اشتغال غیرمجاز ۳۵۰ هزار تبعه خارجی در کشور

خبرگزاری مهر: ۳۵۰ هزار تبعه خارجی در ایران بدون مجوز مشغول به کار هستند؛ در عین حال گفته می شود در هر ۲۴ ساعت حدود ۴۰۰۰ هزار نفر از مرزهای کشور به صورت غیر مجاز ورود و خروج می کنند.

اشتغال اتباع خارجی در ایران ممنوع نیست، اما قانون، شروط ورود این افراد به بازار کار را مشخص کرده است به این ترتیب که مواد ۱۲۰ تا ۱۲۹ قانون کار به ضوابط اشتغال اتباع بیگانه اختصاص دارد. بر اساس آنچه که در قانون تکلیف شده، وزارت کار با رعایت سه شرط اصلی در صدور روادید با «حق کار مشخص» برای اتباع بیگانه موافقت و پروانه کار صادر خواهد کرد. «نبود نیروی کار واجد تحصیلات و تخصص مشابه در میان اتباع ایرانی»، «داشتن تخصص و مهارت کافی نیروی کار تبعه بیگانه» و «استفاده از تخصص تبعه خارجی برای آموزش و جایگزینی افراد ایرانی» سه شرط اصلی صدور مجوز برای اشتغال این افراد در بازار کار ایران هستند. اما اتباع خارجی بالغ بر ۲ میلیون نفر از جمعیت کشور را شامل می‌شوند که حدود ۴۰۰ هزار نفر از آن‌ها در بازار کار ایران شاغل هستند. به رغم اینکه تمام شاغلان غیر ایرانی باید برای اشتغال مجوز دریافت کنند، اما در حال حاضر فقط ۵۰ هزار نفر از این افراد مجوز فعالیت در بازار کار ایران را دارند. اشتغال حدود ۴۰۰ هزار غیر ایرانی در بازار کار ایران در حالی است که جمعیت بیکار کشور حدود ۳ میلیون و ۲۰۶ هزار نفر برآورد می‌شود؛ البته نکته حائز اهمیت این است که نباید انتظار داشت در صورت خروج ۴۰۰ هزار نفر اتباع بیگانه، نیروی بیکار داخلی جایگزین آن‌ها شوند چراکه به استناد آمار اعلامی از سوی مسئولان حدود ۸۰ درصد از جمعیت بیکار کشور را فارغ التحصیلان دانشگاهی شامل می‌شوند و سطح انتظار آن‌ها از شغل نسبت به ماهیت مشاغل اتباع خارجی متفاوت است. در عین حال طبیعتا تحمیل اشتغال غیرمجاز ۳۵۰ هزار غیرایرانی در بازار کار کشور، بخشی از فرصت شغلی برای کارگر ایرانی را اشغال کرده است. در همین زمینه علی اقبالی مدیر کل اشتغال اتباع خارجی وزارت کار در گفتگو با خبرنگار مهر، با تشریح جزئیات آمار و وضعیت اشتغال اتباع بیگانه در بازار کار ایران گفت: وظیفه اصلی وزارت کار در این حوزه، صیانت از نیروی کار ایرانی است، اما در برخی مشاغل به دلیل کمبود نیروی کار ایرانی یا عدم تمایل کارگر داخلی به اشتغال در تخصص مربوطه، مجوز استفاده از اتباع خارجی صادر می‌شود که منوط به درخواست کارفرما و بررسی یکسری شرایط است. این مقام مسئول در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه طرح آمارگیری جدید از اشتغال تبعه خارجی در کشور، خردادماه انجام می‌شود، افزود: تا خرداد سال گذشته، یک میلیون و ۵۰۰ هزار تبعه خارجی در کشور سکونت داشتند که علاوه بر این از خرداد تا آبان ماه ۷۰۰ هزار نفر تبعه خارجی بدون مدرک شناسایی، به این جمعیت اضافه شده است. وی مجموع جمعیت تبعه خارجی در کشور تا آبان سال گذشته را حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار عنوان کرد و گفت: از این جمعیت، حدود ۴۰۰ هزار نفر در کشور شاغل هستند که ۱۹۰ هزار نفر تاکنون هیچ مجوزی برای فعالیت دریافت نکردند. مدیر کل اشتغال اتباع خارجی وزارت کار ادامه داد: در سال گذشته حدود ۲۰۷ هزار نفر برای اشتغال در بازار کار ایران مجوز دریافت کردند، اما با توجه به اینکه تبعه بیگانه سالانه باید نسبت به تمدید مجوز اشتغال به کار خود اقدام کنند، ۱۵۷ هزار نفر از این افراد مجوز فعالیت خود را برای سال ۹۷ تمدید نکردند. وی تصریح کرد: بنابراین در حال حاضر از ۲۰۷ هزار نیروی کار مجاز در سال گذشته، فقط ۵۰ هزار نفر مجوز فعالیت خود را برای سال ۹۷ تمدید کردند که اشتغال آن‌ها به رسمیت شناخته شده است و ۱۵۷ هزار نفر مابقی نیز به دلیل اینکه نسبت به تمدید سالانه مجوز فعالیت خود اقدام نکردند، کارکنان غیرمجاز تلقی می‌شوند که مشمول جریمه خواهند شد. مدیرکل اشتغال اتباع خارجی تصریح کرد: بنابراین از مجموع ۴۰۰ هزار نیروی شاغل خارجی در بازار کار ایران، در حال حاضر فقط ۵۰ هزار نفر مجوز اشتغال به کار در ایران را دارند و ۳۵۰ هزار نفر دیگر یا بدون مجوز مشغول به کار هستند یا بنا به دلایلی نسبت به تمدید مجوز سالانه خود اقدام نکردند. قاچاق ۴۰۰۰ تبعه خارجی از مرز‌های کشور در هر ۲۴ ساعت! به گفته وی حدود ۱۰۰ نوع تابعیت در بازار کار ایران حضور دارند، اما غالب این جمعیت از کشور افغانستان هستن. وی درباره اقدامات لازم برای شناسایی جمعیت غیرمجاز اتباع خارجی در کشور گفت: امکان شناسایی اتباع خارجی غیرمجاز در کشور وجود ندارد چراکه، در هر ۲۴ ساعت بالغ بر ۴ هزار نفر از مرز‌های کشور به صورت غیر قانونی از مرز‌های کشور ورود و خروج می‌کنند. اقبالی در بخش دیگری از اظهاراتش درباره نحوه دریافت مجوز برای فعالیت اتباع خارجی در بازار کار ایران گفت: طبق قانون کار بر حسب تقاضای کارفرما که یک شخصیت حقوقی تلقی می‌شود، برای فعالیت و اشتغال اتباع خارجی مجوز صادر خواهد شد که در مواد ۱۲۰، ۱۲۱ و ۱۲۲ قانون کار شرایط صدور این مجوز مشخص شده است. مدیرکل اشتغال اتباع خارجی وزارت کار با بیان اینکه در کشور صرفا وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای ساماندهی اتباع خارجی تصمیم گیرنده نیست، ادامه داد: این موضوع نیازمند هماهنگی بین دستگاهی است و تنها در صورت سیاست‌گذاری و تصمیم گیری مشخص در رابطه با حضور اتباع بیگانه در کشور، وزارت کار می‌تواند برای بررسی مجوز اشتغال این افراد در ایران بر حسب نیاز کارفرما در چارچوب قانون اقدام کند؛ اما وقتی که دستگاه‌های مسئول از ورود اتباع خارجی به کشور جلوگیری نمی‌کنند انتظار ساماندهی اشتغال این گروه از افراد توسط وزارت کار، منطقی نخواهد بود. تحمیل اتباع خارجی به بازار کار ایران/شناسایی ۴ هزار کافرمای متخلف اقبالی با بیان اینکه به دلیل ورود و خروج‌های غیرقانونی، اشتغال اتباع خارجی به