ضرورت اجرای طرح کارورزی در مقابله با بیکاری جوانان

باشگاه خبرنگاران: آذرماه سال ۹۵، در جلسه کمیسیون تخصصی اشتغال شورای عالی اشتغال، پنج دستور زیر برنامه‌های ملی اشتغال بررسی شد که یکی از آن‌ها زیر برنامه ملی اشتغال با عنوان "طرح کارورزی"بود. این طرح به منظور ایجاد زمینه‌های لازم برای به کارگیری نیرو‌های تحصیلکرده با هدف مهارت آموزی و هدایت آن‌ها به سمت بازار کار در دستور کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار گرفت. چندی بعد شورای عالی اشتغال در جهت حمایت از توانمندسازی فارغ التحصیلان دانشگاهی و افزایش قابلیت جذب و اشتغال دانش آموختگان از طریق انتقال مهارت، نسبت به تهیه پیش‌نویس آیین‌نامه نظام هماهنگ اجرای طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی اقدام کرد. در پنجمین جلسه شورای عالی اشتغال دولت نهم نیز، دستورالعملی تحت عنوان" طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی" به پیشنهاد وزارت کار و امور اجتماعی وقت به تصویب رسیده بود که بر اساس تعریف صریح این دستورالعمل "کارورز" به آن دسته از دانش آموختگان دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی گفته می‌شد که دارای مدرک کاردانی یا بالاتر در کلیه رشته‌های تحصیلی به جز رشته‌های علوم پزشکی بودند. به موجب این مصوبه حداکثر ۵۰ درصد حداقل دستمزد تعیین شده از سوی شورای عالی کار به عنوان کمک هزینه کارورزی مجری طرح برای پرداخت به کارورزان به واحد‌های پذیرنده پرداخت می‌شد و چنانچه واحد پذیرنده تمایلی به استخدام کارورز نداشت، موظف بود ۵۰ درصد هزینه پرداخت شده به کارورز را به مجری طرح پرداخت کند. بر اساس این طرح، تمامی واحد‌های پذیرنده موظف به انعقاد قرارداد با کارورز بودند و کلیه کارورزان طی دوره کارورزی توسط وزارت کار تحت پوشش بیمه حوادث قرار می‌گرفتند. در نهایت به منظور سنجش مهارت کارورزی، مجری طرح موظف بود پیش‌بینی لازم برای آزمون کسب مهارت فرد را در پایان دوره از طریق مراکز فنی و حرفه‌ای مرتبط با فعالیت واحد پذیرنده فراهم کند. البته بین طرح پیش‌گفته و طرح کارورزی وزارت کار دولت یازدهم تفاوت‌های بسیاری از حیث محتوا و رقم به چشم می‌خورد که آن‌ها را از یکدیگر متمایز می‌کند. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از تدوین دستورالعمل طرح کارورزی فارغ التحصیلان دانشگاهی خبر داد و اعلام کرد که این طرح در راستای برنامه اشتغال و تحقق سیاست‌های اشتغالزایی دولت یازدهم در دستور کار قرار گرفته است. در جریان تدوین لایحه برنامه ششم توسعه و به پیشنهاد وزارت کار، دولت طرح کارورزی را تحت عنوان معافیت بیمه‌ای کارفرمایان در صورت جذب فارغ التحصیلان دانشگاهی در لایحه گنجاند و نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز در جلسه رسیدگی به جزییات لایحه برنامه ششم توسعه و در بخش اصلاح مواد ارجاعی از کمیسیون تلفیق برنامه، ماده ۸۶ برنامه را به شکلی به تصویب رساندند که بر طبق آن برای ترغیب کارفرمایان و کارآفرینان بخش خصوصی، آن دسته از کارفرمایانی که نسبت به جذب فارغ التحصیلان دانشگاهی با مدرک حداقل کارشناسی، به صورت کارورزی اقدام کنند از پرداخت سهم بیمه کارفرما برای مدت دو سال از تاریخ شروع به کار معاف می‌شوند. هفته گذشته، جلسه مشترکی بین وزارت کار و سازمان صنایع کوچک و متوسط در راستای آمادگی بیشتر برای پیگیری و اجرای طرح کارورزی تشکیل شد و در این جلسه دو طرف به نقطه نظرخای مشترکی در راستای اجرای این طرح دست یافتند. در راستای مشخص شدن اهداف طرح کارورزی و میزان آمادگی مسئولان برای عملی شدن آن با چند تن از مدیران دولتی به گفتگو پرداخته ایم که در ادامه متن کامل آن آمده است:

