مدیریت شهری پایتخت در دوران شورای پنجم؛ غیر قابل دفاع

روزنامه فرهیختگان: بعد از بررسی استعفای دوباره نجفی و کنار رفتن او از شهرداری تهران جریان‌های همسو سعی دارند عملکرد ضعیف بیش از هفت‌ماه نجفی را با افعال سیاسی توجیه کنند و فضایی را به وجود بیاورند که کم‌کاری‌های مدیریت شهری جدید دیده نشود.

بعد از بررسی استعفای دوباره نجفی و کنار رفتن او از شهرداری تهران جریان‌های همسو سعی دارند عملکرد ضعیف بیش از هفت‌ماه نجفی را با افعال سیاسی توجیه کنند و فضایی را به وجود بیاورند که کم‌کاری‌های مدیریت شهری جدید دیده نشود. به همین خاطر با مرور کارنامه مدیریت جدید شهری می‌توان به‌راحتی نتیجه‌گیری کرد که آیا واقعا موانع سیاسی باعث انفعال و ناکارآمدی شهرداری بوده یا توانایی لازم در تیم جدید مدیریت شهری وجود نداشته است. چرا به شورای شهر امیدوار بودند با انتخاب پرسروصدا و پرحاشیه ۲۱ عضو شورای شهر تهران که همگی از لیست امید بودند، این امید بین شهروندان تهرانی ایجاد شد که حالا با هماهنگی میان جریان حاکم در دولت و مجلس و شهر تهران می‌توان به بهبودی اوضاع چشم داشت و امیدوار بود که وضعیت از آنچه تا به حال بوده است، بهتر خواهد شد. این موضوع با حضور شهردار تهران در جلسات هیات دولت پررنگ‌تر شد و انتظارات از شورای شهر و شهردار جدید بالاتر رفت. به هر حال این امتیاز قابل‌توجهی است که در یک دوره مدیریتی بلندمدت، حوزه ملی، استانی و شهری را با خود هماهنگ ببیند و با توجه به آن به اجرای سیاست‌های خود بپردازد. بازتاب عملکرد مدیریت شهری در جمع حامیان اصلاح‌طلب پیش از آغاز جدی فعالیت‌های نجفی، برخی از چهره‌های مشهور اصلاح‌طلب به انتخاب او خوش‌بین نبوده و آن را از عملکرد نامطلوب جریان اصلاحات می‌دانستند. محمدصادق خرازی دراین‌باره گفت: «ما اصلاح‌طلبان عملکرد خوبی نداشتیم. اصلاح‌طلبان، نه در آن صبح دوم خرداد، نه در غروب ۸۴ و نه در طلیعه سال ۹۲ و نه اکنون از استراتژی منظمی برخوردار نبودند. این‌ها نکات بسیار تلخ و خطرناکی است که چه بخواهیم و چه نخواهیم عزت، شرف و موقعیت ما را دچار تعدیل کرده است. نمونه این موضوع شهرداری تهران است که بعد از گفت‌وگو‌های فراوان و مذاکرات مختلف به آقای نجفی رسیدند. اینکه فرصت را برای ایشان فراهم می‌کنند تا بتواند حتی یک میخ را به دیوار این شهر بکوبد یا نه، جای بحث دارد. مشکل خود ما هستیم.» برخی دیگر از چهره‌های حامی اصلاحات نیز بعد از گذشت مدتی از مدیریت نجفی بر شهر تهران، چشم امید بر بهبود وضعیت مدیریت شهری بستند و از آن انتقاد کردند. غلامحسین کرباسچی یکی از شهرداران سابق تهران و دبیر حزب کارگزاران سازندگی با توجه به همین موضوع گفت: «شهرداری و شورای شهر نصف گرفتاری‌هایشان صرف این می‌شود که اسم خیابانی را عوض‌کنند؛ خیلی از مسائل این‌گونه است. یعنی گرفتاری‌های جدی شهر مورد توجه نیست. چند روز هم مراسم درختکاری یا روز زن برگزار می‌کنند. پس چه کسی باید شهر را اداره کند؟ من نمی‌دانم داخل شهرداری چه می‌گذرد. با آقایان ارتباط نزدیکی ندارم، اما چیزی نمی‌بینم. من خوش‌بین نیستم. با این اختلافات سیاسی که برانگیختیم خیلی امیدوار نیستم. نمی‌شود شهر را اداره کرد. مدیریت کنونی خودش را گرفتار یک‌سری حاشیه‌های غیرضروری کرده است.» شفافیت نجفی در روز‌های ابتدایی تصدی مقام شهرداری تهران مدعی شد: «یکی از راهبرد‌های ما برای اداره شهرداری، مشارکت شهروندان در اداره شهر است، شهروندان باید نسبت به شهر احساس مسئولیت و مشارکت کنند و این مشارکت نیازمند اعتماد آنهاست و لازمه این اعتماد هم شفافیت شهرداری است. ما به‌دنبال این هستیم که همه تصمیمات شهرداری شفاف باشد، اینکه چرا گرفته شده را باید به اطلاع همه مردم برسانیم و شفاف باشیم. همه شهروندان یک تا دو ماه دیگر می‌توانند اطلاعات قرارداد‌های بالای یک‌میلیارد تومان شهرداری را در سایت شهرداری ببینند. به‌دنبال این هستیم که ظرف یکی، دو ماه آینده تمام قرارداد‌های شهرداری بیش از یک‌میلیارد تومان را روی سایت شهرداری بگذاریم.» وعده‌ای که نه در ماه‌های وعده داده شده که حتی تا روز پایانی حضور نجفی بر مسند شهرداری تهران اجرایی نشد تا شهردار تهران در این زمینه که بار‌ها قول اجرایی‌شدنش را داده بود هم ناکام بماند. عمرانی نمود اصلی فعالیت‌های شهرداری‌ها در حوزه عمرانی و ساخت‌وساز‌ها است. این موضوع بر کسی پوشیده نیست چراکه اگر از هر شهروندی در ارتباط با میزان فعالیت‌ها و نمود عینی آن‌ها سوالی بپرسیم، اسامی اماکن و بنا‌هایی را که برای رفع نیاز‌های مختلف شهری و... ایجاد شده است، معرفی می‌کنند. طبیعی هم همین است که گروه مدیریت شهری جدید و شهردار جدید تمام توان خود را در این حوزه به کار ببندد تا ابتدا پروژه‌های نیمه‌کاره را به سرانجام برساند و سپس پروژه‌های جدید را آغاز کنند. دوره سابق مدیریت شهری با فعالیت‌هایی که در این حوزه طی مدیریت ۱۲ ساله خود داشته است توقعات را از شهرداری بالا برده است و انتظار این بود تا نمونه‌هایی هم، چون باغ کتاب، پردیس‌های سینمایی گوناگون و متنوع، پارک‌ها، بوستان‌ها و پروژه‌های گوناگون فرهنگی دیگر دوباره به اجرا دربیایند تا شهروندان از آن‌ها بهره‌برداری کنند. در این زمینه هم با یک نگاه کلی به شرایط موجود می‌توان تغییر نام برخی از معابر شهری و بوستان‌ها را به‌عنوان فعالیت‌های اصلی شورای فعلی دانست و از پروژه‌های نیمه‌کاره بسیاری (اتوبان مدرس ورودی به آفریقا حدود چند ماه است که دسترسی ندارد، بلوار ارتش پل روگذر به سمت محلاتی، دوربرگردان ورودی خیابان اسفندیار به آرش، اتوبان نواب به سمت جنوب محدوده دوربرگردان خیابان فلاح و چندین و چند پروژه دیگر) که همان‌طور رها شده‌اند، نام برد. مترو عدم وصول مطالبات دولتی، کلیدواژه اصلی اظهارات اعضای شورای پنجم در ارتباط با سوال از قیمت بلیت مترو بود. مجید فراهانی، عضو شورای شهر تهران بار‌ها و در خلال گفت‌وگو‌های مختلف دراین‌باره گفته است که دولت سهم یک‌سوم خود را از تامین یارانه بلیت مترو به شهرداری نمی‌دهد لذا ما مجبور به افزایش سهم مردم در تامین این هزینه هستیم. ماحصل کشمکش میان دولت و شهرداری همسو و همفکر در شورای پنجم درنهایت به افزایش نرخ بلیت مترو رسید تا تهران در بخش حمل‌ونقل نیز برای شهروندان