آموزش اصولی کاشت پیاز

سرویس سبک زندگی فردا: پیاز‌ها تک لپه‌ای، دو ساله و دارای مقاومت نسبی به سرما هستند و قوه نامیه خود را به مدت طولانی حفظ نمی‌کنند. برای جوانه زنی بر خلاف سایر تک لپه ای‌ها، مثل: گندم، مکانیزم خاصی دارند یعنی مثل دیگر تک لپه ای‌ها ریشه چه و ساقه چه تولید نمی‌شود. بلکه بذر که جوانه می‌زند قسمت هیپوکتیل (محور زیر لپه) رشد کرده و در ابتدا ریشه چه رشد می‌کند. ولی ساقه چه بصورت گیره‌ای بالا می‌آید؛ که به گیاه امکان می‌دهد از عمق خاک بیرون بیاید. این گیره دارای دو بازو می‌باشد.

مشخصات

نام پیاز نام لاتین Onion نام علمی Allium cepa تیره Alliaceae

گیاهشناسی: پیاز‌ها تک لپه‌ای، دو ساله و دارای مقاومت نسبی به سرما هستند و قوه نامیه خود را به مدت طولانی حفظ نمی‌کنند. برای جوانه زنی بر خلاف سایر تک لپه ای‌ها، مثل: گندم، مکانیزم خاصی دارند یعنی مثل دیگر تک لپه ای‌ها ریشه چه و ساقه چه تولید نمی‌شود. بلکه بذر که جوانه می‌زند قسمت هیپوکتیل (محور زیر لپه) رشد کرده و در ابتدا ریشه چه رشد می‌کند. ولی ساقه چه بصورت گیره‌ای بالا می‌آید؛ که به گیاه امکان می‌دهد از عمق خاک بیرون بیاید. این گیره دارای دو بازو می‌باشد. به همین علت است که بذر پیاز‌ها را می‌توان عمیق کاشت، زیرا این گیره خاک را می‌شکافت و بالا می‌آید. پیاز را بومی آسیا می‌دانند. این سبزی تولید سوخ (غده) می‌کند که معمولا دو ساله یا چند ساله است. ولی در سبزیکاری آنرا به عنوان سبزی یکساله کشت می‌کنند. روی سطح فوقانی فلس‌های ضخیم سفید و یا قرمز رنگ رشد می‌کنند که کلروفیل خود را از دست داده و به مخزن مواد غذایی تبدیل شده اند. بعضی از گونه‌های پیاز به جای بذر تولید پیاز‌های کوچکی در انتهای گیاه می‌کنندو این پیاز چه خود وسیله‌ای برای تکثیر است. دما: پیاز یک محصول فصل خنک است به دمای ۱۳ الی ۲۴ درجه سانتیگراد سازگار بوده و یخبندان را تحمل نمی‌کند. برای عملکرد بالا به دما‌های خنک در طول مراحل اولیه رشد و قبل از آغاز پیازدهی نیاز دارد. دمای بهینه برای رشد گیاهچه ۲۰ الی ۲۵ درجه سانتیگراد است. میزان رشد در دما‌های بالاتر از ۲۷ درجه سانتیگراد شروع به افت می‌کند. خاک مورد نیاز: پیاز را در هر نوع خاکی می‌توان کشت نمود، ولی بیشتر طالب زمین‌های سبک و قوی است؛ بنابراین خاک‌های شنی لومی مناسبترین خاک‌ها برای پرورش پیاز است و خاک‌های رسی معمولا برای پرورش پیاز مناسب نیستند. مناسبترین PH برای کشت پیاز ۵٫۵ الی ۵٫۶ است. کود دهی: کود‌های حاوی نیتروژن و فسفر معمولا مورد نیازند، از بکار بدن کود‌های تجاری با مقادیر بالای یون آمونیوم باید خوداری نمود، زیرا آمونیاک برای گیاه سمی است. برای کوددهی ۲۵ الی ۳۰ تن در هکتار کود دامی مصرف می‌شود. علاوه بر کود دامی از کود‌های شیمیایی حدود ۶۰ الی ۹۰ کیلوگر در هکتار ازتو پتاس و ۱۲۰ الی ۱۸۰ کیلوگرم در هکتار اسید فسفریک استفاده می‌شود. کمبود فسفر و پتاس روی رشد و نمو پیاز موثر است. رطوبت: ریشه‌های فیبری و سطحی پیاز فقط در ۳۰ سانتیمتری سطح خاک پراکنده می‌شوند، در مناطق معتدل برای رسیدن محصول پیاز ۳۸۰ الی ۷۶۰ میلیمتر آب نیاز است. رطوبت خاک برای رشد ریشه‌های نابجای جدید مهم است. اگر ریش نابجا تازه تشکیل شده در حال رشد باشند باید رطویت خاک به طور دوره‌ای به قاعده پیاز برسد ریشه‌ها در خاک خشک رشد نمی‌کنند. روش کاشت: پیاز را معمولا روی پشته‌هایی به فاصله ۳۵ الی ۴۵ سانتیمتر برای کشت یک ردیفه می‌کارند و برای کشت دو ردیفه، عرض را دو برابر در نظر می‌گیرند. مقدار بذر برای تولید پیاز حدود ۲٫۲ الی ۳٫۴ کیلوگرم درهکتار است. برای خزانه کاری یا تهیه نشاء مقدار بذر حدودا ۶ برابر مقدار فوق است. عمق بذر کاری حدود۶ الی ۱۲ میلیمتر بوده و خاک تا زمان سبز شدن بذور باید مرطوب نگه داشته شود. برای تولید پیاز فواصل بین بوته‌ها ۷ الی ۱۰ سانتیمتر است. کاشت بذر در محل اصلی: این روش در مناطقی استفاده می‌شودکه از علف کش استفاده می‌گردد. رشد علف‌های هرز در طول زمستان باعث می‌شود که کاشت بصورت مکانیزه صورت نگیرد در این روش حدود ۲ تا ۵ کیلوگرم بذر در هکتار لازم است. کاشت بذر در خزانه و انتقال نشاء به زمین اصلی: انتقال نشاء همزمان با دومین مرحله رشد ریشه انجام می‌شود. کاشت در سطوح وسیع: بذر پیاز را می‌توان در خزانه یا مستقیما در زمین اصلی کشت نمود. کاشت بذر در خزانه در بهمن ماه انجام می‌گیرد و در اواخر اسفند ماه به زمین اصلی منتقل می‌گردد. کاشت بذر در محل اصلی به دو صورت خطی و نشتی انجام می‌گیرد. ولی طریقه خطی بهترین روش کاشت پیاز است که در این روش فواصل بین خطوط یا ردیف‌ها را ۲۵ الی ۳۰ سانتیمتر و فواصل بین بوته‌ها را ۵ الی ۱۰ سانتیمتر بسته به رقم در نظر می‌گیرند. هر اندازه این فواصل کمتر در نظر گرفته شوند پیاز‌های ریزتری تولید می‌شود؛ بنابراین برای بدست آوردن پیاز درشت بایستی فواصل بین خطوط و بوته‌ها در حدود اعداد ذکر شده تنظیم نمود. برای تلید غده پیاز ۲٫۵ الی ۴٫۵ کیلوگرم در هکتار بذر لازم است و برای تولید بذر پیاز ۷ الی ۱۰ کیلوگرم در هکتار بذر مورد نیاز می‌باشد. منبع: کشتزار