ضرورت اجرای طرح کارورزی در مقابله با بیکاری جوانان فرشاد مقیمی، معاون صنایع کوچک سازمان صنایع کوچک و متوسط و شهرک‌های صنعتی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی اظهار کرد: بحث کارورزی موضوعی است که در تمام بخش‌های صنعتی و به طور کلی در تولید کشور دارای اهمیت بوده و امروز به عنوان یکی از راهکار‌های مهم در حل معضل بیکاری از آن یاد می‌شود. وی افزود: با توجه به اینکه نرخ بیکاری در سال‌های گذشته در کشورمان رشد داشته است و تمام مسئولان تلاش خود را برای مبارزه با بیکاری بسیج کرده‌اند، اما زمانیکه به نیروی انسانی با سواد می‌نگریم، متوجه می‌شویم که از تخصص و مهارت کافی برای ورود به صنایع برخوردار نیستند. مقیمی تأکید کرد: برای افزایش مهارت این افراد، دولت طرحی به نام طرح کارورزی را طراحی کرده و بدون شک تنها راه افزایش مهارت، یادگیری در حین کار است. معاون صنایع کوچک سازمان صنایع کوچک و متوسط و شهرک‌های صنعتی، گفت: در جمع‌بندی که با حضور معاونان وزارت صنعت و وزارت کار به آن رسیدیم، مقرر شد واحد‌های صنعتی یک سری نیرو‌های کارورزی را در مجموعه‌های خود استخدام کرده و در این راستا سامانه‌ای طراحی شد که هم کارفرمایان و هم متقاضیان بتوانند در آن ثبت نام کنند. مقیمی تصریح کرد: بر اساس قانون جدید، برای کارفرمایان فوق دیپلم، حقوق ۲۷۰ هزار تومان و کارورزان لیسانسه ۳۱۰ هزار تومان در نظر گرفته شد و از طرف دیگر در تمام مدتی که این افراد مشغول گذراندن دوره کارورزی هستند؛ مشمول بیمه مسئولیت مدنی خواهند بود. وی با بیان اینکه معمولا واحد‌های صنعتی از طرح‌های کارورزی استقبال کرده، اما مردم به این طرح‌ها اهمیت زیادی نمی‌دهند، اذعان کرد: در صورتیکه یک کارفرما نیروی کار کارورز خود را جذب کند، تا ۲ سال حق بیمه سهم کارفرما (۲۳ درصد) پرداخت نخواهد کرد و بابت هر ۳ نفر کارگر اجازه دارد، یک کارآموز بگیرد و حتی در برخی از استان‌ها که نرخ بیکاری در آن‌ها بالاست، این عدد در مقابل ۲ کارگر یک کارورز است. معاون صنایع کوچک سازمان صنایع کوچک و متوسط و شهرک‌های صنعتی، تصریح کرد: بودجه این طرح محدودیتی ندارد و در سال گذشته ۱۳ هزار نفر کارآموز در این دوره‌ها ثبت نام کرده‌اند. وی یادآور شد: این طرح برای دانش‌آموخته‌ها قابل اجرا بوده و تا زمانیکه گواهی‌نامه فنی و حرفه‌ای نباشد، ما شخصی را برای دوره کار‌ورزی تأیید نکرده و در این میان سازمان فنی و حرفه‌ای نقش نظارتی دارد.

