۴ علت شایع پلیوریا در کودکان و بزرگسالان

سرویس سبک زندگی فردا: اکثر افراد بین ۴ تا ۶ بار در طول روز ادرار می‌کنند. به نقل از مشروح به طور معمول بزرگسالان حدود ۳ لیتر و ۷۰۰ میلی لیتر مایعات دفع می‌کنند. پر ادراری می‌تواند موجب موارد زیر شود.

الف- افزایش حجم ادرار (پولیوریا) ب- حجم معمول ادرار، ولی با احساس نیاز بیشتر برای ادرار کردن (تکرر ادرار) ج- هر دو

تکرر ادرار به معنای کم شدن فاصله طبیعی بین هر احساس دفع ادرار است (فوریت ادراری).

بیشتر مردم متوجه پلیوریا می‌شوند، زیرا این امر موجب می‌گردد تا شب‌ها برای دفع ادرار برخیزند (نوکتوریا).

هم چنین در صورتیکه قبل از خواب، مقدار زیادی مایعات بنوشید، حتی اگر بیشتر از مایع دریافتی روزانه تان نباشد، ممکن است دچار شوید.

دلایل تکرر ادرار

بعضی از دلایل پر ادراری با تکرر ادرار متفاوتند. هرچند، چون بیشتر افرادی که دچار افزایش حجم ادرار می‌شوند نیاز دارند تا مکررا ادرار کنند، این دو نشانه اغلب با هم در نظر گرفته می‌شوند.

شایع‌ترین دلایل تکرر ادرار

۱- عفونت مثانه (شایع بین زنان و کودکان)

۲- بی اختیاری ادرار

۳- التهاب غیر سرطانی غده پروستات (هیپرپلازی خوش خیم پروستات-شایع در مردان بالای ۵۰ سال)

۴- سنگ مثانه

شایعترین علل پلیوریا در کودکان و بزرگسالان

۱- دیابت کنترل نشده (شایع ترین)

۲- نوشیدن بیش از حد مایعات

۳- دیابت قندی

۴- مصرف قرص‌های ادرارآور و یا مواد حوی الکل و کافئین

دیابت قندی به علت مشکلی که در هورمون ضدافسردگی (وازوپرانسین) ایجاد می‌کند موجب به پلیوریا می‌شود. هورمون ضد افسردگی در جذب دو باره مایعات به کلیه‌ها کمک می‌کند. اگر مقدار کمی از این هورمون ترشح شود (دیابت بی مزه مرکزی) و یا اگر کلیه‌ها قادر به پاسخگویی نباشند (دیابت بی مزه نوروژنیک) فرد دچار پرادراری می‌شود.

افراد با اختلالات کلیوی خاص (مانند نفریت بینا بینی و یا تخریب‌های کلیوی ناشی از کم خونی سلول‌های خلقی) نیز ممکن است دچار پر ادراری شوند، زیرا این اختلالات حجم مایعی را که توسط کلیه‌ها بازجذب می‌شوند را کاهش می‌دهد.

ارزیابی

اغلب افراد از بحث پیرامون مشکلات ادراری با پزشک خود، واهمه دارند. اما چون بعضی از دلایل اختلال که موجب پر ادراری می‌باشند به شدت جدی هستند، افراد مبتلا به این مشکل باید توسط پزشک معاینه و ارزیابی گردنند.

اطلاعات زیر به شما کمک می‌کند تا در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنید.

علائم احتیاط

شرایط و علائم خاصی در افراد دچار به پر ادراری وجود دارد که شامل موارد زیر می‌باشند:

۱- ضعف پا‌ها

۲- تب و پشت درد

۳- حمله غیر منتظره حین سال‌های ابتدایی زندگی

۴- عرق ریزی شبانه، سرفه، کاهش وزن به خصوص در افراد با سابقه مصرف دخانیات

۵- اختلال در سلامت روانی

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟

افرادی که دچار ضعف پا‌ها هستند باید سریعا به بیمارستان مراجعه کنند، زیرا ممکن است دچار اختلال نخاعی شده باشند. افراد با علائم تب و کمر درد ممکن است دچار عفونت کلیوی باشند و باید کمتر از یک روز به پزشک مراجعه کنند. افراد با علائم دیگر طی ۱ و یا ۲ روز و افراد بدون هیچ علائمی باید طی چند روز تا یک هفته به پزشک مراجعه کنند. همچنین افراد با بیماری بدون علائم می‌توانند بیشتر از زمان گفته شده صبر کنند تا طی زمان نشانه‌ها ظاهر شوند.

پزشک چه می‌کند

ابتدا پزشک از شما درباره سابقه مصرف دارو و علائم بیماری سوال می‌پرسد و سپس شما را معاینه می‌کند.

