۱۰ حقیقت حیرت‌آور درباره دمای بدن

روزنامه سپید: آیا دمای بدن شما ۳۷ درجه سانتی‌گراد است و پایین‌تر از این نیز می‌رود؟ اگر این‌چنین است، دمای بدن شما می‌تواند چیز‌های زیادی در مورد سلامتی شما بگوید. در حقیقت، دمای بدن یکی از چهار علائم حیاتی است که پزشک‌ها معاینه می‌کنند. سه علامت دیگر شامل فشارخون، سرعت نبض و سرعت تنفس است. شاید بدانید که دمای نرمال بدن ۳۷ درجه سانتی‌گراد است، اگرچه دمای بدن بزرگ‌سال‌های سالم می‌تواند بین بازه ۳۶.۵ و ۳۷.۲ درجه سانتی‌گراد نیز باشد. علاوه بر این، بدن ما به‌طور مداوم خود را بر اساس شرایط زیست‌محیطی وفق می‌دهد. وقتی‌که تمرین بدنی انجام می‌دهید دمای بدن شما افزایش می‌یابد. ممکن است که در طول شب دمای بدن شما کم شود؛ و اگر در هنگام ظهر دمای بدن خود را با یک دماسنج اندازه بگیرید متوجه خواهید که دمای بدن شما در مقایسه با وقتی‌که از خواب بر خواسته‌اید بالاتر است.

نوزاد‌ها در مقایسه با کودکان بزرگ‌تر یا بزرگ‌سال‌ها دمای بدن بالاتری دارند. این دمای بدن بالاتر در نوزاد‌ها به این دلیل است که وقتی‌که احساس گرمی می‌کنند کمتر عرق می‌کنند. به همین دلیل است که نوزاد‌ها در مقایسه با کودکان بزرگ‌تر یا بزرگ‌سال‌ها بیشتر در معرض ابتلا به تب هستند.

وقتی‌که دمای بدن به‌طور موقت بالا می‌رود تب رخ می‌دهد و چنین چیزی غالباً مرتبط با بیماری است. معمولاً تب‌ها ظرف چند روز فروکش می‌کنند، اما برای بزرگ‌سالی که دمای بدن او بالای ۳۹.۵ درجه سانتی‌گراد است چنین چیزی نشان‌دهنده خطر و نیازمند توجه پزشکی است. برای نوزاد‌ها و کودکان تازه راه افتاده حتی افزایش اندک دمای بدن می‌تواند نشان‌دهنده یک عفونت خطرناک یا ناراحتی پزشکی باشد. هرزمانی که با افزایش و کاهش غیرفرمال دمای بدن مواجه شدید با پزشک خود در این مورد صحبت کنید.

دارو‌های غیر تجویزی مختلف مانند استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (آدویل و مورتین) می‌توانند باعث فروکش تب یا دمای بالای بدن شوند، اما پیش از مصرف این دارو یا دادن یک داروی کاهنده تب به یک کودک با پزشک تماس بگیرید و در این مورد با او صحبت کنید. تصور بر این است که بهتر است تب را درمان نکرد و اجازه داد که دوره‌اش بگذرد، چون دمای بالای بدن می‌تواند به بدن شما کمک کند که با بیماری یا عفونت مقابله کند.

به عقیده آکادمی پزشک‌های خانواده آمریکا اگر دمای بدن شما حداقل یک درجه از حد نرمال بالا رود ممکن است که دچار تب شوید. دمای بدن نرمال می‌تواند اندکی بالاتر یا کمتر از دمای نرمال متوسط ۹۸.۶ درجه فارنهایت (۳۷ درجه سلسیوس) باشد. دمای بدن بعضی از افراد همواره ۳۶.۵ درجه فارنهایت است و برای آن‌ها این دما نرمال است.

در صورت تب یا دمای بالای بدن ممکن است که علائمی همچون سردی و لرزش، از دست رفتن آب بدن، ضعف کلی، سردرد، تندخویی، کاهش اشتها، درد‌ها عضله و تعریق را تجربه کنید.

اگر این علائم بیشتر از چند روز طول کشیدند به پزشک خود مراجعه کنید. کودکانی که سن آن‌ها از ۶ ماه تا ۵ سال است ممکن است که در صورت افزایش دمای بدن تشنج ناشی از تب را تجربه کنند. برای کاهش دمای بدن و درمان علائم ناشی از آن به توجه پزشکی نیاز است.

