تهران گران؛ رویای شهرداری پایتخت

روزنامه صبح نو: طرح ترافیک جدید به گفته مسوولان شهری از ابتدای اردیبهشت قرار است اجرایی شود و بر همین اساس ۱۰۳ هزار نفر می‌توانند با ثبت‌نام و پرداخت اولیه به نوعی این طرح را پیش‌خرید کنند. با تمام اتفاقاتی که این طرح در راه طراحی تا تأیید طی کرد و استرس‌هایی که به‌واسطه اظهارات مسوولان شهرداری تهران در حوزه حمل‌و‌نقل و ترافیک به مردم وارد شد، حالا، اما طرحی دیگر مطرح شده که قانون‌گریزی معاونان شهردار مستعفی را نشان می‌دهد. زمانی که آقای محمدعلی نجفی به‌عنوان شهردار تهران انتخاب شد و معاونانش را معرفی کرد، حرف‌هایی درباره گران اداره شدن تهران به میان آمد، حرف‌هایی هم از اینکه شهروندان این شهر باید هزینه‌های زندگی در آن را بپردازند، شاید در آن ابتدا خیلی این موضوع مورد توجه نبود که شهردار و معاونان جدیدش از چه موضوع و با چه هدفی حرف می‌زنند، اما بعد از گذشت مدتی نشانه‌های این هدف آشکار شد. اینکه شهروندان باید هزینه‌های زندگی در شهر را بپردازند منطقی است، اما اینکه تمام این هزینه از جیب مردم تأمین شود نشانه خوبی نیست.

در بین طرح‌های شهرداری طرح ترافیک جدید بیشتر مورد توجه قرار گرفت، چون با زندگی روزمره خیلی‌ها در ارتباط است. افزایش هزینه‌های دریافت مجوز ورود به طرح ترافیک صدای خیلی از کارشناسان و منتقدان را درآورد، ولی راه به جایی نبرد. با این حال این طرح با همه نقد‌ها به تصویب رسید. موضوع جدید این است که انگار شهرداری تهران قصد دارد تا همه کمبود بودجه‌های خود را از محل همین طرح جدید برآورده کند. آقای محسن پورسیدآقایی معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران با اشاره به جزئیات ثبت‌نام طرح ترافیک سال ۹۷ گفته است: «خوشبختانه باهمکاری همه دستگاه‌ها، سازمان‌ها، ارگان‌ها و‌... شاهد این هستیم که طرح ترافیک جدید به مرحله اجرا رسیده است و از ابتدای اردیبهشت ماه اجرایی می‌شود.» او با اشاره به نحوه شارژ حساب شهروندی در طرح ترافیک جدید گفته است: «مردم هیچ گونه ناراحتی و استرسی برای ثبت‌نام نداشته باشند و اگر ببینیم که هنوز بخش زیادی از مردم تا پایان ماه جاری ثبت‌نام نکرده و تحت‌فشار و استرس هستند قطعاً نسبت به تمدید ۱۰ روزه یا دو هفته‌ای طرح ترافیک قبل اقدام خواهیم کرد.» پورسیدآقایی ادامه داد: «هر فردی که می‌خواهد وارد محدوده طرح ترافیک شود حداقل می‌بایست مبلغ ۳۶ هزار تومان را که حداکثر عوارض یک روز می‌شود از طریق همان سامانه در حساب شهروندی خود شارژ کند و سامانه نیز میزان عوارض را بر اساس ساعت ورود و خروج و همچنین نوع معاینه فنی محاسبه می‌کند و از حساب شهروندی کسر می‌شود و صورت‌حساب نیز برای مالک ارسال می‌شود.» او اضافه کرد: «شهروندان دقت داشته باشند اگر ۳۶‌هزار‌تومان حساب شهروندی خود را شارژ کرده باشند؛ اما عوارض آن‌ها کمتر مثلاً ۱۰ هزار‌تومان محاسبه شود، مابقی پول در حساب آن‌ها و نه حساب شهرداری باقی می‌ماند.» معاون حمل‌ونقل شهرداری تهران با بیان اینکه لازم است که شهروندان حداقل مبلغ ۳۶‌هزار تومان در حسابشان باشد گفته است: «اما افرادی که دارای سهمیه یک ساله تردد هستند می‌بایست یک میلیون تومان در حساب شهروندی آن‌ها در ابتدا شارژ شود.»