بازار کار ایران تحمیل شده است گفت: وقتی در مرز‌ها از ورود این افراد جلوگیری نمی‌شود و اتباع خارجی به صورت غیرقانونی وارد کشور می‌شوند، طبیعتا نیروی کار خارجی به بازار کار ایران تحمیل می‌شود. این مقام مسئول در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: وظیفه وزارت کار برای ساماندهی اشتغال تبعه غیرایرانی، شناسایی این افراد با انجام بازرسی از واحد‌ها و بنگاه‌های اقتصادی است که در صورت نداشتن مجوز، کارفرما جریمه می‌شود. وی با اشاره به اقدامات وزارت کار برای ساماندهی اشتغال این افراد در کشور ادامه داد: ۴ هزار کارفرمای متخلف که به صورت غیرمجاز نسبت به بکارگیری نیروی کار خارجی در کارگاه و بنگاه اقتصادی خود اقدام کردند، شناسایی شدند و پرونده‌های آن‌ها در محاکم قضایی در حال پیگیری است. تشدید بازرسی بنگاه‌ها در سال ۹۷/پلمب واحد‌های متخلف مدیر کل اشتغال اتباع خارجی، با بیان اینکه در طول سال ۹۶ حدود ۱۲۰ هزار بازرسی از واحد‌های اقتصادی در سطح کشور صورت گرفته است، از بازرسی‌های هدفمند در سال ۹۷ برای شناسایی نیروی کار غیرمجاز در کشور خبرداد گفت: با همکاری مشترک انجمن‌های صنفی کارگری، نیروی انتظامی و بازرسان کار وزارت کار، محیط‌هایی که نیروی کار خارجی به صورت غیرمجاز در آن‌ها فعالیت می‌کنند، شناسایی می‌شوند. اقبالی با تاکید بر اینکه بازرسی برای شناسایی این افراد در سال ۹۷ تشدید خواهد شد اظهار کرد: به استناد مصوبه دولت، اصناف و اماکنی که نسبت به استخدام اتباع خارجی غیرمجاز اقدام کنند از طرف وزارت کار به وزارت صنعت معرفی می‌شوند و بر اساس مجوزی که دولت به وزارت صنعت داده، این واحد‌ها پلمب می‌شوند. این مقام مسئول در وزارت کار گفت: کارفرمایان در صورت نیاز به کارگر خارجی باید به ادارات کار استان مراجعه و درخواست خود را اعلام کنند که این موضوع به کارفرمایان اطلاع رسانی شده است. هیأت فنی نیز با بررسی شرایط کارفرما، بازار کار، منطقه و سایر پارامتر‌ها نسبت به مجوز یا عدم مجوز برای بکارگیری نیروی کار خارجی اقدام می‌کند. خروج اتباع خارجی از بازار کار ایران، تاثیر محسوسی در کاهش بیکاری ندارد اقبالی درباره اشتغال بازار کار ایران توسط اتباع خارجی در مقابل جمعیت ۳ میلیونی بیکار در کشور گفت: می‌توانیم اعلام کنیم که حضور اتباع خارجی در بازار کار ایران بخشی از بازار کار کارگران ایران را اشغال کرده است، اما این نکته نباید فراموش شود که بخش قابل توجهی از جمعیت ۳ میلیونی بیکار کشور از افراد تحصیل کرده هستند که حتی در صورت خروج اتباع خارجی شاغل از بازار کار، به دلیل ماهیت این مشاغل، جایگزین اتباع خارجی نمی‌شوند. مدیر کل اشتغال اتباع خارجی وزارت کار افزود: براساس آمار دریافتی از کاریابی، ها، غالب متقاضیان کار تحصیلکرده هستند که حاضر به اشتغال در این مشاغل نیستد؛ بنابراین خروج اتباع خارجی از بازار کار ایران تاثیر محسوسی در کاهش جمعیت ۳ میلیونی بیکار ندارد.