توجه به قواعد بنیادی نظم کنونی، دست به تدوین سیاست و تعیین رویکرد‌های خود بزند.