فاصله گرفتن اردن از آمریکا و عربستان درباره سوریه

خبرگزاری تسنیم: یک رسانه عربی در گزارشی به بررسی طرح آمریکا برای جایگزینی نیرو‌های مشترک عربی با نیرو‌های آمریکایی مستقر در سوریه و جایگاه اردن در قالب این طرح پرداخت. روزنامه رای الیوم در گزارش خود آورده است: تمرین‌های نظامی مشترک ارتش اردن با آمریکایی‌ها یکشنبه گذشته در چارچوب تمرین‌های سالانه موسوم به "شیر آماده" برای هفتمین سال متوالی آغاز شد که تا پنجشنبه آینده ۲۷ آوریل ادامه می‌یابد. امسال تمرین‌های جدیدی از جمله "چگونگی مقابله با حادثه‌ای شیمیایی" در دستور کار قرار گرفته است. با وجود برگزاری تمرین‌های مشترک به مدت بیش از ۱۰ روز، اما روزنامه وال استریت ژورنال در گزارش اخیر خود نه نامی از اردن در قالب طرح آمریکا برای جایگزین کردن "نیرو‌های مشترک عربی" در سوریه به جای نیرو‌های آمریکایی آورد و نه حتی در بین کشور‌هایی که دولت آمریکا درخصوص این طرح با آن‌ها رایزنی کرده است. این امر سوالات زیادی را مطرح می‌کند؛ هرچند در هر صورت هم نبودن اردن در قالب این ارتش مشترک عربی برای امان بهتر به نظر می‌رسد. طبیعتا اردن تمایلی به ورود دائم یا حتی طولانی مدت در سوریه نداشته و نخواهد داشت. عبدالله دوم شاه اردن به روشنی سال گذشته بر این موضوع تاکید کرد که جای هیچ گونه تفسیری باقی نمی‌گذارد. عبدالله دوم گفت: "ارتش اردن هرگز در سوریه دخالت نظامی نخواهد کرد". وی با این گفته، حضور اردن در چارچوب نیرو‌های ائتلاف بین المللی تحت فرماندهی آمریکا علیه گروه تروریستی داعش را مستثنی کرد. اما این امر مانع از آن نشد که هر وقت آمریکا برای مسئله‌ای برنامه ریزی کند؛ نام اردن در اینجا و آنجا بر سر زبان‌ها نباشد؛ به ویژه که سرلشکر "جان موت" مدیر واحد آموزش فرماندهی مرکزی آمریکا تاکید کرد: اهمیت تمرین (اسد آماده) از این منظر است که بزرگترین تمرین در منطقه به شمار می‌رود؛ به گونه‌ای که این تمرین دشوارترین تمرین مدرن و اجرایی به شیوه‌ای است که به ارتش آمریکا و اردن اجازه می‌دهد که قدرت و توانمندی خود را عملا به بوته آزمایش بگذارد تا از این طریق بتوانند با چالش‌های مربوط به تهدید‌ها کلاسیک و غیرکلاسیک مشترک در سطح عملیاتی براساس جدیدین استاندارد‌ها مقابله کنند. کنار گذاشتن اردن از این طرح (نیرو‌های مشترک عربی) به وضوح فاصله ایجاد شده بین امان و واشنگتن از یک سو و امان و ریاض از سوی دیگر را بیشتر برملا می‌کند، زیرا در مقابل موضع امان، ریاض آمادگی خود را فوری از زبان عادل الجبیر وزیر خارجه اش برای شرکت در این طرح ابراز داشت؛ با وجود اینکه این اقدام چه بسا هزینه‌های مادی و نظامی برایش به همراه دارد. اردن عملا تنها کشوری نیست که کنار زده شده است. برای مصر در طرح آمریکا که روزنامه وال استریت ژورنال آن را منتشر کرد، سناریو‌های زیادی ترسیم شده که از ارایه نیرو گرفته تا آموزش مخالفان سوری در خاک خود را شامل می‌شد. انجام این کار تا چند ماه پیش ماموریت امان بود که میزبان شماری از افراد و گروه‌های مخالف به اصطلاح "میانه روی سوری" بود و گاهی نیز متهم به میزبانی از عناصری از گروه تروریستی "جبهه النصره" و آموزش آن‌ها در خاک خود با همکاری اتاق‌های عملیات آمریکا شد و در نتیجه این کار بود که اردن از تسهیلات آمریکا و کمک‌های آن تحت این برنامه بهره‌مند می‌شد. این بدان معنا است که واشنگتن و هم‌پیمانان عرب آن عملا امان را از هرگونه مشارکت نظامی در سوریه - حتی در سطح آموزش و سازماندهی مخالفان سوری - کنار گذاشته‌اند. این امر هرچند نشان از وجود بحرانی با هم‌پیمانان سنتی می‌دهد، اما در‌ها را به روی عادی سازی روابط (امان) با دولت سوریه بیشتر باز می‌کند؛ خصوصا که اردن از جمله کسانی نبود که از حمله هوایی اخیر سه جانبه آمریکا و انگلیس فرانسه به سوریه استقبال کرده باشد؛ هرچند که آن را به طور واضح محکوم هم نکرده است. امان امروز خواه داوطلبانه یا اجباری از طرح آمریکا در سوریه که چه بسا خباثت آمیز و فرسایشی توصیف می‌شود؛ کنار گذاشته شده است. این امر به نوبه خود از یک سو بر نزدیکی امان به دولت سوریه و هم‌پیمانانش می‌افزاید و از سوی دیگر مانع بروز مشکلاتی بین امان و ترکیه می‌شود که نزدیک کردن روابط خود با اردن را از زمان اقدام دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در اعلام شهر قدس اشغالی به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی آغاز کرده است. کارشناسان معتقدند که امان چه بسا خوش شانس باشد که کسی نامش را در طرحی به این سنگینی ذکر نکرده است، اما این امر ممکن است همچنین بدان معنا باشد که اردن باید به آنچه که ائتلاف رو به افزایش ترامپ و محمد بن سلمان ولیعهد سعودی و در مرحله بعدی اسرائیل خواب آن را برایش دیده‌اند؛ با دقت نگاه کند.