گران تمام شود. در بحث توسعه مترو هم با تعطیلی خط ۷ به بهانه ناایمن بودن آن، نه‌تن‌ها تلاشی برای بهبود وضعیت آن نشد بلکه این خط مترو به‌طورکلی از مدار خدمت‌رسانی به مردم خارج شد. موضوع دیگری که شورای پنجم و شهرداری وقت زیادی را برای آن صرف کرد طرح جدید ترافیک بود که در صورت اجرایی‌شدن ۳۰ درصد از حجم حمل‌ونقل را به سمت مترو و اتوبوس روانه می‌کرد؛ موضوعی که با وضعیت نابسامان مترو و کمبود‌های این حوزه می‌توانست شرایط بدی را در حوزه حمل‌ونقل شهری ایجاد کند. مدیریت بحران بعد از بارش اولین برف جدی در پایتخت و انباشت حجم بالایی از برف در معابر اصلی و شریان‌های مواصلاتی به‌علاوه فشار سنگین توده‌های برف روی شاخ و برگ درختان، شهردار تهران به‌عنوان مسئول اصلی دستگاه‌های متولی رسیدگی به وضعیت شهری بعد از سکوت چند روزه پس از زلزله تهران، به یک توییت در فضای مجازی اکتفا کرد و از دانش‌آموزان و نوجوانان خواست برف‌های انباشته‌شده روی درختان را بتکانند تا آسیب نبینند؛ موضوعی که به سرعت دستمایه طنازی‌های مجازی شد و از آن سریع‌تر واکنش افراد و جریان‌های همسو را به‌دنبال داشت به‌طوری که محمدرضا عارف، سرلیست جریان اصلاحات در مجلس شورای اسلامی گفت: «از اقدامات شهرداری و استانداری که برای بارش متوسط برف، شهر به این وضع درآمده است، تاسف می‌خورم. متاسفانه هم اتوبان‌های پایتخت و هم اتوبان‌های تهران- قم و تهران-کرج بعد از بارش برف وضعیت نابسامانی پیدا کردند و مردم ساعت‌ها در این اتوبان‌ها معطل ماندند. ضمنا گلایه جدی داریم که چرا شهرداری آمادگی اولیه را برای ساماندهی معابر و برف‌روبی نداشت. از شب گذشته تاکنون تعداد زیادی درخت بر اثر سنگینی بارش برف شکسته که نشان می‌دهد عوامل شهرداری اقدام به برف‌روبی از درخت‌ها نکرده‌اند، ضمن اینکه شن‌پاشی در کوچه و خیابان‌های فرعی نیز به شکل مطلوب انجام نشده است. به‌طور جدی موضوع را از طریق استانداری و شهرداری پیگیری می‌کنیم تا ببینیم چرا به‌رغم پیش‌بینی‌های هواشناسی، شهر بعد از بارش برف فلج شد.» همین موضوع باعث شد نجفی نمره مطلوبی از حامیان خود در بحث مدیریت بحران هم نگیرد. فرهنگ بعد از پروژه‌های عمرانی، کار‌های فرهنگی و انجام فعالیت‌ها و برنامه‌هایی در این حوزه یکی دیگر از موضوعاتی است که در ارزیابی کارنامه مدیریت شهری مورد توجه قرار می‌گیرد. احداث پردیس‌های متنوع و مجهز سینمایی، کتابخانه‌ها (باغ کتاب و...) و فرهنگسرا‌ها و اجرای برنامه‌های متنوع فرهنگی در دوره سابق شهری دغدغه‌مندی و احتیاجات شهروندان در این حوزه‌ها را به‌خوبی پاسخ گفت و انتظار شهروندان استمرار این نوع فعالیت‌ها بود که در بیش از هفت‌ماه فعالیت نجفی در شهر تهران به همراه شورای شهر همسو و دولت حامی، نمونه‌ای مشاهده نشد. جمع بین این موضوعات و قضاوت براساس واقعیات موجود و برآمده از کارنامه نجفی در مدت چندماهه مسئولیت او در شهرداری تهران به‌نظر می‌رسد بهانه‌تراشی‌های سیاسی برای تطهیر کاستی‌های مدیریت شهری نوعی صحنه‌سازی باشد تا نجفی برای مسئولیت‌های بعدی فقط بیماری را علت عدم توانایی در مدیریت شهری معرفی کند.