از تشخیص تا درمان آنوکسی
آنوکسی راکد زمانی رخ می‌دهد که خون به مغز یا دیگر بخش‌های بدن که برای ارائه عملکرد درست به این مایع نیاز دارند، نمی‌رسد. این شرایط به نام آسیب هیپوکسیک‌ایسکمیک نیز شناخته می‌شود.
سرویس سبک زندگی فردا: آنوکسی (Anoxia) یا بی اکسیژنی زمانی رخ می‌دهد که دریافت اکسیژن توسط بدن یا مغز در انسان متوقف می‌شود. به نقل از بیتوته این شرایط می‌تواند فوق العاده مضر باشد و حتی زندگی فرد را در معرض خطر قرار دهد.
آنوکسی شکلی شدید از هیپوکسی (Hypoxia) یا کاهش اکسیژن در بافت‌های بدن است. هیپوکسی زمانی رخ می‌دهد که جریان اکسیژن به یک بخش از بدن انسان، مانند مغز، کاهش می‌یابد. آنوکسی زمانی رخ می‌دهد که بدن هیچ اکسیژنی دریافت نمی‌کند. این شرایط می‌تواند به آسیب هیپوکسیک-آنوکسیک منجر شود.
کمبود اکسیژن می‌تواند موجب آسیب شدید یا حتی مرگ شود، از این رو هر فردی که مشکوک به هیپوکسی است باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن کمک پزشکی دریافت کند.
تنها حدود چهار دقیقه بی اکسیژنی می‌تواند موجب آسیب مغزی دائمی شود.
کمبود اکسیژن در مغز موجب مرگ سلول‌های مغزی می‌شود و می‌تواند احتمال آسیب مغزی یا مرگ را افزایش دهد.
علائم کمبود اکسیژن در مغز:
نشانه‌ها و علائم زیر در آنوکسی خفیف دیده می‌شوند:
نوسانات خلقی یا تغییراتی در شخصیت یا داوری
دشواری در تکلم، صحبت بریده بریده، یا فراموش کردن واژه‌ها
ضعف
احساس سرگیجه یا گیجی
ناتوانی در تمرکز
از دست دادن حافظه
سردرد
دشواری در راه رفتن
مشکلاتی در هماهنگی
هرچه مدت زمان بی اکسیژنی طولانی‌تر باشد، علائم آشکارتری شکل می‌گیرند. تجربه آنوکسی برای چندین دقیقه می‌تواند موجب موارد، زیرا شود:
از دست دادن هوشیاری
زمین خوردن یا از حال رفتن
تشنج
توهمات
ذکر این نکته اهمیت دارد که علائم آنوکسی ممکن است بلافاصه ظاهر نشوند، زیرا مغز می‌تواند پیش از ظهور علائم کاهش اکسیژن را برای چند دقیقه جبران کند.
علائم اولیه ممکن است خفیف باشند، یا ممکن است فرد در ابتدا آن‌ها را نادیده بگیرد. با این وجود، توجه پزشکی فوری برای موارد آنوکسی حیاتی است.
برخی از انواع مختلف آنوکسی شامل موارد زیر می‌شوند:
آنوکسی آنمیک:
آنوکسی آنمیک زمانی رخ می‌دهد که هموگلوبین کافی در خون فرد وجود ندارد، یا هموگلوبین موجود ناکارآمد شده است.
هموگلوبین اکسیژن را از طریق جریان خون به سراسر بدن انتقال می‌دهد. اگر هموگلوبین در ارسال اکسیژن کافی به اندام‌ها ناتوان باشد ممکن است در نهایت کارایی خود را از دست بدهد.
آنوکسی سمی:
آنوکسی سمی از ارسال کارآمد اکسیژن توسط خون به سراسر بدن جلوگیری می‌کند. این شرایط می‌تواند پس از خوردن، جذب، یا تنفس برخی سموم یا دیگر مواد شیمیایی مضر، مانند مونوکسید کربن، شکل بگیرد.
