آشنایی با گیاه دارویی خار شتر

سرویس سبک زندگی فردا: خارشتر گیاهی است پر شاخه، دارای ساقه و شاخه‌های خاردار با برگ‌های ساده و کوچک و تکی. گل‌های آن تکی، ارغوانی رنگ. از اختصاصات آن این است که میوه‌های بند بند با ظاهر منظم دارد. دارای واریته‌های متعددی است که بعضی از آن‌ها در نواحی جنوبی ایران یافت می‌گردند.

مشخصات

نام فارسی خارشتر نام علمی Alhagi persarum Boiss نام عمومی Camels thorn تیره گیاهی Faba ceae نام تجاری Camels thorn گیاه دارویی خارشتر گیاهشناسی: خارشتر گیاهی است پر شاخه، دارای ساقه و شاخه‌های خاردار با برگ‌های ساده و کوچک و تکی. گل‌های آن تکی، ارغوانی رنگ. از اختصاصات آن این است که میوه‌های بند بند با ظاهر منظم دارد. دارای واریته‌های متعددی است که بعضی از آن‌ها در نواحی جنوبی ایران یافت می‌گردند. بر اثر فعالیت حشره‌ای از خانواده سخت بالپوشان بر روی این گیاه، نوعی ماده قندی به نام ترنجبین ایجاد می‌شود که در واقع نوعی مان به شمار می‌رود. البته این گیاه در همه نواحی ایران ایجاد ترنجبین نمی‌کند. بخش مورد استفاده: ترنجبین گیاه و یا عرق حاصل از قسمت‌های هوایی گیاه کاربرد در طب سنتی: الف. - گیاه تام: به آن حاج یا خارشتر می‌گویند. رازی گفته است که چکاندن عصاره برگ‌های خشک گیاه در بینی در رفع سردرد موثر است. گل گیاه را برای بواسیر بسیار مفید دانسته اند. دانه‌های آن را پادزهر سموم و باز کننده مجاری دچار گرفتگی می‌دانند. همچنین عصارهسایر قسمت‌های گیاه را در زخم‌های دونده (در جای خود بهبود می‌یابند و در جای دیگر ظاهر می‌شوند) سودمند دانسته اند. روغن آن که از آب تازه تهیه شده باشد برای درد مفاصل موثر است. ب. - ترنجبین: به نام مانیامن ملین و مسهل خفیف است. این ماده نیازی به پختن ندارد و بر اثر ماندن یک شب در مکان معمولی کپک می‌زند. آن را در آب حل می‌کنندو می‌خورند. گفته شده که عطش را نیز رفع می‌کند و تسکین دهنده التهاب گلو و رفع کننده تب می‌باشد. مثانه را پاک می‌کند و استفراغ را تسهیل می‌نماید و قولنج را برطرف می‌کند. صفرا آور ملایم است و گفته شده برای چاق شدن هم می‌تواند مورد مصرف قرار می‌گیرد. تحریک کننده شهوت و خارج کننده اخلاط سوزاننده است و خوردن آن با آب پنیر و روغن گاو در سختی دفع ادرار موثر بوده است. با این حال برای طحال مضر است. ج. - عرق خارشتر: عرق حاصل از سر شاخه‌های گیاه به عنوان ادرار آور و دفع سنگ‌های کلیوی مصرف می‌شود. نحوه آماده سازی برای مصرف: مطالعه علمی در این زمینه وجود ندارد. بهتر است از گیاه یا ترنجبینی که احتمال آلودگی به خاک دارد استفاده نشود. با این حال از قدیم معمولا از عرق گیاه استفاده می‌شود. در مورد ترنجبین حدود ۱۵ تا ۲۰ گرم در کودکان و ۵۰ تا ۱۰۰ گرم را در بزرگسالان در آب گرم می‌ریزند و پس از گذشت چند دقیقه و صاف کردن مصرف می‌کنند. مصرف در دوران بارداری و شیر دهی: مطالعه‌ای در این زمینه وجود ندارد؛ بنابراین توصیه نمی‌شود. تداخلات دارویی: مطالعه‌ای در این زمینه وجود ندارد. با این حال به دلیل اثر ملینی به نظر می‌رسد ممکن است جذب دارو‌ها را کاهش دهد؛ بنابراین حداقل با دو ساعت فاصله با دارو‌های دیگر مصرف شود. مهمترین ترکیبات: بر روی ترکیبات گیاه کار زیادی صورت نگرفته است. در ترنجبین ترکیبات قندی شامل ساکاروز وجود دارد. منبع: کشتزار