رایس گفت ایرانی‌ها عقلانیت را از لیبی بیاموزند/انسان با برادر خود هم این‌گونه توافق نمی‌کند
باید پرسید برجام چه محصولی باید برای ما می‌داشت و امروز چه رویکردی باید در قبال آن درپیش بگیریم.
فارس: علیرضا زاکانی رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس نهم صبح امروز در نشست خبری با عنوان «پای درس برجام» که با حضور خبرنگاران و اصحاب رسانه در محل خبرگزاری فارس برگزار شد، ضمن تسلیت شهادت و مجروح شدن جمعی از مردم فلسطین در تظاهرات روز «نکبت» (سالروز تأسیس رژیم صهیونیستی)، به درس‌های برجام برای کشور اشاره کرد و گفت: باید پرسید برجام چه محصولی باید برای ما می‌داشت و امروز چه رویکردی باید در قبال آن درپیش بگیریم.
منافع ملی را نباید دستخوش رقابت‌های انتخاباتی کنیم
وی با اشاره به اینکه یکی از درس‌های برجام این است که منافع ملی را نباید دستخوش رقابت‌های انتخاباتی کنیم، اظهار داشت: صنعت هسته‌ای کشور از زمانی آسیب خورد که به عنوان یک مولفه در رقابت‌های انتخاباتی مدنظر قرار گرفت، درحالی‌که اگر منافع ملی را به التهابات و انتخابات گره بزنیم، در این رقابت‌های ذبح خواهد شد. رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام از عدم اعتماد به دشمن به عنوان درس دوم برجام نام برد و گفت: ما برای عبور از مشکلات کشور با دو رویکرد مواجهیم؛ اول اولویت دادن به ظرفیت‌های داخلی و در عین‌حال بهره‌مندی از ظرفیت‌های منطقه‌ای و جهانی که در آن توانمند شدن داخلی اهمیت دارد که در این صورت دشمن امیدی برای ضربه زدن به ما نخواهد داشت.
وی در توضیح رویکرد دوم جهت عبور از مشکلات بیان داشت: آقای سیدمحمد خاتمی رئیس‌جمهور اسبق در کتاب «مبانی نظری برنامه چهارم توسعه» که در تابستان سال ۸۳ منتشر شد، عنوان می‌دارد که باید نظم موجود جهانی را پذیرفته و یک بازیگر همراه برای دنبا باشیم و در صورت نیاز نیز شکایت خود را به «کدخدا» ببریم؛ که دولت فعلی نیز همین رویکرد را دنبال کرد؛ رویکردی که نه تجربیات تاریخی و نه یافته‌های منطقی آن را تأیید نمی‌کند.
برجام نشان داد دل بستن به دشمن عملاً جز ناکامی در پی ندارد
زاکانی با تأکید بر اینکه برجام نشان داد دل بستن به دشمن عملاً جز ناکامی در پی ندارد، گفت: عده‌ای شائبه‌ای مطرح می‌کنند مبنی بر اینکه اگر برجام بد است، چرا آمریکا از آن خارج شد؟ طرح این سؤال به عدم درک شرایط طرف مقابل برمی‌گردد.
وی با اشاره به تفاوت رویکرد میان اروپائیان و دموکرات‌های آمریکا با جمهوری‌خواهان آمریکا اظهار داشت: کشور‌های اروپایی و دموکرات‌ها معتقدند که انقلاب اسلامی توانمندتر از آن است که بشود آن را ساقط کرد، لذا تئوری «آبپز کردن تدریجی قورباغه» را دنبال می‌کنند، اما جمهوری‌خواهان بر این باورند که ما به نقطه‌ای رسیده‌ایم که انقلاب اسلامی به مویی بند بوده و به پرتگاه رسیده است و با یک هل دادن می‌توانیم آن را به پایین پرت کنیم.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام با ذکر اینکه دونالد ترامپ رئیس‌جمهور فعلی آمریکا با منطق دوم عمل می‌کند، گفت: رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی هم اگر از خروج آمریکا از برجام حمایت می‌کنند به این دلیل است که از دست جمهوری اسلامی ایران ذله شده‌اند و می‌خواهند با تقویت رویکرد دوم، آمریکا بر ایران فشار آورده و از تبدیل کشورمان به قدرتی موثر در جهان ممانعت کنند.
