ساخت بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی جهان در ایران

خبرگزاری تسنیم: پروژه ملی پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس این روز‌ها یکی از فعال‌ترین پروژه‌های عمرانی و زیرساختی کشور است. پروژه‌ای که پس از گذر از فراز و نشیب‌های بسیار در ۱۱ سال اخیر، این روز‌ها در حال ثمر دهی و درآمدزایی است. با محمد علی دادور، مدیر عامل و رییس هیات مدیره شرکت نفت ستاره خلیج فارس در خصوص فراز و نشیب‌های این پروژه ملی به گفت‌وگو نشسته ایم. آنچه در ادامه آمده، مشروح این گفت وگو است. احداث پالایشگاه ستاره خلیج فارس در طی ۱۱ سال گذشته بار‌ها با رکود مواجه شده بود، علل بروز این رکورد‌ها و عوامل رفع آن‌ها چه بود؟ دادور: اگر منظور از رکود، متوقف شدن پروژه است، اینطور نیست. بلکه این پروژه دچار روزمرگی شده بود و شاهد این بودیم که در مقاطع مختلف، کار با وقفه و کُندی بسیار انجام می‌شد. بار‌ها تلاش شد تا کار‌های لازم برای تسریع در اجرای پروژه انجام شود که تلاش‌های صورت گرفته، ناکامی‌ها و موفقیت‌های نسبی به همراه داشت. اما به لطف خدا و با تلاش مضاعف توانستیم از سال ۹۳ که در این مجموعه حضور دارم، هدفمند در جهت راه اندازی پروژه حرکت کنیم و هر چه گذشت، بر سرعت پیشرفت کار افزوده شد. چه اقدام متمایزی برای تسریع در اجرای پروژه انجام شد؟ دادور: ما با جهت دهی در بخش‌های مختلف پروژه، تکمیل فاز‌های طرح خودکفایی بنزین را شروع کردیم. البته در همان ابتدا فازبندی نکردیم، بلکه بر مبنای این برنامه ریزی کردیم که یک پالایشگاه به چه مواردی نیاز دارد؛ که در وهله اول بحث ایمنی پالایشگاه مطرح شد. از اینرو شروع به راه اندازی ملزومات کردیم و سیستم‌های آب آتش نشانی را تأمین کرده و جهت دار و در راستای راه اندازی ملزومات ایمنی در بخش‌های مختلف پالایشگاه اقدام کردیم. در جایی که میزان حجم میعانات گازی بالا است و قرار است اقدامات مختلف بر روی این مواد اشتعال زا صورت گیرد، باید حتما آب وجود داشته باشد؛ از اینرو به عنوان اولین اقدام، سیستم آتش نشانی را فعال کردیم. برای راه اندازی یک پالایشگاه، ورودی خوراک، گاز، سوخت، آب، برق، بخار و ... همه باید آماده باشد. راه اندازی همه موارد، پله پله و گام به گام بررسی و برنامه ریزی شد. البته کار با موانعی هم روبه رو شد که با هماهنگی و تعامل خوب مجموعه پالایش و پخش توانستیم موانع را برطرف کنیم و از مهرماه سال ۹۶ که به پروژه بازگشتیم، شاهد جهشی در اجرای کار برای تکمیل فاز نخست و تسریع در احداث و تکمیل فاز‌های ۲ و ۳ بودیم. * بنزین یورو ۵ ایرانی با کیفیت‌تر از بنزین یورو ۵ اروپایی کیفیت سوخت تولیدی پالایشگاه ستاره خلیج فارس در مقایسه با تولیدات روز جهان چگونه است؟ دادور: بنزین یورو ۵ که در این پالایشگاه تولید می‌شود از نظر آلایندگی زیست محیطی نزدیک به ۴۰ درصد از استاندارد یورو ۵ جهانی بالاتر است. بنزنی که در بنزین باید زیر یک درصد باشد، در حال حاضر بین ۰.۵ تا ۰.۷ درصد است. آروماتیک در شرایط استاندارد باید ۳۵ باشد، اما در حال حاضر در بنزین تولیدی پالایشگاه خلیج فارس بین ۲۹.۵ تا ۳۱.