پورسیدآقایی با بیان اینکه افرادی که از سهمیه استفاده می‌کنند پیش از این نیز در مدل قبل طرح ترافیک می‌بایست ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان درابتدا واریز می‌کردند و به اصطلاح طرح ترافیک خریداری می‌کردند، اضافه کرد: «البته این شامل حال معلولان، جانبازان و بیماران خاص نمی‌شود.» جایگاه شورا بر اساس قانون همه طرح‌هایی که در شهرداری مطرح می‌شود باید در قالب لایحه‌ای به تصویب شورای شهر برسد تا وجاهت قانونی داشته باشد. اما معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران خیلی اعتقادی به این موضوع ندارد و با بیان طرحی که از نظر قانونی وجاهت ندارد باعث تشویش و استرس شهروندان می‌شود. در شورای شهر تهران این اظهار نظر پورسیدآقایی واکنش‌هایی را در بر داشته که این طرح را غیرقانونی خوانده‌اند. آقای محمد علیخانی، رییس کمیسیون حمل‌و‌نقل و ترافیک شورای شهر تهران درباره شارژ یک میلیونی حساب شهروندی گفته است: «شارژ یک میلیون تومانی حساب شهروندی برای استفاده از طرح ترافیک کار غیرقانونی است و شهرداری باید در این زمینه پاسخگو باشد.» او در پاسخ به اظهارات پورسیدآقایی معاون حمل‌و‌نقل ترافیک شهرداری تهران که گفته باید همه گروه‌هایی که می‌خواهند از مجوز سالانه ورود به طرح ترافیک استفاده کنند یک میلیون تومان حساب شهروندی خود را شارژ کنند اضافه کرد: «این کار غیر قانونی است و نمی‌دانم آقای پورسید آقایی چرا این موضوع را مطرح کرده است.» او با بیان اینکه در مصوبه شورای شهر نیامده که باید افراد قبل از استفاده یک میلیون تومان حساب شهروندی خود را شارژ کنند، ادامه داد: «شهرداری باید مشخص کند که حساب شهروندی که باز می‌شود به‌نام شهرداری است یا به‌نام شهروند؛ اگر به نام شهروند است کسی حق ندارد در موجودی شخصی افراد سرک بکشد و ببیند که در موجودی حساب افراد یک میلیون تومان است یا صد هزار تومان. شهرداری باید مشخص کند که از چه مکانیزمی می‌خواهد این کار را انجام دهد این در حالی است که اصلاً در مصوبه شورا این موضوع نیامده است. از پور سیدآقایی دعوت می‌شود تا در جلسه سه‌شنبه کمیسیون حمل‌و‌نقل و ترافیک حضور یابد و در این‌باره پاسخ دهد.» رییس کمیسیون حمل‌و‌نقل و ترافیک شورای شهر تهران با بیان اینکه هزینه ورود برخی از افراد به محدوده طرح ترافیک کمتر از یک میلیون تومان می‌شود، گفته است: «اصلاً شاید یک فرد بخواهد یک بار در هفته وارد محدوده طرح شود چرا باید از قبل پول خود را در حساب بلوکه کند؟» شارژ غیرقانونی اظهارات آقای معاون به‌جز شورای شهر تهران صدای نماینده مردم را نیز درآورده و باعث شده تا نسبت به این موضوع واکنشی تند داشته باشند. بر همین اساس آقای یوناتن بت کلیا عضو کمیسیون عمران مجلس شارژ یک میلیون تومانی حساب شهروندی برای استفاده از طرح ترافیک را غیرقانونی دانست و در واکنش به اظهارات معاون شهردار مبنی بر اینکه تمامی افرادی که می‌خواهند مجوز سالانه ورود به طرح ترافیک دریافت کنند باید حساب شهروندی خود را یک میلیون تومان شارژ کنند؛ این کار را تخلف دانسته و گفته است: «مبلغ روزانه برای ورود به طرح ترافیک ۳۶ هزار تومان و در واقع هزینه سالانه طرح ترافیک حدود هفت تا هشت میلیون است؛ در این ارتباط نمی‌توان شهروندان را مجبور به شارژ حساب کرد و این امر خلاف قانون است. متاسفانه شهرداری جای اینکه آرامش مردم را تأمین کند با این اقدام آرامش را از مردم گرفته و فشار‌های مضاعفی را به مردم وارد کرده است.» او اضافه کرد: «شارژ یک میلیون تومانی حساب شهروندی برای استفاده از طرح ترافیک ۱۰۰ درصد غیرقانونی است و اظهارات علیخانی رییس کمیسیون