نگاهی به چالش‌های بخش بین الملل نمایشگاه کتاب تهران
بخش بین الملل سی و یکمین نمایشگاه کتاب تهران با چالش‌هایی دست و پنجه نرم کرد. مشکلاتی که از قبل قابل پیش بینی بود، اما مسئولان وارد گود که شدند به فکر حل آن‌ها افتادند.
خبرگزاری تسنیم: بخش بین الملل سی و یکمین نمایشگاه کتاب تهران با چالش‌هایی دست و پنجه نرم کرد. مشکلاتی که از قبل قابل پیش بینی بود، اما مسئولان وارد گود که شدند به فکر حل آن‌ها افتادند.
بخش بین الملل نمایشگاه کتاب تهران با حضور ۱۳۲ ناشر عربی و لاتین یکی از پرچالش‌ترین بخش‌های این دوره نمایشگاه بود.
واژگونی دو کامیون حامل بار‌های ناشران در ترکیه و مشهد که به از میان رفتن بار‌های ناشران لبنانی و مرگ راننده منجر شد در همان روز‌های نخست موجز انصراف ۱۳ ناشر عربی از حضور در نمایشگاه کتاب تهران شد.
اما شاید بتوان گفت: مهمترین چالش این بخش در حوزه ارزی بود. نحوه قیمت گذاری ارز و تخصیص آن به کتاب‌های خارجی نمایشگاه مهمترین دلیل چالش در این بخش بود. از همان ساعات اولیه آغاز به کار نمایشگاه نمایندگان ناشران خارجی که کتاب‌های خود را با نرخ آزاد خریداری کرده بودند با همان نرخ به عرضه کتاب‌های خود پرداختند در صورتی که نرخ رسمی اعلام شده ارز ۴۲۰۰ تومان بود. با توجه جا به اینکه چند سالی است حمایت‌های ارزی در بخش بین الملل حذف شده است، مسیولان در اوج برگزاری نمایشگاه سردرگم شدند.
پس از دو روز نمایشگاه دستورالعمل صادر کرد مبنی بر اجباری شدن حداقل ۱۵ درصد تخفیف در بخش بین الملل تا حداقل قیمت ارز مبادله شده به نرخ دولتی نزدیک شود اماکتاب‌های ما قبل ۲۰۱۷ ملزم به فروش با نرخ دولتی شدند.
این در حالی بود که مشاهدات در نمایشگاه نشان می‌داد که نه تنها کتاب‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ بلکه کتاب‌های ماقبل آن نیز با نرخ دلار ۶ تا ۸ هزار تومانی عرضه شده است. خبری هم از تخفیف ۱۵ درصدی در همه غرفه‌ها نبود.
قائم مقام نمایشگاه کتاب تهران در ششمین روز از نمایشگاه کتاب تهران در واکنش به این نوسانات گفت: ما با بانک مرکزی نامه نگاری کرده ایم و درخواست تخصیص ارز داشتیم، اما به ناشران گفته ایم تا زمانی که قیمت ارز دولتی قطعی نشده است، شما می‌توانید بر مبنای ارزی که تهیه می‌کنید قیمت را محاسبه کنید، اما تخفیف را نیز قائل شوید تا به نرخ ارز دولتی نزدیک شوید.
در روز‌های بعد رئیس نمایشگاه از مذاکرات وزیر ارشاد با معاون اول رئیس جمهور برای تخصیص ارز خبر داد. مذاکراتی که به نتیجه رسید و ارز دولتی اگرچه خیلی دیر، ولی به نمایشگاه کتاب آمد.
مقرر شد که بعد از اتمام نمایشگاه غرفه داران بخش بین الملل فاکتور‌های خود را اعلام کرده و ما به التفاوت ارز را دریافت کنند. اقدامی که به نظر می‌رسد می‌تواند موجب سو استفاده برخی ناشران سودجو شود.
با توجه به اکثریت کتاب‌های لاتین عرضه شده در نمایشگاه کتاب تهران قدیمی و ماقبل ۲۰۱۷ است و ما تجربه برگزاری سی و یک دوره نمایشگاه را داریم انتظار می‌رود وزارت ارشاد در برخورد با ناشران لاتین هوشمندانه‌تر برخورد کند. اولا غلبه نشر بین الملل در نمایشگاه کتاب تهران باید به سمت جدیدترین‌ها و تازه‌های نشر حرکت کند، دوما حال که چند سالز است حمایت‌های ارزی حذف شده انتظار می‌رود ارشاد متمرکز عمل کند به این معنا که سال انتشار، میزان فروش، نحوه حمایت و میزان حمایت از ناشرانی که به کمک بار علمی کشور می‌آیند از پیش تعیین شده باشد.
اعلام تک نرخی شدن ارز حداقل ۲۰ روز قبل از آغاز نمایشگاه کتاب تهران بود، بنابراین فرصت برای بررسی، رفع مشکلات و احیانا نامه نگاری‌ها با بانک مرکزی و مذاکرات با دولت پیش از شروع نمایشگاه فراهم بود نه اینکه وارد نمایشگاه شویم مشکلات آغاز شود و تازه بعد از ۶ تا ۷ روز راه چاره پیدا کنیم.
نمایشگاه کتاب تهران باید تکلیف خود را با بخش بین الملل مشخص کند، باید برای پرسش‌های ذیل پاسخی روشن یافت، چرا کتاب‌های جدید الانتشار از سوی عمده نمایندگی‌ها عرضه نمی‌شود؟ تکلیف ثبت سفارش‌ها و دستورالعمل جدید گمرک برای الزامی شدن ثبت ورود کتاب چیست؟ اختصاص ارز حمایتی بخش بین الملل آیا عطف به ماسبق می‌شود یا خیر؟ به عبارت دیگر خریداران کتاب خارجی قبل از اعلام اختصاص ارز می‌توانند مابه التفاوت پرداختی خود را از ناشران دریافت کنند یا خیر؟
هم چنین با توجه به رشد حضور ناشران عربی در نمایشگاه و از سوی دیگر ممانعت بر خی دولت‌های جهان اسلام از ورود ناشرانشان به ایران باید روی روابط سیاسی و فرهنگی با این کشور‌ها متمرکز شد.