رد پای تغییرات اقلیمی در سمی شدن قارچ‌های خوراکی
قارچ‌ها یکی از مواد خوراکی خوشمزه و مقوی هستند که از دیرباز در سفره ایرانی‌ها حضور داشته و بر لذت آن افزوده‌اند، اما این روز‌ها انواع کوهی و جنگلی آن به عنوان عضو نامهربان، هرکس را که از آن استفاده کند مسموم می‌کند.
خبرگزاری فارس: قارچ‌ها یکی از مواد خوراکی خوشمزه و مقوی هستند که از دیرباز در سفره ایرانی‌ها حضور داشته و بر لذت آن افزوده‌اند، اما این روز‌ها انواع کوهی و جنگلی آن به عنوان عضو نامهربان، هرکس را که از آن استفاده کند مسموم می‌کند.چ یکی از مواد مقوی، پرخاصیت و مفید است که در کنار سبزیجات پرخاصیت میهمان همیشگی سبد غذایی خانواده‌ها هستند.
قارچ‌ها کالری کمی دارند، هیچگونه چربی یا کلسترولی در آن‌ها پیدا نمی‌شود و مقدار نمک بسیار کمی دارند و گروهی از ویتامین‌ها و املاح معدنی مهم مانند سلنیوم، پتاسیم، ریبوفلاوین، نیاسین، ویتامین D. و … هم در قارچ‌ها وجود دارد.
قارچ‌ها به دلیل داشتن بتاگلوکان و اسید لینولئیک منبع غذایی خوبی برای پیشگیری از بروز سرطان سینه و پروستات هستند و یکی از بهترین راه‌های تأمین ویتامین D. قرار گرفتن در معرض نور خورشید است.
* فواید قارچ
قارچ‌ها پروتئین هم دارند و هر ۱۰۰ گرم قارچ حدود سه گرم پروتئین دارد، اما پروتئین موجود در ۱۰۰ گرم گوشت قرمز یا مرغ حدود ۲۰ تا ۳۰ گرم است، همین مقدار ماهی ۱۵ تا ۲۰ گرم پروتئین دارد، با این وجود، قارچ از لحاظ داشتن پروتئین گیاهی در سطح خوبی است.
«بتاگلوکان» ترکیبی است که در بیشتر گونه‌های قارچ خوراکی پیدا می‌شود و به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند، در نتیجه مقاومت بدن در مقابل بیماری‌ها و عوامل آلرژی‌زا بالا می‌رود.
* ۵۰ درصد قارچ‌های جنگلی سمی هستند
این روز‌ها شاید بلای جدیدی دامنگیر ایرانی‌ها شده است و آن مسمومیت با قارچ است، خوردن قارچ‌های مرتعی، جنگلی و مسمومیت‌های بعد از آن این روز‌ها به یکی از پرتکرارترین خبر رسانه‌های کشورمان تبدیل شده و هر روز تعداد مسمومان و کشته‌های حاصل از این مسمومیت افزایش می‌یابد.
مدیر زراعت و باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در مورد انواع قارچ‌ها در گفتگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: براساس منابع موجود، ۵۰ نوع قارچ جنگلی در کشور رویش دارد که در حدود ۵۰ درصد آن سمی است.
بهنام اوجاقلو افزود: برخی قارچ‌های سمی از نظر ظاهری تطابق و شباهت زیادی با انواع خوراکی دارند که خوردن آن بسیار خطرناک و موجب آسیب به اندام‌های داخلی می‌شود.
وی با اشاره به اینکه پادزهری برای قارچ‌های سمی وجود ندارد، تصریح کرد: قارچ‌های غیرخوراکی سم‌های بسیار خطرناکی تولید می‌کنند که گاه کشته است.
مدیر زراعت و باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان با اشاره به اینکه عوارض و علائم مصرف قارچ‌های سمی پس از چهار تا ۲۴ ساعت نمایان می‌شود، افزود: علائم مسمومیت به صورت گوارشی مانند اسهال، سرگیجه، تهوع، ضعف و مشکلات روحی از جمله بی‌خوابی است که در نهایت به مرگ منجر می‌شود.
وی با اشاره به اینکه قارچ‌های سمی انواع و خانواده‌های مختلفی دارند، تصریح کرد: خطرناک‌ترین قارچ‌ها از نوع‌های «آمانیتا ویروسا» (Amanita virosa) است که سم «آموتوکسین» تولید می‌کند و مصرف آن بسیار خطرناک است.
اوجاقلو به شایعات غلط موجود در جامعه اشاره کرد و یادآور شد: گاهی در جامعه گفته می‌شود که اگر قارچ سمی را در سرکه بخوابانیم یا با شیر مصرف کنیم و یا پختن قارچ‌های سمی با برخی ظروف، سم آن‌ها را از بین می‌برد که به هیچ وجه صحیح نیست.
وی با تأکید بر اینکه در صورت نیاز مردم از قارچ‌های بهداشتی موجود در فروشگاه‌ها استفاده کنند، تصریح کرد: قارچ‌هایی که در فروشگاه‌ها و واحد‌های تولیدی و تحت نظارت عرضه می‌شود، برای مصرف مطمئن است.