ایجاد فرهنگ‌سازی در میان کارفرمایان و کارآموزان مهم‌تر از پرداخت بودجه‌های دولتی صادق نجفی، معاون وزیر صنعت معدن وتجارت و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک وکتوسط و شهرک‌های صنعتی در گفتگو با اقتصاد و انرژی اظهار کرد: در شرایط حساس فعلی و با وجود بیکاری جوانان و تبعات اجتماعی ناشی از آن، اجرای طرح کارورزی یک فرصت سودمند است و جدی بودن مسئولان و مدیران صنعتی در عملی کردن این طرح موجب برطرف شدن بسیاری از مشکلات بیکاری به ویژه در حوزه صنعت کشور خواهد شد. نجفی تصریح کرد: امروز باید همچون ۸ سال دفاع مقدس بصورت شجاعانه وارد میدان شویم، بنابراین به مدیران و فرماندهان شجاعی نیاز داریم تا مسائل اقتصادی کشور را حل کرده و به رونق اقتصادی دست یابیم. وی خبر داد: در راستای طرح کارورزی تفاهم‌نامه‌هایی با بانک تجارت و پست بانک به امضا خواهد رسید. معاون وزیر صنعت معدن وتجارت تأکید کرد: ایجاد فرهنگ‌سازی در میان کارفرمایان و کارآموزان مهم‌تر از پرداخت بودجه‌های دولتی است و به طور حتم ما نتوانسته‌ایم در سال‌های گذشته آنطور که باید و شاید طرح کار‌ورزی را در میان مردم جا بیاندازیم. وی ادامه داد: کافی نبودن واحد‌های پذیرنده و همچنین تأمین منابع مالی، دو چالش اصلی پیش رو در طرح کارورزی بود. نجفی افزود: با اجرای طرح‌های همچون طرح کارورزی، ناخودآگاه میزان اشتغال زایی در کشور بالا رفته است، اما باید توجه داشت که باید منابع مورد نیاز در این راستا فراهم شود.

اصناف و صنعت بهترین کاندیدا‌ها برای جذب افراد کارورز هستند عیسی منصوری، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار ورفاه اجتماعی اقتصاد و انرژی اظهار کرد: به مدیران سازمان‌های شهرک‌های صنعتی کشور توصیه می‌کنم، تمام تلاش خود را در جذب کار‌فرمایان بیشتر بکار ببندند. منصوری افزود: در بحث مهارت‌آموزی، ما محدودیت تحصیلی نداریم و طیف سنی ۱۵ تا ۳۵ سال می‌تواند در این طرح شرکت داشته باشد. وی تصریح کرد: اصناف و صنعت جزء بهترین کاندیدا‌ها برای جذب افراد کارورز هستند، هرچند که ظرفیت واحد‌های بزرگ صنعتی هم نباید در این میان نادیده گرفته شود.

ثبت نام کنندگان شرایط ثبت نام در دوره کارورزی را به درستی نمی‌دانستند محمد رسول، محمدیان معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری سازمان صنعت معدن وتجارت تهران در گفتگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی اظهار کرد: در استان تهران این طرح تا حدی اجرا شد و بازخورد‌هایی هم بدست آوردیم. محمدیان افزود: تا جاییکه مشاهده شد در استان تهران با وجود ثبت نام بالا، اما قرارداد قابل قبولی به ثبت نرسید و شاید بتوان گفت: دلیل اصلی این موضوع این بود که بیشتر افرادی که در این سامانه ثبت نام کرده بودند؛ افراد جویای کار بودند نه کارورز. وی اضافه کرد: از طرف دیگر ثبت نام کنندگان بسیاری از شرایط ثبت نام در دوره کارورزی را بدرستی نمی‌دانستند و بدون اطلاعات لازم فقط به ثبت در سامانه اکتفا می‌کردند. معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری سازمان صنعت معدن وتجارت تهران تصریح کرد: ضروری است که پس از اجرای طرح کارورزی، بازخورد را از استان‌ها دریافت کنیم تا معایب آن را برطرف سازیم. محمدیان تأکید کرد: با توجه به عدم بازخورد مناسب در واحد‌های صنعتی، می‌توان گفت: نداشتن شناخت کارورزان و خانواده‌ها از طرح مذکور و بسیاری از مشوقه‌های ناکافی این طرح موجب شد تا اجرا شدن این طرح با موفقیت همراه نبوده و به اهداف مدنظر دست نیابیم. وی یادآور شد: اجرای طرح کارورزی ضروری است و باید کارفرمایانی که در این طرح شرکت فعال دارند از مشوقان بیمه‌ای کارفرمایان برخوردار شوند.

هیچ اجباری وجود ندارد که کارفرما به کارورز حقوق پرداخت کند سهراب بنام، مدیر سازمان صنایع کوچک استان کهگیلویه و بویراحمد اظهارکرد: مهارت‌آموزی در محیط کار واقعی، به معنای آموزش صحیح است و در چارچوب نظام آموزشی کشور قرار می‌گیرد. وی در خاتمه اضافه کرد: کار‌ورزان و کارفرمایانی که بر اساس سامانه یا فیزیکی یکدیگر را یافته‌اند، مشمول بیمه حوادث مدنی شده و هیچ اجباری هم در این میان وجود ندارد که کارفرما به کارورز حقوق پرداخت کند.