حمل‌و‌نقل و ترافیک شورای شهر تهران را تأیید می‌کنم و باید این مصوبه لغو و در آن تجدیدنظر شود. از وزارت کشور و فرمانداری تقاضا داریم اجازه ندهد چنین مصوباتی در شورای شهر تصویب شود.» عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی ادامه داد: «در این ارتباط تماسی را با رییس کمیسیون حمل‌و‌نقل شورای شهر تهران خواهم داشت و از وی درخواست می‌کنم این موضوع را با جدیت پیگیری کند.» طرحی ناپخته آقای ابوالفضل قناعتی، نماینده پیشین شورای شهر تهران و کارشناس امور شهری با اشاره به وضعیت دریافت وجه طرح ترافیک در سال‌های گذشته به روزنامه صبح نو می‌گوید: «مطرح شدن چنین موضوعی در بحث طرح ترافیک چه سالانه و چه روزانه سابقه نداشته است و دوره‌های قبلی هم مطرح نشده بود. همه قیمت‌هایی که برای طرح‌ها به تصویب شورای شهر می‌رسید شهروندان در بهره‌گیری از طرح‌های مدت‌دار در ابتدای سال پرداخت می‌کردند. یک‌سری از طرح‌ها هم روزانه بود و فراخور نیاز شهروندان به آن‌ها فروخته و در آن روز پولش اخذ می‌شد.» او در واکنش به اظهار نظر معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران درباره شارژ حساب شهروندی، ادامه می‌دهد: «اینکه قبل از اجرای طرح پیش‌پرداخت گرفته شود و شهروندان باید مبلغ یک میلیون تومان را در حساب شهروندی شارژ کنند تا بتوانند از آن استفاه کنند، باید ساز و کار مشخصی داشته باشد.» این نماینده پیشین شورای شهر تهران و کارشناس امور شهری اضافه می‌کند: «فرض بر اینکه این طرح اجرایی باشد، باید روشن شود که این پولی که قرار است از دارندگان طرح به‌عنوان شارژ حساب شهروندی اخذ شود در چه حسابی و به چه منظوری نگهداری و سود این پول چگونه محاسبه خواهد شد؟» ورود دستگاه‌های نظارتی قناعتی با اشاره اینکه شورا و سازمان بازرسی کل کشور می‌توانند برای برخورد درباره اظهارات آقای معاون وارد شوند، می‌گوید: «چون طرح مطرح شده معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران تأییدیه شورا را ندارد پس غیرقانونی محسوب می‌شود و باید پاسخگوی این موضوع باشد، شورا می‌تواند با توجه به وظیفه نظارتی که دارد این موضوع را بررسی کند، سازمان بازرسی کل کشور هم می‌تواند درباره اینکه چرا موضوعی که مصوب نشده از سوی معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک مطرح شده، درخواست توضیح کند.» او در پاسخ به این سؤال که چرا شهرداری تهران سعی دارد به هر نوعی هزینه‌های مالی‌ای را بر دوش شهروندان بگذارد، توضیح می‌دهد: «شهرداری فکر می‌کند که می‌تواند بخشی از کسری بودجه‌اش را از محل طرح ترافیک جبران کند، در‌صورتی‌که به نظرم شاید این مبالغ بتواند بخشی از مشکلات حوزه حمل‌و‌نقل و ترافیک را حل کند، اما در تأمین کل کسری بودجه تاثیرگذار نخواهد بود و اگر بخواهند به این کار دامن بزنند بحث محدودیت ترافیکی را که هدفش حفظ جان مردم است زیرسوال برده‌اند.» نگاه کاسب‌مآبانه این نماینده پیشین شورای شهر تهران و کارشناس امور شهری اضافه می‌کند: «ماهیت طرح ترافیک حفط نظم ترافیکی و کاهش آلاینده‌های هوا و محیط‌زیست بوده است، اما با روندی که شهرداری تهران در پیش گرفته است این هدف کمرنگ شده است.» او معتقد است: «خیلی از جا‌ها هزینه می‌کنیم که شهر، مردم و محیط‌زیست سلامت باشند، ولی با اقداماتی که شهرداری تهران درباره طرح ترافیک انجام می‌دهد عملاً ضمن فراهم شدن فرصت استفاده نابرابر از این ظرفیت و ماهیت طرح هم به‌دست فراموشی سپرده شده است. این نگاه، نگاه کاسب‌مآبانه به طرح ترافیک است.» قناعتی اضافه می‌کند: «اگر همین روند ادامه یابد افرادی به طرح ترافیک راه خواهند یافت که پول