مدیر زراعت و باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان با اشاره به اینکه در استان زنجان بیش از ۲۵۰ واحد تولیدی قارچ فعالیت می‌کنند، مطرح کرد: در این واحد‌ها قارچ‌های خوراکی با نظارت جهاد کشاورزی با تولید حدود ۲ تن قارچ به صورت روزانه تولید می‌شود.
وی، میزان مصرف قارچ‌های تولیدی در استان را حدود یک سوم مقدار تولیدی اعلام و تبیین کرد: تولید در استان زنجان مازاد بر مصرف است که محصولات تولیدی به استان‌های همجوار صادر می‌شود.
اوجاقلو با اشاره به مسمومیت شماری از هموطنان به دلیل مصرف قارچ‌های مرتعی و جنگلی افزود: بیشتر رویش قارچ‌های جنگلی با توجه به خواستگاه رویش آن که در تنه و بقایای درختان است.
* مسمومیت ۱۲۰ زنجانی بر اثر مصرف قارچ سمی
سرپرست مرکز مدیریت فوریت‌های پزشکی استان زنجان از افزایش تعداد مسموم شدگان مصرف قارچ‌های سمی در استان به ۱۲۰ نفر خبر داد و افزود: این آمار مربوط به شهرستان‌های مختلف استان است.
اصغر جعفری با اشاره به اینکه سال گذشته یک یا دو نفر به خاطر مصرف قارچ سمی مسموم شده بودند، افزود: در سال جاری آمار مسمومیت‌ها در کشور به بیش از یک هزار نفر رسیده است که از این تعداد ۱۵ نفر نیز جان خود را از دست داده‌اند.
وی ضمن توصیه به مردم در مورد عدم مصرف قارچ‌های کوهی و جنگی تصریح کرد: مردم به هیچ وجه قارچ‌های فله‌ای و کوهی مصرف نکنند و از قارچ‌های بسته‌بندی شده و بهداشتی موجود در فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌ها استفاده کنند.
سرپرست مرکز مدیریت فوریت‌های پزشکی زنجان، سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ، ضعف عضلانی و احتمال تشنج را از علائم مسمومیت با قارچ برشمرد و افزود: افراد در صورت مشاهده علائم مسمومیت با اورژانس تماس بگیرند و یا فرد را بلافاصله به بیمارستان منتقل کنند.
وی با اشاره به اینکه زمان و مقدار قارچ مصرفی قارچ سمی با عوارض مسمومیت رابطه مستقیم دارد، افزود: هرچقدر زمان رسیدگی به بیمار با تأخیر بیشتر انجام شود، عوارض بیشتری فرد را درگیر کرده و احتمال مرگ بیشتر خواهد شد.
* ۴۰ سال است این قارچ را می‌خوردم و مسموم نمی‌شدم
یکی از افرادی که به دلیل قارچ سمی مسموم شده با بیان اینکه من به خوبی قارچ‌های سمی و غیرسمی را می‌شناسم، گفت: سال‌هاست که ما این قارچ‌ها را مصرف می‌کنیم.
وی با اشاره به اینکه امسال هم مثل همه سال‌ها این قارچ را از مراتع جمع‌آوری و استفاده کردیم، تشریح کرد:، اما پس از مصرف دچار دل درد شدم و وقتی به بیمارستان مراجعه کردم پزشکان تشخیص سمی بودن قارچ را دادند.
این کشاورز با بیان اینکه من حدود ۴۰ سال است که کشاورزی می‌کنم، ادامه داد: هرگز با خوردن این قارچ دچار مشکل نشده بودم.
* رد پای تغییرات اقلیمی در سمی شدن قارچ‌ها
معاون بهبود تولیدات تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در زنجان تغییرات اقلیمی را بی‌تأثیر در افزایش تعداد مسمومان ندانست و اظهار داشت: در طول سال زراعی جاری تغییرات دمایی محسوسی داشتیم که این امر در سمی شدن قارچ‌ها بی‌تاثیر نیست.
اکبر کرامتی با اشاره به اینکه مواد مؤثری که در گیاهان مختلف وجود دارد با تغییر رطوبت و دمای محیط تغییر پیدا می‌کند، افزود: به عنوان مثال مواد مؤثر کاکوتی که یک گیاه دارویی است، در مناطق گرم با مناطق سرد متفاوت است.
وی با بیان اینکه تغییرات دمایی زیادی در سال زراعی جاری روی داده است، تصریح کرد: در سال جاری زراعی ما شاهد پاییز خشک و زمستان گرم بودیم، که در بهمن‌ماه ما شاهد افزایش ۸ درجه‌ای دما بودیم و در فروردین هم شاهد کاهش دمای شدید با ورود جبهه سرد قطبی از سیبری بودیم به طوری که در مزارع کشاورزی دما به ۱۳ درجه زیر صفر رسید.
معاون بهبود تولیدات تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان افزود: قطعاً این تغییرات آب و هوایی و دمایی گسترده می‌تواند تولید و ترکیب مواد شیمایی در داخل گیاه را با تغییر مواجه کند که همین امر می‌تواند بر سمی شدن شدن قارچ‌ها تأثیر بگذارد.