میادین سپهر و جفیر چگونه واگذار شد؟

خبرگزاری تسنیم: میانه سال ۹۵ بود که شورای‌عالی مهندسی مخازن نفت و گاز با تعیین ۱۳ عضو تشکیل شد تا یک مرجع مهم مشورتی و تصمیم گیری در خصوص مخازن نفت و گاز کشور باشد. این شورا نقش مهمی در بررسی و تأیید طرح‌های مطالعاتی ارائه شده از سوی شرکت‌های متقاضی توسعه میادین نفتی و گازی دارد. با همایون مطیعی عضو شورای عالی مهندسی مخازن نفت و گاز کشور در خصوص زمان تشکیل این شورا، ساختار آن و مهمترین اقداماتی که در مدت فعالیت این شورا انجام شده به بحث و گفت: وگو پرداختیم. شورای عالی مهندسی مخازن نفت و گاز بر چه اساسی، با چه هدفی و در چه سالی تشکیل شد؟ مطیعی: این شورا بر اساس مصوبه سال ۱۳۹۵ شورای وزیران تشکیل شد. بر اساس این مصوبه مقرر شد شورایی از رؤسای برخی بخش‌های شرکت ملی نفت ایران، استاد‌های دانشگاه و برخی شخصیت‌های فعال در صنعت نفت که سوابق حرفه‌ای کافی دارند، تشکیل شود. هنگام تشکیل در این شورا، بنده و سه نفر دیگر از بازنشستگان شرکت ملی نفت و سه تن از اساتید دانشگاه بوده‌اند و سه تا پنج نفر هم از مدیران شرکت ملی نفت در این شورا حضور دارند. تشکیل این شورا از زمان مصوبه دولت در سال ۱۳۹۵ چقدر طول کشید؟ مطیعی: تقریبا یکی ۲ ماه طول کشید تا اعضای شورا را مشخص و تأیید و برای هر یک حکم انتصاب برای عضویت در آن را صادر کردند. اما ساختار شورا عملا از آغاز سال ۱۳۹۶ شکل گرفت. ساختار شورا به این صورت است که وقتی قراردادی می‌خواهد بسته شود، مخازن را بررسی می‌کند؟ مطیعی: خیر، ساختار به این شکل است که یک کمیته مخازن در مدیریت برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران وجود دارد که از ۲۰ نفر از شاغلان، بازنشستگان و استادان دانشگاه تشکیل شده است. این‌ها می‌آیند طرح توسعه‌ای را که پیمانکار ارائه می‌کند را از ابعاد مختلف بررسی می‌کنند؛ از این دیدگاه که پیمانکار چه تعهد‌هایی دارد و چه کاری می‌خواهد انجام دهد و نحوه برخوردش با پروژه چگونه بوده است. در ادامه وقتی بررسی تکمیل شد، آرای اعضای شورا جمع‌بندی و اظهار نظر نهایی درباره طرح توسعه پیشنهادی پیمانکار اعلام می‌شود که اگر اشکالی داشته باشد، باید برطرف شود. اگر برآورد قیمتش اشکال داشته باشد، می‌گویند قیمت زیاد است. مواردی که پیمانکار پیش‌بینی نکرد، در صورتی که باید در طرح دیده می‌شده، یادآوری می‌شود. در مجموع طرح پیمانکار کاملا حلاجی می‌شود تا به یک طرح جامع نهایی برسیم. البته ممکن است چند پیمانکار برای یک پروژه، طرح پیشنهادی ارائه کرده باشند که در اینجا، اعضای شورای عالی مخازن، همه پیشنهاد‌ها را بررسی و برترین پیشنهاد را مشخص می‌کند. در واقع این بررسی از سوی همان کمیته مخازن مدیریت برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت انجام و بهترین پیشنهاد مشخص می‌شود؟ مطیعی: بله، کمیته مخازن نتیجه نشست‌ها و بررسی‌های خود درباره طرح توسعه پیشنهادی ارائه شده از سوی پیمانکاران را به شورای عالی مخازن ارائه می‌کند. مهندس رکن‌الدین جوادی این شورا را رهبری می‌کند که جلسات شورای عالی مخازن با حضور وزیر نفت تشکیل شود. در این جلسات طرح‌ها دوباره بررسی و حلاجی و درباره آن‌ها اظهار نظر می‌شود که البته در این مرحله در شورای عالی مخازن، بررسی طرح‌ها بیشتر از دیدگاه و جنبه‌های مالی و اقتصادی بررسی می‌شود تا از جنبه‌های فنی، در نهایت طرحی که مصوب شد، قابل واگذاری به پیمانکار خواهد بود. یعنی اگر شورا به MDP یکی از شرکت‌ها ایراد بگیرد، این طرح به شرکت ملی نفت ایران ارجاع می‌شود تا دوباره در کمیته مخازن مدیریت برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت نفت، بررسی تکمیلی شود؟ مطیعی: بله، اما معمولا این گونه نمی‌شود. در کمیته مخازن در همان ابتدا، طرح را کاملا بررسی و حلاجی می‌کنند و به تعبیری اشک پیمانکار را درمی‌آورند و این گونه نیست که طرحی به سادگی و بدون بررسی دقیق و موشکافانه از آنجا بیرون بیاید. بر این اساس، اگر طرحی در کمیته مخازن مدیریت برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت از دیدگاه فنی تأیید و تصویب شود، سپس به شورای عالی مخازن ارجاع می‌شود. مهم‌‎ترین طرح‌‎هایی که در سال گذشته در شورای عالی مخازن بررسی شد، درباره طرح توسعه پیشنهادی چه میدان‌هایی بود؟ مطیعی: میدان‌های زیادی را بررسی کردیم؛ میدان‌هایی همچون پایدار غرب، آبان و... در مجموع هر میدان نفتی و گازی که مطالعاتش انجام شده و به مرحله امضای قرارداد رسیده است، در شورای عالی مخازن بررسی شده و سپس به مرحله بعدی رفته است؟ مطیعی: دقیقا همینطور است. در سال گذشته درباره میدان‌های چنگوله و دهلران هم در شورای عالی مخازن بحث و تبادل نظر شد. از میدان نفتی چنگوله یاد کردید. آیا بالاخره مشخص شد که مخزن چنگوله با مخزن آذر ارتباط و اشتراک دارد؟ مطیعی: نکته مهمی که درباره این ۲ میدان وجود دارد، این است که این‌ها در فشار و خواص دینامیک مخزن تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. یعنی ممکن است، چنگوله میدانی مستقل باشد؟ مطیعی: می‌شود اینگونه گفت و همچنین می‌شود گفت که هر ۲، بخشی از یک میدان باشند، اما این ۲ مخزن، هر یک بخش متفاوتی هستند. باز هم این امکان وجود دارد که میدان چنگوله یک میدان مشترک باشد؟ مطیعی: خیر، فقط و فقط میدان آذر، یک میدان مشترک است. چنگوله میدانی مشترک نیست. ولی ممکن است چنگوله با آذر اشتراکاتی در مخزن داشته باشد؟ مطیعی: ممکن است این گونه باشد، ولی نکته‌ای که وجود دارد این است که برای اینکه به یک نتیجه قاطع در این زمینه برسیم، هنوز ابهاماتی وجود دارد که روشن نشده است. اخیرا در بعضی از رسانه‌ها و گروه‌های نفتی درباره میدان‌های سپهر و جفیر که اواخر سال گذشته قراردادش به امضا رسید، موضوع‌هایی مطرح شد مبنی بر اینکه طرح توسعه پیشنهادی شرکتی در شورای عالی مخازن تأیید و طرح پیشنهادی شرکت‌های دیگری هم رد شد. لطفا در باره بررسی طرح‌های پیشنهادی توسعه میدان‌های سپهر و جفیر در شورای عالی مخازن توضیح دهید. مطیعی: قرارداد توسعه این میدان‌ها اواخر سال گذشته به شرکت توسعه انرژی پاساگارد واگذار شد. در مجموع بر اساس بررسی‌های ما، مشخص شد که نتیجه مطالعات شرکت توسعه انرژی پاسارگاد برای توسعه سپهر و جفیر، بهترین طرح پیشنهادی بود. شرکت‌های دیگری هم بودند که برای توسعه این میدان‌ها طرح مطالعاتی ارائه کرده بودند، اما طرح آن‌ها به خوبی طرح پاسارگاد نبود. یک ابهامی مطرح شده بود که MDP یکی از این شرکت‌ها به نام اویک، اصلا باز و بررسی نشده است. مگر امکانش هست؟ مطیعی: نه، اینچنین نیست. یعنی هر شرکتی MDP داده باشد در شورای عالی مخازن باز و بررسی می‌شود که در نتیجه آن، یا طرح‌شان رد یا تأیید می‌شود؟ مطیعی: بله، همین طور است. در بررسی طرح پیشنهادی شرکت‌ها، شبهه‌ای پیش آمد؛ به طوری که در بعضی از بخش‌های MDP شرکت‌های دیگر مثل اویک، این طور به نظر آمد که تنها بعضی از عدد‌ها تغییر کرده بود، بنابراین ما پیشنهاد دادیم اگر این اتفاق افتاده باشد، بیاییم یک سری از پیشنهاداتی که آن‌ها ارائه کرده‌اند را در مدل قرار دهیم، ببینیم که عواید آن با اطلاعات ورودی می‌خواند یا نه، اگر با اطلاعات ورودی بخواند، که معلوم می‌شود این شرکت‌ها طرح خود را از پاسارگاد اقتباس نکرده اند؛ اما اگر اطلاعات نخواند، مشخص می‌شود فقط مدل را گرفته‌اند و با اعداد در آن بازی کرده‌اند. در نهایت چه شد؟ مطیعی: نتیجه این بود که وزیر نفت موافقت نکرد. که این بررسی انجام شود؟ مطیعی: که اصلا هیچ، گفتند بدهید به پاسارگاد برود. به شما اطلاع داده بودند که اویک MDP خود را از پاسارگاد گرفته است؟ یا حتی ممکن است پاسارگاد از روی دست اویک کپی کرده باشد؟ مطیعی: جریان این شده بود که کمیته مخازن تصمیمش را گرفته و گفته بود طرح شرکت پاسارگاد تأیید است و طرح دیگر شرکت‌ها رد شده و تمام شده بود. بعد از آن، شرکت اویک گفته بود که ما می‌توانیم با همین قیمت‌ها تولید را بیشتر کنیم و... بعد این موضوع را شرکت متن جلو آورده بود و برنامه آن هم این بود که اویک را با پاسارگاد شریک کند، اما پاسارگاد زیر بار نرفت. که در نهایت تصمیم بر آن شد که MDP اویک و غدیر رد شود؟ مطیعی: اصل موضوع این بود که آقای وزیر نفت فرمودند که اویک پول ندارد که در بازی وارد شود. پس مشکل این طرح پیشنهادی از دیدگاه فنی نبود و در واقع طرح مالی‌اش مشکل داشت؟ مطیعی: نه، اصلا به‌طور کلی بگذارید من چیزی را به شما بگویم. اویک روی برنامه مشخصی جلو نیامده بود، بنابراین وقتی مشخص شد، طرح پاسارگاد تأیید می‌شود و پاسارگاد پول هم دارد، پس برای مشارکت قدم پیش گذاشت، سپس آمدند با حضور برخی از مدیران برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت، شرکت متن و آقای میرمعزی؛ مدیرعامل شرکت توسعه پاسارگاد یک جلسه برگزار کردند که آقای میرمعزی وسط این جلسه گفته بود ما با کسی شریک نمی‌شویم و از جلسه بیرون آمده بود. مگر این جلسه در شرکت ملی نفت برگزار نشده بود؟ مطیعی: بله. به عنوان پرسش پایانی؛ پس از اسفندماه سال گذشته که قرارداد توسعه میدان‌های سپهر و جفیر با شرکت توسعه انرژی پاسارگاد امضا شد، یعنی برای سال ۱۳۹۷، طرح پیشنهادی توسعه میدان‌های دیگری برای بررسی به شورای عالی مخازن ارائه شده است؟ اکنون چه طرح‌هایی را برای بررسی در دستور کار دارید؟ مطیعی: تا الان که نه، طبیعی هم هست، ما یک ماهی است که تعطیل بودیم. ممکن است این کار در اردیبهشت‌ماه آغاز شود و میدان‌هایی که قرار است قراردادهایشان امضا شود، به شورای عالی مخازن واگذار شوند.