علاوه بر بیماری که باعث افزایش دمای بدن شما می‌شود، با افزایش سن، به هنگام سیگار کشیدن و حتی به هنگام دروغ گفتن دمای بدن شما تغیر می‌کند. با توجه به این مقدمه در ادامه به حقایق بیشتری در مورد دمای بدن اشاره می‌کنیم. ۱. سیگار کشیدن باعث دمای بالای بدن می‌شود وقتی‌که سیگار می‌کشید دمای بدن شما بالا می‌رود. دلیل بالا رفتن دمای بدن این است که دمای نوک یک سیگار برابر با ۹۵ درجه سانتی‌گراد یا ۲۰۳ درجه فارنهایت است. در صورت سیگار کشیدن دود داغ را استنشاق می‌کنید و چنین چیزی دمای ریه شما را افزایش می‌دهد. وقتی‌که ریه‌های شما داغ هستند، دیگر نمی‌توانند یکی از مسئولیت‌های خود را به‌خوبی انجام دهند که خنک نگه‌داشتن بدن و برطرف کردن گرمای آن است. درنتیجه، چنین چیزی باعث افزایش دمای بدن می‌شود. وقتی‌که دست از سیگار کشیدن می‌کشید، در ظرف ۲۰ دقیقه دمای بدن شما به حالت نرمال برمی‌گردد. ۲. وقتی‌که دروغ می‌گوید بینی شما گرم می‌شود چاخان کردن باعث بزرگ شدن بینی شما نمی‌شود، اما می‌تواند بینی شما را گرم کند. برخلاف تفاوتی که دروغ گفتن روی بینی عروسک چوبی پینوکیو داشته است، محقق‌های اسپانیایی تاثیر دروغ‌گویی روی گرم شدن بینی را اثر پینوکیو (Pinocchio effect) می‌نامند. محققان با استفاده از تصویربرداری دمایی توانسته‌اند دریابند که اضطراب ناشی از دروغ باعث گرم‌تر شدن بینی و ناحیه‌های اطراف چشم شرکت‌کننده‌ها شده است. ۳. یک قلب سرد می‌تواند از مغز شما محافظت کند پزشک‌های مرکز سلامتی Hopkins Bayview در بالتیمور تکنیکی را طراحی کردند که با استفاده از آن عمداً باعث کاهش دمای بدن می‌شوند تا از اثرات ناتوان‌کننده درازمدت جلوگیری کنند. این تکنیک معروف به هیپوترمی درمانی (therapeutic hypothermia) است که محققان در تحقیق‌های خود نشان دادند که می‌توان از این تکنیک برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر، مخصوصاً آسیب به مغز در ظرف چهار ساعت پس از حمله قلبی استفاده کرد. ۴. آیا فلفل قرمز می‌تواند باعث افزایش دمای بدن و کاهش وزن شود؟ فلفل قرمز نه‌تن‌ها به غذای شما چاشنی اضافه می‌کند، بلکه به‌عنوان بخشی از فرایند گوارشی باعث دمای بالای بدن نیز می‌شود. محققان دانشگاه Purdue به غذای روزانه شرکت‌کننده‌های تحقیق خود حدود نیم قاشق چای‌خوری از فلفل قرمز افزودند تا دریابند که آیا چنین چیزی به کاهش وزن این افرادی که در رژیم بودند کمک می‌کند یا نه. محققان خاطرنشان می‌کنند که فلفل قرمز به کاهش اشتها و افزایش مصرف کالری کمک کرده است و وقتی‌که کالری بیشتری می‌سوزانید دمای بدن شما موقتاً بالا می‌رود. افرادی که به‌طور منظم از چاشنی‌های تند استفاده نمی‌کنند در صورت استفاده از آن‌ها با تاثیر بیشتری از آن‌ها روی دمای بدن مواجه می‌شوند. ۵. بدن خود را خنک نگه‌دارید تا بهتر بخوابید دمای بدن شما می‌تواند روی کیفیت خواب شما اثر بگذارد. محققان موسسه علوم اعصاب هلند در آمستردام دریافتند که وقتی‌که پوست افراد اندکی خنک‌تر می‌شود بهتر می‌خوابند. محققان این تحقیق به شرکت‌کننده‌ها لباس‌هایی دادند که دمای بدن آن‌ها را کمتر از یک درجه سانتی‌گراد (۱.۸ درجه فارنهایت) کاهش می‌داد. اگرچه این لباس‌ها دمای متوسط بدن را تحت تاثیر قرار ندادند، اما شرکت‌کننده‌ها در مقایسه با شب‌های قبل در طول خواب زیاد بیدار نشدند و به خواب عمیق‌تری رفتند. در میان شرکت‌کننده‌های مسن‌تری که از بی‌خوابی گله‌مند بودند کاهش دمای سطح پوست بیشترین تاثیر مثبت را روی آن‌ها داشته است. ۶. دمای بدن سالخورده‌ها کمتر است. اگر همواره و حتی در طول روز‌های گرم زمستان احساس سردی می‌کنید، این را باید گفت که چنین چیزی می‌تواند به دلیل سن شما باشد. تحقیقات نشان می‌دهند که هر چه سن ما بالاتر می‌رود، دمای متوسط بدن ما اندکی کاهش می‌یابد.