۵ است. همچنین میزان گوگرد استاندارد در بنزین باید کمتر از ۱۰ پی. پی. ام باشد، اما در حال حاضر کمتر از ۱ پی. پی. ام است. در گازوئیل هم در زمینه میزان گوگرد موجود در سوخت، به کمتر از ۵۰ پی. پی. ام رسیده ایم که برنامه ریزی کرده ایم به کمتر از ۱۰ پی. پی. ام نیز برسیم که موفقیتی کم نظیر در تولید گازوئیل با کیفیت است. * اعتماد به نیروی متخصص و توان داخلی؛ راز موفقیت ستاره خودکفایی بنزین این مقدار از موفقیت در تولید سوخت باکیفیت و احداث یک پالایشگاه در مقیاس بسیار بزرگ با کمک نیرو‌های متخصص خارجی صورت گرفت؟ دادور: به هیچ وجه، تماما این پروژه با تکیه بر توان داخلی و استفاده از توانمندی متخصصان ایرانی به ثمر نشست. حتی در موارد متعددی، شرکت‌های خارجی از فروش محصول و در اختیار گذاشتن دانش فنی خود به ما امتناع کردند. یکی از اساسی‌ترین نمونه‌های این مسئله، کاتالیستی بود که برای تولید بنزین در فاز نخست به آن نیاز داشتیم. شرکت‌های خارجی صاحب دانش از فروش این محصول به ما خودداری کردند و در شرایطی که اصلا فکر نمی‌کردند متخصصان ایرانی بتوانند به دانش طراحی و ساخت این کاتالیست دست یابند، ما با استفاده از توان و دانش داخلی، اقدام به تولید این کاتالیست کردیم. هم‌اکنون نیز با کاتالیست ایرانی فرآورده‌ها را تولید می‌کنیم و این برای کشور بسیار با ارزش است. نمونه دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد، سیستم کنترل پالایشگاه است که در آن حتی یک نفر نیروی خارجی وجود ندارد. با وجود اینکه این سیستم کنترل برای شرکت هانیول آمریکا است، اما برای راه اندازی و بهره برداری از آن، حتی یک نفر نیروی خارجی وجود ندارد. سال ۹۵ می‌خواستند نیرو از ایتالیا بیاورند که من قبول نکردم و اعلام کردیم که با توان داخلی این سیستم را مونتاژ، مطابقت دهی و راه اندازی می‌کنیم و موفق به این کار هم شدیم. حتی برخی ماه‌ها بوده است که حدود ۱۵۰ هزار اینج متر REINSTATE داشتیم. این میزان بسیار دشوار است و در هیچ پروژه‌ای چنین رکودی نبوده است. در زمان تحریم برای برخی قطعه‌ها تحریم بودیم، مانند قطعه‌ای در «آبگیر دریا». در زمان گذشته آن فیلتر را از انگلیس وارد می‌کردند، اما بعد از تحریم، شرکت‌های داخلی آن قطعه را ساختند و نصب کردند و در حال حاضر در حال سرویس دهی است. از سوی دیگر با هیچ سازنده داخلی و خارجی شوخی نداریم. سازنده داخلی یا خارجی نماینده خود را نفرستد همه نیرو‌ها بسیج می‌شوند و شروع به راه اندازی می‌کنند. یعنی به یک خودباوری رسیده ایم. یکی از شاخص‌های موفقیت این پالایشگاه، اعتماد به نیروی متخصص و توان داخلی است. در گذشته ریسکی در بین مسئولان وجود نداشت و تصور می‌کردند که حتما باید خارجی‌ها بیایند و این کار را انجام دهند. خودمان، خودمان را باور کردیم. توانستیم ریسک را بپذیریم و اقداماتی انجام دهیم. من منکر آسیب‌ها نمی‌شوم، اما توانستیم که به خودکفایی برسیم. * ساخت بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی جهان توسط متخصصان ایرانی پس به معنای واقعی کلمه "ما می‌توانیم" را در این پروژه به نمایش گذاشتید؟ دادور: من می‌گویم نه تنها مصداق بارز "ما می‌توانیم" را به نمایش گذاشتیم بلکه بهتر است بگوییم "ما توانستیم". ما با تکیه بر توان داخلی و بدون اعلام نیاز به متخصصان خارجی توانستیم بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی جهان را در ایران بسازیم. پروژه‌ای که از نظر عایدات اقتصادی و دستاورد‌های استراتژیک برای کشور بسیار حائز اهمیت است. بهره برداری کامل از پروژه تا انتهای ۹۷ برنامه ریزی شده؟ دادور: نه، در آخرین تعدیل‌های صورت گرفته در برنامه ها، برنامه ریزی کرده ایم تا نیمه ۹۷ بهره برداری کامل از پروژه صورت گیرد. ۶ ماه پیش بهره برداری کامل از پروژه تا انتهای ۹۷ در برنامه بود؟ دادور: مرتب تلاش می‌کنیم با بهینه سازی برنامه‌ها و افزایش تلاش ها، زمان را کمتر و کمتر کنیم. باز هم برنامه را بهینه کردیم و سعی می‌کنیم تا نیمه ۹۷ بهره برداری کامل را داشته باشیم و ۳۶ میلیون لیتر بنزین، ۱۴ میلیون لیتر گازوئیل، نزدیک به ۲ میلیون لیتر گاز مایع و حدود ۳ میلیون لیتر نفت سفید را به سبد سوخت کشور اضافه کنیم. * ورود ایران به جمع صادرکنندگان بنزین با تکیه بر توان داخلی تمام تولید بنزین و گازوئیل یورو ۵ خواهد بود؟ دادور: نه تنها بنزین و گازوئیل، بلکه تمام فرآورده‌های تولیدی پالایشگاه یورو ۵ خواهد بود. ایران با تکیه بر پالایشگاه ستاره خلیج فارس به صادرکننده بنزین تبدیل می‌شود؟ دادور: بله، اینجا جا دارد از آقای مهندس صادق آبادی تشکر کنیم. ایشان نه تنها برای پالایشگاه ستاره خلیج فارس بلکه برای تمامی پالایشگاه‌های کشور بسیار تلاش کردند و نتیجه این تلاش‌ها و پایش‌های مستمر این شد که اکنون نیازی به واردات بنزین نداریم و به خودکفایی رسیده ایم. از اینرو می‌توانیم با برنامه ریزی‌های لازم در این بخش، به زودی صادرات بنزین را نیز داشته باشیم. * در میدان عمل همه یک رنگ و یک خانواده بودند در خصوص نقش قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) در این پروژه بفرمائید. پیوند و همگرایی این قرارگاه سازندگی با مدیران دولتی چگونه بود؟ دادور: در جریان توسعه پالایشگاه ستاره خلیج فارس، رابطه خوبی با قرارگاه خاتم الانبیاء (ص) به عنوان پیمانکار مادر برقرار شد و اراده خوبی ما در قرارگاه برای اجرا و اتمام پروژه‌ها دیدیم. ما بعنوان کارفرما با پیمانکار مادر و پیمانکار جزء، یک اتفاق نظر و یک تعامل نزدیک داشتیم و هر روز درگیر این ماجرا بودیم. فرمانده محترم قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) به شدت پشت ماجرا بود و تمام امکانات بسیج شدند. مهندس داوودی از شرکت پیمانکار آبادراهان همواره پای کار بود. آقای دوستی از قرارگاه و آقایان نجفی و چوبدار از آبادراهان حضور داشتند. خط کش‌ها برداشته شد. در واقع برای به ثمر نشستن پروژه پالایشگاه ستاره خلیج فارس اینجا در میدان عمل همه یک رنگ و یک خانواده بودند. همه در هر بخش از جان و دل تلاش کردند و هیچ فرقی بین نیروی پیمانکار مادر با نیروی پیمانکار جزء یا نیروی کارفرما نبود، همه در پروژه همدل بودند. اینچنین همدلی و یکرنگی و تعامل نتیجه بخش بود و شاهد به بهره برداری رسیدن پروژه بزرگ و پیچیده ستاره خلیج فارس هستیم. در سایه همین تلاش و همدلی، بهره برداری از فاز دوم پالایشگاه که قرار بود تا مرداد ماه ۹۷ محقق شود، اکنون محقق شده است.