نگاه «هسته‌ای» در مقابل «اقتصاد» نگاهی نادرست است
وی به شناخت دقیق داشته‌ها و فهم آنچه در درون کسب کرده‌ایم به عنوان دیگر درس برجام اشاره کرد و عنوان داشت: اگر توانمندی‌های داخلی خود را نشناسیم، منجر به وضع امروز توافق برجام می‌شود؛ همچنان‌که اگر در حوزه دفاعی به توانمندی نرسیم دست و پایمان در مقابل بیگانه می‌لرزد، همانگونه که عده‌ای می‌گفتند در برابر تهاجم در عرض ۱۰ دقیقه کارمان تمام است.
زاکانی با تصریح بر جامع‌نگری و درون‌نگری به عنوان درس دیگر برجام گفت: نگاه آقای روحانی مبنی بر مقابل قرار دادن صنعت هسته‌ای در برابر توسعه اقتصادی کشور، نادرست است؛ چراکه صنعت هسته‌ای مقوم اقتصاد است و موجب می‌شود در آینده دست جلوی بیگانه دراز نکنیم.
فقدان جامع‌نگری موجب شد مذاکرات شایسته صورت نگیرد
وی ادامه داد: صنعت هسته‌ای پیشران سایر حوزه‌هاست، اما بی‌دقتی به این جامع‌نگری منجر به طی مسیری شد که در نهایت مذاکره شایسته صورت نگرفت و برجام نتیجه قابل لمسی برای ما نداشت.
بی‌توجهی به کارشناسان داخلی، سند معیوب نصیب کشور کرد
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام به ضرورت استفاده از توان کارشناسی کشور در حوزه‌های حقوق بین‌المللی عمومی و پولی و بانکی به عنوان درس دیگر برجام اشاره کرد و گفت: مسئولان ما باید یاد بگیرند که به حوزه و دانشگاه ما تکیه کنند؛ چراکه وقتی نسبت به کارشناسان بی‌توجهی می‌شود، مرعوب بیگانگان شده و سند معیوبی نصیب ما می‌شود که خلل و فرج بسیار دارد.
یک مزدور در میان تیم مذاکره‌کننده در سرنوشت مذاکرات اثرگذار است
وی با تأکید بر اینکه دقت در پیشینه کارشناسان به خدمت گرفته‌شده جهت مذاکرات اهمیت بسیار دارد، اظهار داشت: نباید اجازه داد افراد دوتابعیتی در میان مذاکره‌کنندگان کشور حضور داشته باشند و در خلال مذاکرات به جای منافع ملی، منافع ۲ نبش خود را مدنظر داشته باشند، از این‌رو هم باید از ظرفیت کارشناسان بهره گرفت و هم باید مراقب حضور مزدوران در میان آن‌ها بود؛ چراکه یک مزدور در میان تیم مذاکره‌کننده می‌تواند در سرنوشت مذاکرات و سرنوشت کشور اثرگذار باشد.
زاکانی با ذکر اینکه برجام نشان داد نگاه قبیله‌ای بر کار تیمی در کشور غلبه دارد، گفت: دولت، دستگاه قضایی، شورای عالی امنیت ملی و... و سایر کنش‌گران هر کدام نقش و وظیفه ویژه خود را دارند و اگر برای همه این‌ها یک نقش واحد قائل باشیم، خود را در برابر دشمن مصلوب‌الید کرده‌ایم؛ استفاده از ظرفیت‌های متنوع کنش‌گران داخلی برای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای می‌توانست کارساز و سودمند باشد، اما متأسفانه این تیم نتوانست از این ظرفیت‌های استفاده کند.