محققان ترکیه‌ای دمای بدن ۱۳۳ سالخورده یک سالمندان را موردبررسی قراردادند و دریافتند که دمای بدن سالخورده‌های ۶۵ تا ۷۴ سال پایین‌تر از حد متوسط و دمای سالخورده‌های بین ۷۵ تا ۸۴ سال کمتر از دمای بدن افراد ۶۵ تا ۷۴ سال و دمای بدن سالخورده‌های بالای ۸۵ سال در کمترین حد بود، به‌طوری‌که دمای بدن بعضی از آن‌ها در شرایط نرمال ۳۴.۲ درجه سانتی‌گراد بود. این نکته را باید بدانید که مسن‌تر‌ها در مقایسه با بزرگ‌سال‌های جوان ممکن است در دمای پایین‌تر تب داشته باشند. ۷. دمای بدن می‌تواند به مشخص کردن دقیق زمان مرگ کمک کند وقتی‌که یک شخص می‌میرد، دمای بدن او با سرعت مشخصی (۱.۵ درجه فارنهایت در هر ساعت) شروع به کاهش می‌کند. اگر مامور پزشکی قانونی ظرف ۲۴ ساعت مرحوم را مورد معاینه قرار دهد و بدن مرحوم در یک اتاق بسیار گرم یا بسیار خنک نبوده باشد با استفاده از دمای بدن پایین مرحوم می‌تواند زمان مرگ او را نسبتاً دقیق تشخیص داد. این یافته به یک پزشک انگلیسی و شیمی‌دان غیرحرفه‌ای به نام جان دیوی (Joh- Davy) نسبت داده‌شده است. در سال ۱۸۳۹ او آزمایش‌های خود را بیان داشت که در آن‌ها از یک دماسنج جیوه‌ای برای اندازه‌گیری دمای بدن سرباز‌های مرده استفاده می‌کرد تا زمان مرگ آن‌ها را مشخص کند. ۸. کلاه شاید نتواند به حفظ گرمای بدن شما کمک کند آیا به یاد می‌آورید که وقتی‌که کودک بودید مادرتان به شما می‌گفت که در هوای سرد پوشیدن کلاه را فراموش نکنید، چون نپوشیدن کلاه باعث می‌شود که گرمای بدن شما از دست برود؟ بر اساس یک گزارش چاپ‌شده در ژورنال پزشکی BMJ توصیه مادر‌های شما نمی‌تواند کاملاً درست و دقیق باشد. وقتی‌که گرمای بدن خود را از دست می‌دهید دمای بدن شما پایین می‌آید و چنین چیزی وقتی رخ می‌دهد که تمام بخش‌های بدن شما با سرعت یکسانی گرمای خود را از دست می‌دهند. میزان گرمایی که شما از طریق سرخود از دست می‌دهید وابسته به چند عامل است که شامل میزان ضخامت موی شما و میزان انرژی صرف شده شما در سرما است. اما ازآنجایی‌که سر کودک به نسبت دیگر بخش‌های بدنش بزرگ‌تر است، یک کودک در مقایسه با دیگر بزرگ‌سال‌ها به دلیل نپوشیدن کلاه سریع‌تر گرمای بدن خود را از دست می‌دهد. ۹. درزمینه دمای بدن زن‌ها و مرد‌ها باهم تفاوت دارند. وقتی‌که در معرض سرما قرار می‌گیرید، بدن شما شروع به حفظ گرما می‌کند. بدن شما می‌خواهد که اندام‌های حیاتی همچون قلب، ریه‌ها و مغز را حفظ کند، درنتیجه خون بیشتری به این اندام‌ها و خون کمتری به دست‌ها و پا‌ها جریان می‌یابد. چنین تاثیری بسیار سریع‌تر برای زن‌ها رخ می‌دهد، به این معنا که دست‌ها و پا‌های زن‌ها در مقایسه با دست‌ها و پا‌های مرد‌ها با سرعت بیشتری سردتر می‌شود. زن‌ها وقتی اثرات را احساس می‌کنند که دمای بدن زیر ۲۱ درجه سانتی‌گراد می‌رود و برای مرد‌ها سرما زمانی اثر خود را می‌گذارد که دما کمتر از ۱۹.۵ یا ۲۰ درجه سانتی‌گراد برود. ۱۰. یک تب می‌تواند دوست شما باشد به عقیده آکادمی پزشک‌های خانواده آمریکا، وقتی دمای بدن شما حداقل یک درجه فارنهایت بالاتر از حد نرمال می‌رود دچار تب خواهید شد. اکثر افراد از تب می‌ترسند، اما تب در حقیقت می‌تواند مفید باشد. تب یک واکنش سیستم ایمنی بدن شما است که نشان می‌دهد در حال مبارزه با یک عفونت هستید و تب می‌تواند به بدن شما کمک کند که به وضعیت نرمال خود برگردد. در اکثر موارد، هر چه تب شما بالاتر باشد به این معنا است که بدن شما سخت‌تر در حال مبارزه با عفونت است. اما اگر تب شما ظرف چند روز فروکش نکرد یا اگر دمای بالای بدن غیر نرمال است، مخصوصاً اگر چنین وضعیتی در کودکان بالای ۶ ماه رخ داد و دمای بدن به حدود ۳۹.۵ درجه سانتی‌گراد رسید با پزشک تماس بگیرید.