لزوم توجه به بومی‌سازی در صنعت نفت

خبرگزاری مهر: در حالی که برخی از صنعتگران معتقدند توان تولید لوله های انتقال گاز ترش را در داخل دارند، اما بررسی نشان می دهد که همچنان بخش عمده ای از تولید این کالا وابسته به واردات مواد اولیه آن است.

با خروج دولت ایالات متحده آمریکا از توافق برجام حضور یا خروج شرکت فرانسوی توتال به عنوان نخستین سرمایه گذار خارجی بعد از برجام در صنعت نفت ایران، بیش از پیش محل بحث قرار می‌گیرد. حضوری پرحاشیه که از آن به عنوان برگ سبز و میوه شیرین برجام یاد می‌شود به نظر می‌رسد اکنون در هاله‌ای از ابهام به سر برده و خروج آمریکا از برجام و مواضع غیر شفاف کشور‌های اروپایی، می‌تواند سرنوشت این پروژه را دستخوش تغییر کند. این در حالی است که توتال توسعه مرزی‌ترین فاز پارس جنوبی را در دست دارد و طی ۶ ماه گذشته شائبه‌هایی درباره تعلل این شرکت در توسعه این فاز و همچنین بی توجهی به توان داخل شنیده شده است. در همین حال شرکت سی ان پی سی چین که دومین دارنده سهم در کنسرسیوم توسعه‌ای فاز ۱۱ پارس جنوبی هستند اعلام کرده است که در صورت خروج توتال از ایران آماده است تا راهبری این پروژه را بر عهده بگیرد. در این میان باید توجه داشت که چه با حضور توتال و چه با خروج آن از این پروژه و حتی با نگاهی کلان‌تر درباره تمام پروژه‌هایی که در صنعت نفت به خارجی‌ها سپرده می‌شود، بخش داخلی ما پیش از ورود و پس از خروج آن‌ها توانمند‌تر شوند. توانمندی حقیقی و متکی تمام عیار به بخش داخلی. البته حمایت از بخش داخلی همواره سرلوحه قرارداد‌های خارجی بوده است، اما با نامگذاری سال جاری از سوی رهبر انقلاب اسلامی به اسم سال حمایت از کالای ایرانی، استفاده حداکثری از توان داخل بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است؛ چرا که حمایت از کالای ایرانی به طور غیر مستقیم حمایت از ایجاد اشتغال، کاهش واردات، کاهش خروج ارز، رونق اقتصادی و ... را در پی دارد. فاز ۱۱ پارس جنوبی از جمله طرح‌های توسعه صنعت نفت است که بدلیل حضور توتال در آن، موضوع استفاده از توان داخلی در زیرپروژه‌های مختلف آن با حساسیت بیشتری پیگیری می‌شود. یکی از بخش‌های مهم قرارداد توسعه‌ای بخش فراساحل فاز ١١ پارس جنوبی را می‌توان بخش ساخت لوله‌های انتقال گاز ترش به خشکی دانست. لوله‌هایی که ورق‌های مورد استفاده در آن آلیاژ خاصی داشته و همگی وارداتی هستند، البته بخش ساخت (رول کردن) آن در داخل کشور نیز امکان پذیر است. غلامرضا منوچهری، معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران در پاسخ به مهر درباره آخرین جزییات قرارداد توتال گفت: توتال با هزینه خود ورق‌های مورد نیاز تولید لوله‌های انتقال گازترش را خریداری کرده و مناقصات مربوط به آن را نیز در حال انجام دارد که در انتظار تایید نهایی کارفرماست. پیمانکار خارجی در پی کسب سود بیشتر حسین علی محمدی، کارشناس حوزه خرید لوله و امر لوله گذاری دریایی، در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه فاز‌های یک، دو و سه، چهار و پنج پارس جنوبی که دو فاز اول سرمایه گذار خارجی داشت، ورق همه لوله‌های انتقال گاز ترش وارد و لوله‌ها در داخل ساخته شد، گفت: بخش قابل اهمیت در امر لوله سازی، ورق لوله است که از گذشته تاکنون وارداتی بوده است؛ البته در فاز‌هایی نیز لوله به طور کامل وارد شده است، چرا که در آن زمان توانایی داخلی برای ساخت ورق با آلیاژ خاص لوله‌ها به اندازه کافی نبود. وی با اشاره به اینکه مشکل در این بخش زمانی ایجاد می‌شود که قیمت تمام شده لوله‌های داخلی بیش از مشابه خارجی آن است، ادامه داد: علت این فزونی قیمت نمونه داخلی را می‌توان وارداتی بودن مواد اولیه دانست. علی محمدی با تاکید بر اینکه پیمانکار خارجی وظیفه‌ای برای اشتغالزایی داخلی ندارد، تصریح کرد: باید با استفاده از ابزار‌های متفاوت، پیمانکاران داخلی و خارجی را تشویق به استفاده حداکثری از توان داخل کرد، اما باید توجه داشت که پیمانکار از کالا یا خدماتی استقبال می‌کند که کیفیت بالا و نرخ پایین تری داشته باشد. به گفته وی، حوزه خرید و لوله گذاری دریایی سرمایه گذاران خارجی در پی کسب سود بیشتر هستند و بخش دولتی باید با حمایت بخش داخلی از طریق افزایش تعرفه واردات و گمرکی و دریافت مالیات، سرمایه گذاران خارجی را به سمت استفاده از توان داخلی سوق دهد. وی در پاسخ به پرسش مهر در ارتباط با اینکه آیا بالابودن نرخ دلار هزینه تمام شده ساخت لوله انتقال گاز ترش در داخل را افزایش می‌دهد، توضیح داد: هر چه قیمت دلار حقیقی‌تر باشد به نفع تولید کننده داخلی است چرا که می‌تواند در ازای هزینه ارزی، ریال بیشتری دریافت کند. در شرایطی که پیمانکاران خارجی بنا به وظیفه ذاتی خود در پی کسب سود بیشتر هستند توجه مضاعف به توانمندی‌های داخلی پشتکار ویژه‌ای می‌طلبد، البته ضمیمه‌های مطلوبی به همین منظور به قرارداد‌های آی. پی. سی الحاق شده است که انتظار می‌رود نظارت بیشتری بر اجرای آن صورت گیرد.