بینوایانی که طلای کثیف سرقت می‌کنند تا زنده بمانند!

باشگاه خبرنگاران: بی شک وقتی که در خیابان‌های شهر در حال تردد هستیم کسانی را می‌بینیم که در حال جمع آوری ضایعات و وسایل از رده خارج شده آهنی، پلاستیکی و پسماند‌های خشک هستند. تا حالا به این فکر کرده اید که این افراد این پسماند‌ها و ضایعات را برای چه جمع آوری می‌کنند و آن‌ها را به کجا می‌برند؟ این ضایعات روزی خیلی از کسانی است که برای به دست آوردن پول و درآمد آن‌ها را جمع آوری می‌کنند تا با بردن ضایعات به گاراژ‌هایی در جنوب تهران و تحویل آن مبلغ بعضا ناچیزی دریافت کنند. با سه نفر از این اشخاص مصاحبه کوتاهی را درباره چگونگی فعالیت آن‌ها انجام دادم و البته دلیل روی آوردن آن‌ها به این کار را جویا شدم. محمد ۱۲ سال سن دارد عاشق فوتبال است و دوستانش او را محمد رونالدو خطاب می‌کنند. وقتی که از محمد درباره کارش و اینکه اصلا چرا وارد این کارش شده است پرسیدم با تکاندن سر از روی ناراحتی و با اندوه می‌گوید مادرم ... پرسیدم مادرت چه شده است؟ محمد از بیماری سخت مادرش گفت. اینکه مادرش با سرطان معده دست و پنجه نرم می‌کند و برای اینکه بتواند مخارج درمان مادرش را به دست بیاورد به ضایعات جمع کنی روی آورده است. محمد پدر ندارد و سالهاست که از فوت او می‌گذرد و به قول خودش مرد خانه اوست و باید خرجی خانه را به دست بیاورد. از محمد سوال کردم که چگونه وارد این کار شده است او در جواب گفت: «با یکی آشنا شدم (حسن آقا) که خیلی از بچه‌های همسن منو جمع می‌کنه تا براش کار کنن منم وارد گروهشون شدم. کار میکنم و درصد میگیرم.» وقتی که از محمد درباره درآمدش پرسیدیم او گفت: «هر یک کیلو زباله و ضایعات رو ۳۰ هزار تومن از ما میخرن» او هنگامی که میخواست درآمد ماهیانه اش را بگوید، سرش را به نشانه خجالت پایین انداخت و گفت: «۶۰۰ تومن. شب و روز کار می‌کنم و پول در میارم، ولی حسن آقا بهم پول کم میده و بیشترش رو برای خودش نگه میداره. ما هم، چون زورمون بهش نمیرسه سرمونو میندازیم پایین.» محمد از آرزوهایش می‌گفت: اینکه می‌خواهد فوتبالیست شود تا خرج درمان مادرش را به دست بیاورد، اینکه به آینده امیدوار است و خوش بین به درمان مادرش با اینکه با بیماری سختی مواجه است. امیر یکی دیگر از این افرادی است که ضایعات و پسماند‌ها را جمع آوری می‌کند او ۲۶ سال سن دارد و متاهل است و یک فرزند نیز دارد. امیر می‌گوید پدر و مادرش را تا به حال ندیده است و وقتی که نوزاد بوده او را در اختیار یک شخصی که کودکان کار را در کنار خود جمع می‌کرده و پرورش میداده گذاشته اند و او در میان بچه‌های کار بزرگ شده است و بعد‌ها از محمد (سرپرستشان) جدا شده و خودش برای خود مستقل کار می‌کند. مشخص بود که نتوانسته ام اعتماد امیر را جلب کنم. او با شک به من نگاه می‌کرد و فکر می‌کرد که مامور هستم. با عصبانیت به چند سوالم بیشتر جواب نداد و در آخر هم گفت: «دنبالم نیا». از او درباره دستمزدش که پرسیدیم به ما اینگونه جواب داد: «من ماهی یک میلیون و سیصد هزار تومن دخلمه و تو محله یافت آباد زندگی می‌کنم و از زندگیم راضیم و می‌خوام پیشرفت کنم. تو این چند سالی که این کار رو می‌کنم سختی‌های زیادی رو کشیدم و از همه کس و همه طرف حرف شنیدم و تو سری خوردم، باید خودمو به همه اثبات کنم که من می‌تونم به موفقیت‌های زیادی برسم.» علیرضا نفر سومی بود که با او مصاحبه کردیم او ۴۰ سال سن دارد و متاهل است از او درباره چگونگی وارد شدن به این کار پرسیدیم و پاسخ ما را اینگونه جواب داد: «من قبلا لوله کش بودم و لوله کشی ساختمون رو انجام می‌دادم تو یکی از لوله کشی‌های یه ساختمون، دستم زیر اره رفت و سه تا انگشتم رو از دست دادم چند ماه خونه نشین بودم و باید میرفتم سرکار تا خرج زنو بچم رو بدم. نمیدونستم