دارند و می‌توانند در شرایط بهتری نسبت به بقیه مردم از این امکان بهره ببرند و محدودیت‌ها دیگر معنایی نخواهد داشت و باید منتظر تشدید آلودگی هوا و محیط‌زیست در آینده باشیم.» افزایش ۴۰۰ درصدی آقای اقبال شاکری، نماینده سابق شورای شهر تهران و کارشناس امور شهری در واکنش به اظهارات معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران به روزنامه صبح‌نو می‌گوید: «در این موضوع دو مطلب مطرح است، یک اینکه مکانیزمی اعلام شده که نقاط مثبت و منفی دارد، اینکه طرح متناسب با استفاده از فضای عبوری از طرح ترافیک پرداختی صورت می‌گیرد کار خوبی است یعنی لازم نیست همه هزینه‌ها در ابتدا پرداخت شود، اما جمع این هزینه‌ها حدود ۵/۸ میلیون می‌شود و در واقع محل درآمد است نه عوارض!» او اضافه می‌کند: «باید عوارض پرداخت شود، ولی اینکه یک مرتبه ۴۰۰ درصد عوارض عبوری افزایش پیدا کند کار غیرمعقول و محل درآمد است، از طرفی عوارض‌ها هیچگاه محل درآمد نبوده‌اند و اگر این اتفاق بیفتد از منطق خارج می‌شوند و تلاش‌ها به سمت افزایش حداکثری آن بدون دلیل متمرکز خواهد شد.» نظام مهندسی و شارژ نماینده سابق شورای شهر تهران و کارشناس امور شهری معتقد است: «نکته دوم این است شارژ مبلغ یک میلیونی حساب شهروندی مبلغ کلانی می‌شود و این پول زمانی که هنوز شهروندان استفاده‌ای از طرح نکرده‌اند و به حساب شهرداری ریخته می‌شود، دقیقاً اتفاقی است که در نظام مهندسی رخ داد، اعتراض جامعه نظام مهندسی به سازمان نظام مهندسی این بوده است که چرا شما پول‌ها را یک‌باره از مالک پروژه می‌گیرید و به تدریج به ناظری داده می‌شود!» شاکری اضافه می‌کند: «از پولی که مدت زیادی در حساب می‌ماند استفاده می‌شود و جریان استفاده از پول به چه گونه است، همه این موارد باید در قانون دیده شود. در موضوع طرح ترافیک هم همین اتفاق افتاده است و باید دستگاه‌های ناظر برای بررسی این موضوع ورود کنند. در قانون پیش‌بینی شده برای کسی که کارت شهروندی صادر می‌شود، اما در آن مبلغی ندارند و از خدمات استفاده می‌کنند جریمه شوند، وقتی برای این موضوع راه‌حل پیش‌بینی شده اخذ یک میلیون در ابتدا دقیقاً موضوع نظام مهندسی است و باعث ابهام می‌شود و شورای شهر باید به‌عنوان دستگاه ناظر وارد شود چراکه مجوزی برای کار کردن با پول مردم نداریم.» امنیت روانی او با اشاره به تبعات مطرح شدن موضوعی که مجوز قانونی ندارد، ادامه می‌دهد: «مسوولان نباید تورم ذهنی جامعه را دامن بزنند، خیلی از مسوولان در گفت‌وگو‌ها و مصاحبه‌ها موضوعاتی را مطرح می‌کنند که بار تورم روانی جامعه را افزایش می‌دهد و بار هزینه‌ای آن را به دوش مردم می‌اندازد.» نماینده سابق شورای شهر تهران و کارشناس امور شهری معتقد است: «اعلام موضوعی که به‌صورت قانونی تصویب نشده اشتباه بزرگی است، گاهی برای اینکه بگوییم کاری می‌کنیم حرف‌هایی می‌زنیم که به شهر لطمه می‌زند. تا زمانی‌که مرجعی بالاتر از شهرداری مصوبه‌ای نداده نباید چیزی اعلام عمومی شود.» حسابگری تیم جدید شهرداری تهران از ابتدای ورود مورد انتقاد خیلی از کارشناسان شهری و حتی اعضای شورای شهر و برخی از نماینده‌های مردم در خانه ملت قرار گرفته است، اما هیچکدام از این انتقاد‌ها باعث نشده تا معاونان شهرداری به‌ویژه حمل‌و‌نقل و ترافیک از مواضع کاسب‌مآبانه خود عقب بکشند. شاید اداره این شهر گران باشد، اما نباید به مردم به چشم حساب بانکی شهرداری نگاه کرد که هر زمان کسری بودجه‌ای پیش آمد از آن حساب برداشت شود. مردم هم به اندازه خودشان در هزینه‌های این شهر شریک هستند و با وضعیت اقتصادی کشور نباید هزینه‌های جدیدی را به آن‌ها تحمیل کرد.