مستندساز: شهید آوینی چراغدار عرصه هنر انقلاب بود

خبرگزاری فارس: در سالروز شهادت سید شهیدان اهل قلم، از سهیل کریمی مستندساز سینمای ایران درباره زندگی و آثار شهید آوینی جویا شدیم. کریمی در گفت‌وگو با خبرنگار سینمایی خبرگزاری فارس گفت: در مقطعی از زمان، شهید‌آوینی با نگاه سینمای توحیدی ساخت مستند را آغاز کرد. در آن برهه از انقلاب، ایشان توجه به عدالتخواهی و منکوب کردن ظلم و بیداد با ساخت آثار مستند غیر دفاع مقدسی آغاز کرد که شروع بسیار میمون و مبارکی بود. حمایت‌هایی هم از سوی نهادهایی، چون حوزه هنری، جهاد و سازندگی و تلویزیون صورت گرفت. آثار شهید آوینی آغازگر حرکت در جامعه بود وی در ادامه به مستند‌های اجتماعی شهید آوینی اشاره کرد و گفت: در آن برهه از زمان و حین و قبل از آغاز دفاع مقدس مستند‌هایی مثل «خان گزیده‌ها» و «بشاگرد؛ دیار فراموش‌شدگان» از آثار اجتماعی با محوریت عدالت هستند که منشاء خیلی از اتفاقات و برکات شد. آثار شهید آوینی آغازگر حرکت در جامعه بود. مجموعه روایت فتح ایشان که به عنوان الگو استفاده می‌شود. برخورد بغض‌آلود با آوینی کارگردان «مستند کاک جلال» در ادامه به فعالیت آوینی بعد از دفاع مقدس اشاره کرد و گفت: حرکت ایشان و همفکرانشان مانند آقای طالب‌زاده و دیگر دوستان ادامه داشت و حرکت بسیار خوبی بود. حمایت‌هایی هم صورت گرفت تا این آثار بهتر و بیشتر دیده شود، اما در مقطعی از زندگی ایشان ما شاهد بایکوتشان از سوی تلویزیون بودیم. «خنجر و شقایق» که به جنگ بوسنی اشاره داشت در تلویزیون بایکوت شد. در حالی که شهید آوینی در حوزه تدوین و نریشن با آقای طالب‌زاده همکاری کرد و کار پرسروصدایی بود که با آن بغض‌آلود و سیاسی برخورد شد و سعی شد در جای خود دیده نشود که بحمدالله امروز دیده شد. دشمنان آوینی دشمنان انقلاب بودند کریمی گفت: شهید آوینی علاوه بر حمایت‌هایی که می‌شد دشمنان زیادی داشت که ایشان با شدت و حدت به کار خود ادامه می‌داد. شاید دشمنی هم انگیزه بیشتری به ایشان برای ادامه راه می‌داد و دشمنان ایشان هم مشخص بودند افراد معلوم الحالی که با انقلاب مسئله اساسی داشتند. تخصص و تعهد در آثار آوینی نمود دارد کارگردان مستند «خدا در مدیترانه» و «سرآمدان» در پاسخ به این سوال که در آثار فیلمسازان جوان، چقدر نوع تفکر آوینی که سینمای توحیدی و عدالتخواه بود، دیده می‌شود، گفت: مستندسازی در شرایط فعلی بسیار متفاوت است. در آن مقطع با حداقل امکانات کار انجام می‌گرفت و باید برای استفاده از آن امکانات حتما متخصص بود و فرد باید شرایط لازم را برای کار می‌داشت. استفاده از نگاتیو، صدای اکسترنال، تدوین روی میز موویلا و... کار را به مراتب سخت و سطح حرفه‌ای‌گری را بالا می‌برد. شرایط امروز متفاوت است. همه با گوشی موبایل امکان تصویربرداری دارند. اما نکته قابل بحث این است که مرتضی آوینی به یک فلسفه نگاه در حوزه هنر رسیده بود. پشتوانه فکری‌ای در ایشان می‌بینیم که در کنار تخصص، تقوای بالایی داشت که هرچه می‌ساخت آن اثر را دیدنی می‌کرد. مستندسازان ما خیلی اوقات پشتوانه فکری درستی ندارند. ایشان معتقد به سینمای توحیدی بود و همین امر باعث می‌شد وقتی مجموعه روایت فتح پخش می‌شد، خیل جمعیتی از داوطلبان جلوی پایگاه اعزام صف می‌کشیدند تا به جبهه‌ها اعزام شوند. ایشان منشاء اثر بود. جوانان مستندساز، تعهد و تخصص کم‌تری نسبت به آوینی دارند وی ادامه داد: مرتضی آوینی تخصص و تعهد داشت. همچنین ایمان و تقوایی که داشت با تخصصش در هم می‌آمیخت و به مخاطب انتقال می‌یافت. همین ترکیب، آثارش را متفاوت می‌کرد. اما در جوانانی که در این حوزه ورود کردند کمتر این نوع تخصص و تعهد دیده می‌شود. آوینی چراغدار عرصه هنر انقلاب بود کریمی در پاسخ به این پرسش که چه خلایی در نبود شهید آوینی در عرصه سینمای انقلاب حس می‌شود، گفت: شهید آوینی چراغدار مسیر عرصه هنر انقلاب بود. در فلسفه هنر به قدری اشراف داشت که می‌توانست مسایل را حل و هضم کند و آنالیز شده به ما ارایه دهد. این را می‌توان در آثار مکتوب و تصویری ایشان جست‌وجو کرد. مرتضی مسایل را می‌شکافت و می‌شناساند. جای ایشان در عرصه هنر بسیار خالی است و ما دیگر متفکری با این ویژگی‌ها در عرصه هنر نداریم.