پنهان‌کاری، غیرواقعی‌گویی، عجله و توجیه‌گری خلف وعده‌های دشمن از سوی مسئولان مذاکرات
وی از پنهان‌کاری، غیرواقعی‌گویی، عجله و توجیه‌گری خلف وعده‌های دشمن از سوی مسئولان مذاکرات به عنوان یکی دیگر از محور‌های درس‌آموز برجام یاد کرد و بیان داشت: اگر این‌ها صورت نمی‌گرفت، فضای عمومی جامعه به حمایت از مذاکره‌کنندگان کشورمان برمی‌خاست و صدای رسایی در برابر بیگانه داشتیم.
مذاکره‌کنندگان به مثابه یک مرعوب و نیازمند به پای میز رفتند
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام گفت: باید به‌گونه‌ای مذاکرات را به انجام می‌رساندیم تا به طور مشخص، اقدامات متناظر را در این سند می‌گنجاندیم، درحالی‌که ما داشته‌های خود را نقداً در برابر وعده‌های نسیه به دشمن دادیم و مرتکب عجله شدیم، حتی تیم مذاکره کننده ایرانی به مثابه یک تیم مرعوب و نیازمند به پای میز مذاکره رفت، در نتیجه دشمن خلف وعده کرد و ما امروز دستمان به جایی بند نیست.
وی در تشریح دو نتیجه از برجام خاطرنشان کرد: اول آنکه تحریم‌های کشور باید شکسته شود؛ چراکه این قولی است که مذاکرات مبتنی بر آن آغاز شد و رئیس‌جمهور، رئیس مجلس و وزیر امور خارجه نیز بر آن تأکید داشتند. بعلاوه در نامه رئیس‌جمهور به مقام معظم رهبری نیز آمده است که تحریم‌ها برداشته شد و آقای روحانی بار‌ها گفت که تحریم‌ها به صورت آنی پس از امضای برجام برداشته خواهد شد، در نتیجه روح و جسم برجام باید محترم شناخته شود و کسی نباید ما را تهدید کند و تحریم‌ها نیز عملاً برداشته شود.
زاکانی در توضیح نتیجه دوم برجام گفت: اگر تحریم‌ها برداشته نشد، این مذاکرات باید تنبّه و بیداری برای مسئولان و مردم داشته باشد تا رویکردمان به سمت توانمندی‌های داخلی باشد نه به سمت کدخدا؛ البته ما قطعاً خواستار رفع تحریم‌ها هستیم، چون این تنبّه در هر صورت رخ خواهد داد.
برخی می‌گویند باید امتیازات بیشتری می‌دادیم تا آمریکا از برجام خارج نشود
وی در بخش دیگری از این نشست خبری اظهار داشت: هرچند که ما نسبت به برجام هزار و یک حرف داریم، اما نباید یک کلمه به آن اضافه و یا یک کلمه از آن کم شود؛ چراکه یک سند است و دو طرف به آن متعهد هستند، هرچند که بعضی در داخل می‌گویند ما باید امتیازات بیشتری به طرف مقابل می‌دادیم و اگر امروز آمریکا از برجام خارج شده است به این دلیل است که ما این امتیازات بیشتر را نداده‌ایم؛ گویی که یک عده ستون پنجم دشمن در داخل کشور هستند، از این‌رو دستگاه‌های امنیتی باید مراقب این ستون پنجم باشند.
عده‌ای در داخل با اغواگری نمی‌خواهند نسبت به دشمن تنبّه صورت گیرد
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام با اشاره به اینکه عده‌ای در داخل علاقه‌مند‌ند تنبّه نسبت به دشمن در نتیجه روند برجام شکل نگیرد، گفت: این عده مسیری را طی می‌کنند که به مغلطه و اغواگری منجر شده، نه به حفظ منافع ملی و انقلاب اسلامی.