باید چه کاری رو بدون سه تا انگشت دستم انجام بدم. از روی ناچاری به ضایعات جمع کنی روی آوردم با اینکه از کارم ناراضیم، ولی نون شبم در میاد و همین که تشنه و گشنه نمی‌خوابیم جای شکر داره». از علیرضا درآمدش را پرسیدم و پاسخ داد: «درآمد من زیاد نیست. بستگی داره چقدر کار کنم. هر چی بیشتر کار کنم بیشتر گیرم میاد. یه ماه یک تومن، یک ماه ۸۰۰ تومن، یک ماه یک و دویست، متغیره.» این‌ها همه مصاحبه سه نفر از کسانی بود که با جمع آوری ضایعات و پسماند‌ها به زندگی خود ادامه می‌دهند. امثال محمد‌ها و علیرضا‌ها در این شهر زیاد هستند. درست است که این‌ها برای به دست آوردن مخارج زندگی خود کار می‌کنند و شهرداری برای زیباسازی شهر و ایجاد فضای مناسب شهری اقدام به جمع آوری ضایعات و بازیافت پسماند‌ها می‌کند، اما بعضی از این اشخاصی که در این کار هستند می‌توانند برای امنیت و سلب آسایش از مردم دست به کار‌های خلافی بزنند. مسئولان مربوطه در شهرداری می‌توانند برای این افراد اقداماتی انجام دهند تا بتوانند در محل‌های خاصی که در نظرگرفته می‌شوند مشغول شوند و کار کنند. طبق مشاهدات بیشتر این افراد تبعه کشور‌های همسایه اعم از افغانستان و پاکستان هستند. چندی پیش بود که در یکی از محله‌های جنوب شهر تهران یکی از اتباع افغان که ضایعات و پسماند‌ها را جمع آوری می‌کرد دست به کودک آزاری زد که در پی آن کودک به شدت آسیب روحی و جسمی دید. از این قبیل فعالیت‌ها در بین این افراد کم نیست چرا که هیچ نظارتی بر آن‌ها نمی‌شود و آزادانه در خیابان‌های شهر در حال تردد هستند. عده زیادی از ضایعات جمع کن‌ها هم بدون داشتن گواهینامه پشت فرمان وانت‌های حمل پسماند می‌نشینند و رانندگی می‌کنند این امر می‌تواند موجب رخ دادن سانحه و تصادف شود با اینکه پسماند‌ها و ضایعات شهری را جمع آوری می‌کنند، اما مشکلاتی که آن‌ها به وجود می‌آورند کمتر از کارشان نیست باید فکری اساسی نسبت به این افراد و ترددشان در شهر شود. از زباله‌ها به عنوان طلای کثیف یاد می‌شود منبعی که می‌تواند محل درآمد خوبی باشد، در کلان شهر تهران وظیفه جمع آوری پسماند‌ها و زباله‌ها وظیفه شهرداری شهر می‌باشد. با جمع آوری پسماند‌های شهری درآمد قابل توجهی به نصیب شهرداری می‌شود که می‌توان این مبلغ به دست آمده را صرف امور دیگر مربوطه در شهرداری کرد. ناهید خداکرمی عضو شورای شهر تهران در مورد تفکیک زباله‌ها با بیان چند بعدی بودن و پیچیدگی موضوع پسماند‌های تهران به باشگاه خبرنگاران جوان گفت:‍ ما در کمیسیون سلامت و محیط زیست به شدت پیگیر چگونگی مدیریت و تفکیک زباله‌ها از مبداء هستیم. اما در این بین افراد سود جویی هستند که با دادن رشوه و به اصطلاح خریدن افراد جمع کننده پسماند‌ها آن اشخاص را برای خود کرده و به اختیار خود در می‌آورند و تمام درآمد‌های حاصله از جمع آوری ضایعات را به جیب خود می‌ریزند این اشخاص خلاف قانون عمل می‌کنند که این عمل به نحوی دزدی لحاظ میشود. وی افزود: از آنجا که شهرداری برای جمع آوری زباله‌ها و پسماند‌ها از جامعه عوارض دریافت می‌کند باید با این دزدی‌ها برخورد شود تا در قبال این پولی که از مردم بابت جمع آوری ضایعات و پسماند‌ها دریافت می‌شود خدمات رسانی بهتری اعم از پاکسازی و زیباسازی شهر از سوی شهرداری تهران انجام شود. خداکرمی عضو شورای شهر تهران در سمینار تخصصی نقش شورا‌ها در توسعه شهرستان ری پیشنهادی درباره مدیریت زباله‌ها داد و اعلام کرد: بسیاری از شرکت‌های خارجی حاضرند زباله‌ها را جمع آوری کرده و از آن‌ها درآمد کسب کنند بهتر است کار جمع آوری زباله‌ها را به آن‌ها بسپاریم. حال با این شرایط باید منتظر شد و دید که سرانجام این فعالیت‌های انجام شده در خصوص جمع آوری پسماند‌ها و تدابیر مسئولین مربوط به این امر چه خواهد بود.