آنوکسی راکد:
آنوکسی راکد زمانی رخ می‌دهد که خون به مغز یا دیگر بخش‌های بدن که برای ارائه عملکرد درست به این مایع نیاز دارند، نمی‌رسد. این شرایط به نام آسیب هیپوکسیک‌ایسکمیک نیز شناخته می‌شود. مشکلات قلبی عروقی، مانند یک سکته مغزی یا نارسایی قلبی، اغلب دلیل آنوکسی راکد هستند.
آنوکسی آنوکسیک:
آنوکسی آنوکسیک زمانی رخ می‌دهد که اکسیژن کافی برای حصول اطمینان از عملکرد درست بدن وجود ندارد. این شرایط می‌تواند به واسطه قرار گرفتن در ارتفاعات بالا، جایی که میزان اکسیژن هوا محدود است، رخ دهد.
دلایل آنوکسی
موقعیت‌های مختلفی می‌توانند به آنوکسی منجر شوند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ایست قلبی یا تنفسی
خفگی
اوردوز مواد مخدر
تنفس مونوکسید کربن یا دود
از دست دادن خون که موجب افت فشار خون می‌شود
ضربان قلب نامنظم یا عضلات قلب آسیب دیده که در پمپاژ خون و اکسیژن به سمت مغز ناتوان است
رویداد‌های قلبی عروقی دیگر، مانند حمله قلبی، سکته مغزی، یا نارسایی قلبی
یک حمله آسم حاد
یک شوک الکتریکی شدید
قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی سمی و مسمویت
ارتفاعات زیاد، جایی که سطوح اکسیژن کم است
شرایطی نزدیک به غرق شدن
تامین اکسیژن ناکافی یا ایست قلبی حین بیهوشی عمومی
سینه پهلو
سطوح هموگلوبین کم در خون
کم خونی داسی شکل یا تالاسمی
تشخیص آنوکسی
اگر فردی علائم مربوط به آنوکسی را نشان دهد، پزشک احتمالا چندین آزمایش را در تلاش برای تعیین دلیل و ارائه تشخیص دقیق انجام می‌دهد.
این آزمایش‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
آزمایش خون
اسکن MRI
اسکن fMRI
سی‌تی اسکن
الکتروانسفالوگرام (EEG) برای آزمایش فعالیت الکتریکی مغز بیمار
درمان آنوکسی
انتخاب روش درمانی به دلیل آنوکسی و مدت زمانی که فرد بدون اکسیژن سپری کرده است، بستگی دارد.
اولویت اصلی برای پزشک بازگرداندن سطوح اکسیژن بیمار به حالت عادی است. این می‌تواند شامل انجام عملیات احیا قلب و عروق (CPR) یا استفاده از شوک الکتریکی برای کمک به افزایش سطوح اکسیژن فرد باشد.
هرچه بیمار سریع‌تر درمان را دریافت کند و سطوح اکسیژن سریع‌تر به حالت عادی باز گردد، احتمال احیای کامل وی بیشتر می‌شود. درمان سریع می‌تواند احتمال بروز عوارض بیشتر را کاهش دهد.
درمان عوارض آنوکسی ممکن است شامل موارد زیر شود:
فیزیوتراپی برای کمک به کسب کنترل دوباره روی عملکرد‌های حرکتی
گفتاردرمانی برای کمک به احیای توانایی صحبت کردن یا بلع
مشاوره یا روان درمانی برای کمک به تنظیم هر گونه تغییر زندگی
کاردرمانی برای کمک به فرد در سازگاری با روال‌های جدید
سرگرمی درمانی برای کمک به فرد به منظور حضور در جامعه و تداوم فراگیری چیز‌های جدید
درمان ممکن است در یک مرکز توانبخشی که در زمینه کمک به افراد مبتلا به آسیب‌های مغزی تخصص دارد، انجام شود.
اثربخشی هر درمانی برای آنوکسی به عوامل مختلفی بستگی دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سن
مدت زمان محرومیت مغز از اکسیژن
تجربه کما و مدت زمان آن
به طور معمول، افراد جوان نسبت به آن‌هایی که بیش از ۵۰ سال سن دارند، سریع‌تر بهبود می‌یابند. بهبود و پیشرفت خوب در ماه نخست درمان ممکن است نتایج مطلوبتری را در ادامه موجب شود، اما امکان تعیین چگونگی روند احیا و بهبودی ممکن است بیش از یک سال زمان ببرد.