آنچه پزشک در حین معاینه جسمانی می‌یابد باعث می‌شود تا علت پر ادراری و روش درمان آن را پیدا کند.

معمولاً پزشک در مورد موارد زیر سوال می‌پرسد

۱- مقدار مایع نوشیده شده و ادرار شده که مشخص می‌کنند آیا مشکل شما تکرر ادرار و یا پلیوریاست.

۲- مدت زمانی که از ظهور نشانه‌ها گذشته است.

۳- آیا مشکل ادراری دیگری دارید.

۴- آیا از مواد ادرار آور مثل نوشیدنی‌های حاوی کافئین استفاده می‌کنید.

بعضی از یافته‌های به دست آمده می‌تواند سرنخی بر علت پر ادراری باشد. درد و یا سوزش هنگام ادرار، کمردرد و همچنین پهلو درد ممکن است از نشانه‌های عفونت باشند. فردی که مقدار زیادی مایعات حاوی کافئین می‌نوشد و یا به تازگی درمان با دارو‌های ادرار آور را شروع کرده است، ممکن است مبتلا به پر ادراری شود. مردانی که مشکلات ادراری دیگر مثل سختی در شروع ادرار کردن، ضعف در جریان ادراری و چکیدن ادرار دارند ممکن است دچار اختلال پروستات باشد.

بعضی از یافته‌های دیگر می‌توانند سرنخی بر علت پلیوریا باشند؛ برای مثال پلیوریایی که در چند سال اولیه زندگی ظاهر شود احتمالا به علت اختلالات ارثی مانند دیابت بی مزه مرکزی و یا نوروژنیک یا دیابت نوع اول رخ داده است. در بانوان معاینه جسمانی معمولاً شامل معاینه لگنی و نمونه برداری از ترشحات واژنی می‌باشد تا در صورت وجود بیماری‌های جنسی سرایت شده، تشخیص داده شوند. در مردان آلت تناسلی برای وجود ترشحات چک می‌شود سپس پزشک یک آزمایش رکتال دیجیتالی برای معاینه پروستات انجام می‌دهد.

بعضی از ویژگی‌ها و علل پر ادراری

اختلالاتی که موجب تشدد ادرار می‌گردنند

۱- سیستیت (عفونت مثانه)

شایع در بانوان و دختران

احساس نیاز مبرم به ادرار کردن در فواصل کوتاه

گا‌ها همراه با تب و احساس درد در ناحیه پایین کمر و پهلو‌ها

گا‌ها ادرار همراه با خون و بوی زننده

آزمایش ادرار و کشت میکروبی ادرار

۲- بارداری

عموما در چند ماه آخر وضع حمل

معاینه توسط پزشک و بعضا تست ادرار (به منظور یافتن عفونت مثانه)

۳- بزرگ شدن پروستات (خوش خیم و یا سرطانی)

عموما در مردان بالای ۵۰ سال

بدتر شدن تدریجی علائم ادراری مثل سختی در شروع عمل ادرار کردن، جریان ضعیف ادرار، چکیدن قطرات انتهایی ادرار و احساس تخلیه نشدن کامل ادرار

تست خون به منظور اندازه گیری میزان PSA

در صورت بالا بودن میزان PSA، نمونه برداری از پروستات

گا‌ها سونوگرافی

۴- التهاب مثانه‌ای (ناشی ازتخریب مثانه توسط پرتو درمانی)

بی حسی و ضعف پا‌ها

نگه داشتن ادرار و یا بی اختیاری ادرار و مدفوع

گا‌ها همراه با یک جراحت مشهود

MRI ستون فقرات

۵- سنگ حالب (که مانع از بستن مجاری ادرار نشود)

درد‌های فشرده در قسمت پایینی کمر و پهلو ها، و یا درد‌های متناوب در کشاله ران

تست ادرار

سونوگرافی و یا سی تی اسکن کلیه ها، مثانه و حالب

۶- موادی مانند کافئین، الکل و دیورتیک‌ها (ادرارآور ها) که موجب تشدید ادرار می‌گردنند

در افرادی که بلافاصله پس از مصرف کافئین و الکل نیاز به ادرار کردن پیدا می‌کنند و یا کسانیکه به تازگی استفاده از دارو‌های دیورتیک را شروع کرده اند

تنها معاینه توسط پزشک

۷- بی اختیاری ادرار

ریزش غیرعمد ادرار به هنگام خم شدن، سرفه و عطسه کردن و یا بلند کردن اجسام (بی اختیاری استرسی)

اندازه گیری تغییرات در فشار و مقدار ادرار در مثانه، پس از ورود آب به مثانه (نوار مثانه یا سیستومتری)

