ظریف: خروج آمریکا از برجام سبب اتحاد داخلی ایران می‌شود

خبرگزاری فارس: محمدجواد ظریف که چند روزی است برای شرکت در اجلاس عالی‌رتبه صلح پایدار به میزبانی سازمان ملل به نیویورک رفته، با یک رسانه آمریکایی درباره برجام، سوریه، رژیم صهیونیستی و مسائل منطقه صحبت کرد. این اجلاس به میزبانی مجمع عمومی سازمان ملل قرار است چهارم و پنجم اردیبهشت ماه برگزار شود. وزیر خارجه ایران پس از استقرار در نیویورک، حضور رسانه‌ای پر رنگی در آمریکا داشته و با چندین رسانه مصاحبه کرده است. مصاحبه کامل وزیر خارجه ایران با پایگاه آمریکایی «نشنال اینترست» را در متون زیر بخوانید: «جاکوب هیلبران: رئیس‌جمهور ترامپ تا ۱۲ می (۲۲ اردیبهشت) برای تصمیمگیری درباره برجام وقت دارد. اگر او اعلام کند که آمریکا رسما از توافق خارج می‌شود، چه اتفاق می‌افتد؟ محمدجواد ظریف: شما یک نکته قابل توجه را مطرح کردید: خروج رسمی از برجام چرا که آمریکا در دوره رئیس‌جمهور ترامپ واقعا بخشی از برجام نبوده است و تقریبا همه تعهدات برجامی آمریکا را نقض کرده است و ما تقریبا یک دوره ۱۶ ماهه آزمایشی برای خروج رسمی را داشته‌ایم. اگر آمریکا رسما از برجام خارج شود، اثر فوری این خواهد بود که چنین کاری ایران را از هر گونه تعهدی برای باقی ماندن در برجام رها می‌کند. اینکه ایا چنین کاری سبب خروج فوری ایران خواهد شد یا نه، این بسته به تصمیمی است که ما آن را اتخاذ خواهیم کرد، اما این محتملترین پاسخ ما به رئیس‌جمهور ترامپ است. هیلبران: آیا این شامل خروج احتمالی از ان‌پی‌تی (معاهده منع گسترس سلاح اتمی) هم می‌شود؟ ظریف: خوب افرادی در ایران هستند که درباره این موضوع دارند حرف می‌زنند البته این قطعا موضع دولت (حسن روحانی) نیست، اما ما یک افکار عمومی بسیار فعالی داریم و ما همیشه به افکار عمومی‌مان پاسخگو بوده‌ایم آنچه که من در اولین کارت‌های ما در مرحله اول پاسخمان به خروج رسمی آمریکا (از برجام) می‌بینم، در نظر گرفتن و اندیشیدن به خروج ما از برجام است. هیلبران: به نظر شما، دولت ترامپ یا آمریکا واقعا در حال نقض معاهده است؟ ظریف: هر بیانیه و اظهارنظری که رئیس‌جمهور ترامپ از زمان آغاز منصبش و حتی قبل از آغاز منصبش در مقام نامزد ریاست جمهوری انجام داده، اما از زمان ریاست جمهوری در آمریکا و رئیس شاخه اجرایی انجام داده است. مفاد و شرایط خاصی در برجام وجود دارد که در آن تلاش اعضای ارشد شاخه اجرایی آمریکا را از اعلام و اظهارنظر‌های مخالف برجام، از صحبت با رهبران خارجی و بازرگانان خارجی برای ممانعت از سرمایه گذاری در ایران و دیگر فعالیت‌هایی که تجارت عادی با ایران از سوی دیگران را به مخاطره می‌اندازد، منع می‌کند نه فقط توسط آمریکا بلکه از از سوی دیگران. اما این‌ها اقداماتی است که شخص رئیس‌جمهور ترامپ آن‌ها را انجام داده است. وزارت خزانه‌داری آمریکا هیچ مجوزی برای (فروش) هواپیما (به ایران) یا دیگر فعالیت‌هایی که برجام اجازه و مجوز آن را داده، ارائه نکرده است و دفتر کنترل دارایی‌های این وزارتخانه باید چنین مجوز‌هایی را صادر کند، اما از زمان مراسم تحلیف رئیس‌جمهور ترامپ حتی یک مجوز هم صادر نکرده است. در نتیجه، موارد فنی بسیاری از نقض فنی و حتی نقض‌های جدی تری از برجام توسط این دولت شامل خود رئیس‌جمهور و اعضای دولت او و نهاد‌های مختلف شاخه اجرایی وجود داشته است. هیلبران: شما رئیس‌جمهور ترامپ را چگونه می‌بینید؟ یک دشمن حیله‌گر، احمقی سرگردان یا کسی که به روابط بین‌الملل بی اعتنا است؟ ظریف: من این مشکل را شخصی نمی‌کنم. به نظر من، سیاست آمریکا تحت این دولت به نفع منافع صلح و امنیت بین‌الملل نیست و حتی به نفع منافع خود آمریکا هم نیست چرا که آمریکا خود را در هر مذاکره‌ای، یک شریک قابل اتکا نمایش و جلوه می‌دهد. ما اینجا درباره افراد حرف نمی‌زنیم و ما درباره کشور و دولت آمریکا حرف می‌زنیم و امروز رئیس‌جمهور ترامپ و دو سال قبل رئیس‌جمهور اوباما دولت آمریکا را برای جامعه بین‌المللی نمایندگی کرده‌اند. جامعه بین‌المللی وارد سیاست داخلی هیچ کشوری نمی‌شود. دولت آمریکا وارد یک توافق چند جانبه‌ای شد که از راه مذاکره آزادانه به دست آمده بود این موضوع فقط مختص برجام نبوده است بلکه شامل معاهده آب و هوایی و دیگر توافقات هم بوده است؛ و حالا باید گفت: درباره بخش‌هایی از توافق که رئیس‌جمهور ترامپ در حال ایجاد تردید و سوال درباره آن‌ها است، شاید جدیترین و طولانی‌ترین مذاکرات روی آن‌ها انجام شد و آمریکا به بخشی از چیزی که می‌خواست رسید، اما به بخش دیگری از خواسته‌هایش نرسید، اما به جای رسیدن به برخی از بخش‌های خواسته‌هایش به بخش‌های دیگری دست یافت. منظور من این است که این یک فرایند بده بستان است در هر مذاکره‌ای دو طرف بین آنچه می‌دهند و آنچه می‌گیرند، تعادل و توازن ایجاد می‌کنند، اما حالا آمریکا دارد می‌گوید "آنچه که مال من است، متعلق به خودم است و آنچه که مال شما است، قابل مذاکره است هر چه من به شما دادم حالا می‌خواهم آن‌ها را پس بگیرم". خوب حالا آیا کسی که دارای عقل سلیم باشد، با چنین آمریکایی دیگر مذاکره و تعامل خواهد کرد؟ این اثر بلندمدت سیاست‌های رئیس‌جمهور ترامپ بر آمریکا است. هیلبران: رئیس‌جمهور ترامپ با اشتیاق و حرص زیادی در حال مذاکرات با کره شمالی است. شما از تمایل او برای مذاکره با کره شمالی، دشمن دیرینه (آمریکا) و عدم تمایل آشکار او برای مذاکره (با ایران) چه درسی می‌گیرید؟ ظریف: او عاشق این است که با ایران (درباره برجام) مذاکره مجدد انجام دهد، اما واقعیت آن است که ما یک توافق از قبل داریم در نتیجه شما یک توافقی را که با یک دولت مستقل حاصل کردید، مورد مذاکره مجدد قرار نمی‌دهید. ما نه فقط با آمریکا بلکه با شش کشور دیگر به یک توافق رسیدیم. هیلبران: آیا این درس آن است که بهتر است یک بمب اتمی داشته باشید و سپس با آمریکا وارد مذاکره شوید؟ ظریف: نه، نه، نه. شاید این درسی باشد که برخی احتمالا به آن برسند، اما درسی نیست که من به آن برسم. من اعتقاد دارم که این نوع برخورد و تعامل، در حال ارسال سیگنالی بسیار غلط به جامعه بین‌المللی است به ویژه این سیگنال که شما نمی‌توانید وقتی با آمریکا مذاکره کردید، به آن (آمریکا) اعتماد کنید هیلبران: احتمال خروج آمریکا از توافق در ماه می‌چه تبعات داخلی در ایران دارد؟ ظریف: به نظر من، سبب افزایش اتحاد داخلی خواهد شد. دیگر افراد دلیلی برای مشغول شدن به این نوع از مناظره و بحث در خصوص اینکه ایا باید با آمریکا تعامل کرد یا نه، نخواهند داشت (بحث و مناظره‌ای که ما در ۴ سال گذشته مشغول آن بوده‌ایم) چرا که در برای چنین تعاملی مسدود است و همه (مردم ایران) یک رویکرد مشترک اتخاذ خواهند کرد. هیلبران: اکنون صحبت‌های زیادی در آمریکا درباره مواضع ایران در سوریه و همچنین لبنان وجود دارد. آیا تبدیل ایران به هژمون در خاورمیانه (غرب آسیا) برای این کشور ممکن است؟ ظریف: دیگر برای هیچ کس و کشوری امکان هژمون شدن در هیچ جایی وجود ندارد. برخی اعتقاد دارند که بعد از پایان جنگ سرد، آمریکا می‌تواند از تمایلات هژمونیک خود در سطح جهان لذت ببرد، اما همانطوری که رئیس‌جمهور ترامپ گفته، ۷ تریلیون دلار هزینه شد و نتیجه آن چیزی نیست که کسی آن را دوست داشته باشد. به همین دلیل، تمایلات هژمونیک در جهان امروز، متوهمانه هستند حتی به طور کلی، دولت‌ها هم انحصار توسل به زور را از دست داده‌اند و ما شاهد ظهور و سر بر آوردن بازیگران غیر دولتی هستیم. بنا بر این، از حتی از منظر نظری و تئوریک و نه از فقط عملی، تمایلات هژمونیک بیشتر از آنکه واقعیت باشند، توهم هستند. ایران نمی‌خواهد هژمون منطقه باشد و ما معتقدیم که خیلی وقت است که دوره تمایلات هژمونیک به سر آمده است. هیلبران: اگر اینطور است چرا اسرائیل این همه سر و صدا درباره حضور ایران در سوریه راه می‌اندازد؟ ظریف: آن‌ها همیشه به منظور توجیه تجاوزگری‌هایشان، نقض حقوق فلسطینیان و حتی برخی اوقات برای لاپوشانی کردن برخی اختلافات داخلی‌شان، برای پیدا کردن عذر و بهانه جهت گمراه کردن دیگران تلاش کرده‌اند. هیلبران: به عنوان سوال آخر، آیا مخالفت‌های دولت ترامپ با توافق (هسته‌ای) ایران فقط بهانه‌ای برای به راه انداختن یک حمله واقعی به ایران است؟ ظریف: من در این باره تردید دارم».