ادعای نابودی برجام غلط نیست
وی افزود: در مذاکرات ژنو الزامی برای آینده پذیرفته شد و آن قانون «همه یا هیچ» بود، در نتیجه اگر امروز ادعا کنیم برجام نابود شده است، ادعای غلطی نیست، چون بعضی طرفین برجام الان در آن حضور ندارند که اتفاقاً جزو طرف‌هایی بودند که آقای رئیس‌جمهور اصرار داشت با آن‌ها مذاکره کند. زاکانی در بخش دیگری از سخنان خود در نشست «پای درس برجام» گفت: رفع تحریم‌ها ارزش چند هفته مذاکره با اروپا را دارد و ما نباید برای ملغی کردن برجام پیش‌قدم شویم، مشروط بر آنکه به جای گفتاردرمانی اقدامات عملی صورت گیرد و کام مردم ما شیرین شود.
خروج آمریکا از برجام وقیحانه و احمقانه است
وی ضرورت توجه به انسجام ملی را در این مقطع با اهمیت خواند و ادامه داد: خروج آمریکا از برجام وقیحانه و احمقانه است، زیرا برجام ظرفیت‌های ویژه‌ای برای آمریکا داشت تا ایران را در اذهان عمومی به اتهام عمل نکردن به تعهدات محکوم کند، اما این خودسری آقای ترامپ موجب شد فرصتی برای ما ایجاد شود.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام به ضرورت آگاه‌سازی مردم کشورمان و ایجاد تنبّه اشاره کرد و گفت: امروز باید شناخت دقیق‌ترین از اروپا داشته باشیم؛ هرچند که اروپا امروز در برابر آمریکا تحقیر شد، اما این خود کشور‌های اروپایی هستند که باید هزینه این تحقیر را بپردازند و اگرچه امروز دیگر برجامی وجود ندارد، اما ما فرصتی برای اروپا ایجاد کرده‌ایم.
وی با تأکید بر ضرورت عدم پذیرش الزامات داوطلبانه برجام از سوی ایران و اصل شمردن رویکرد توجه به توانمندی‌های داخلی عنوان داشت: ما باید از نگاه به بیگانه عبور کنیم، در غیر این‌صورت با همان سم مهلکی موجه خواهیم بود که موجب شد یک عده داشته‌های ما را با دشمن معامله کنند.
لزوم فعال کردن دیپلماسی اقتصادی به ویژه در قبال کشور‌های همسایه
زاکانی از لزوم فعال کردن دیپلماسی اقتصادی به ویژه در قبال کشور‌های همسایه سخن گفت و با تأکید بر ضرورت ایجاد تسهیلات برای سرمایه‌گذاری از طریق تقویت حوزه کارشناسی کشور گفت: دولت باید چشمان خود را بشوید و بمالد و در ادامه مسیر از مردم و توانایی‌های داخلی کشور مدد جوید تا مشت آهنین دشمن در پس دستکش مخملین را برای سایر ملت‌ها آشکار کرده و اثبات کند که اصل در خلف وعده از سوی آمریکاست، مگر در جایی که زورش نرسد.
رایس سال ۸۲ گفت: ایرانی‌ها عقلانیت را از لیبی بیاموزند
وی با یادآوری موضوع هسته‌ای لیبی، بیان داشت: لیبی در سال ۸۲ و در ماجرای پرونده لاکربی پذیرفت که به توان هسته‌ای خود خاتمه داده، مواد غنی‌شده را به روسیه و تجهیزات خود را به آمریکا بدهد؛ خانم رایس بلافاصله اعلام کرد که ایرانی‌ها باید عقلانیت را از لیبی بیاموزند و دولت انگلستان هم به لیبی اعلام کرد که با این کشور پیمان نظامی بسته و هر کشوری که قصد تهدید لیبی را داشته باشد، لندن متحد نظامی طرابلس خواهد بود، اما در سال ۹۰ اسکادران‌های انگلیسی در صف مقدم حمله به لیبی قرار گرفتند.