اختلالاتی که موجب افزایش حجم ادرار می‌گردند ۱- دیابت شیرین کنترل نشده

تشنگی مفرط

شلیع در کودکان

گا‌ها در بزرگ سالانی که در حال حاضر دیابت نوع ۲ نیز دارند

اندازه گیری میزان قند خون

۲- دیابت بی مزه مرکزی

تشنگی شدید که ممکن است ناگهانی و یا تدریجی باشد

گا‌ها در افرادی که جراحت مغزی و یا عمل مغزی داشتند

تست خون و مثانه، قبل و بعد از محرومیت از آب و سپس تجویز هورمون ضد ادراری (تست محرومیت از آب)

گا‌ها انجام تست خون برای اندازه گیری میزان هورمون ضدآبی

۳- دیابت بی مزه نوروژنیک

تشنگی تدریجی

در افراد با اختلالاتی که بر کلیه‌ها اثر می‌گذارند (مثل سندروم اسجوگرن، بیماری سلول داسی شکل، سرطان، آمیلوئیدوز، سارکوئیدوز، پرکاری پاراتیروئید و...)

و یا دارو‌هایی که بر روی کلیه‌ها تأثیر می‌گذارند (معمولا لیتیوم، سیدوفوویر، فوسکارنت و یا ایفوسفامید)

تست خون و مثانه

گا‌ها تست محرومیت از آب

۴- استفاده از ادرار آور‌ها

در افراد سالمی که از دارو‌های ادرار آور استفاده می‌کنند

افرادی که مخفیانه از دیوریک‌ها استفاده می‌کنید (برای مثال ورزشکارانی رقابتی و یا افرادی که سعی بر کاهش وزن دارند)

معمولا معاینه پزشک

۵- نوشیدن بیش از حد مایعات اغلب به علت اختلال سلامت ذهنی

الف- گا‌ها افرادی که سابقه اختلال سلامت روان دارند

ب- تست‌های مشابه با دیابت بی مزه مرکزی

انجام آزمایشات

پزشکان اغلب آزمایش ادرار و تست کشت ادرار را روی اکثر بیماران انجام می‌دهند.

احتیاح به انجام آزمایشات دیگر بستگی به نتیجه تست جسمانی و سابقه افراد دارد.

اگر پزشک مطمئن نباشد که بیمار بیش از اندازه ادرار می‌کند مقدار ادرار را در ۲۴ ساعت جمع آوری و اندازه گیری می‌کند.

در صورتی که بیمار واقعا به پلیوریا یا پرادراری مبتلا باشد، پزشک مقدار گلوکز خون را اندازه می‌گیرد. اگر دیابت شیرین و یا دلیل دیگری، چون آب اضافی درون وریدی عامل پرادراری نباشد، انجام آزمایشات دیگر ضروریست.

سطوح الکترولیت‌ها و غلظت نمک‌های خاص (اسمولاریسم) در خون، ادرار یا هر دو، اغلب پس از آنکه فرد برای مدت زمانی محرومیت از آب کشید و هورمون ضد ادراری دریافت کرد، اندازه گیری می‌شود.

درمان

بهترین راه درمان پر ادراری، درمان اختلالات اساسی است.

به عنوان مثال، دیابت شیرین با رژیم غذایی و تمرین ورزشی به علاوه تزریق انسولین و یا دارو‌های گرفته شده از طریق دهان درمان می‌شود.

در برخی موارد، بیماران می‌توانند با کاهش مصرف قهوه یا الکل، ادرار بیش از حد را کاهش دهند. پزشکان همچنین ممکن است دوز دیورتیک را تنظیم کنند تا باعث ادرار بیش از حد نشود.

ملزومات برای افراد مسن

مردان مسن معمولا به علت بزرگ شدن پروستات ناشی از افزایش سن، بیشتر ادرار می‌کنند.

در زنان مسن نیز به علت‌هایی نظیر تضعیف بافت‌های محافظ لگنی، پس از زایمان و کاهش استروژن بعد از یائسگی، پر ادراری شایع است.

در مردان و زنان مسن احتمال مصرف دارو‌های حاوی دیورتیک بیشتر است، بنابراین این دارو‌ها ممکن است باعث ادرار بیش از حد شود. افراد سالمند مبتلا به پر ادراری اغلب نیاز به ادرار کردن در شب دارند (نوکتوریا).

نوکتوریا می‌تواند سبب مشکلات خواب شود. همچنین اگر فرد در حال عجله برای رسیدن به دسشویی باشد و مسیر به خوبی روشن نباشد می‌تواند سبب افتادن او شود.

نکات

۱- عفونت دستگاه ادراری شایع‌ترین علت پر ادراری در کودکان و زنان است.

۲- دیابت شیرین کنترل نشده شایع‌ترین علت پلیوریا است.

۳- هیپرپلازی خوش خیم پروستات یک علت شایع در مردان بالای ۵۰ سال است.

۴- مصرف بیش از حد کافئین می‌تواند باعث ایجاد ادرار در تمامی افراد شود.