ترکیه به دنبال حضور ناتو در سوریه است /خروج آمریکا از سوریه گزینه فشار است

سرویس سیاسی فردا؛ روزنامه فرهیختگان: آنکارا میزبان دومین نشست روسای‌جمهور ایران، روسیه و ترکیه درباره تحولات سوریه است. نشستی که اثر‌گذاری آن به گفته کارشناسان و تحلیلگران بیش از نشست آستانه خواهد بود. نخستین نشست سران سه کشور اول آذر پارسال در شهر سوچی روسیه برگزار شد. این نشست در حالی روز گذشته برگزار شد که به گفته منابع کشور ترکیه امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه به دنبال حضور در این نشست بوده که با پاسخ منفی روبه‌روشده است. در همین زمینه برای بررسی اثرگذاری این نشست در تحولات سوریه و ارزیابی آینده حضور نیرو‌های آمریکا در سوریه با دکتر سعدا... زارعی، کارشناس مسائل منطقه به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه متن آن آمده است. مذاکرات سیاسی سه جانبه دارای ابهام است تحلیل شما درخصوص نشست سه جانبه در آنکارا چیست؟ با توجه به اینکه این دومین نشست سه جانبه ایران، ترکیه و روسیه درخصوص تحولات سوریه است، اثرگذاری این نشست را چطور ارزیابی می‌کنید؟ جلسه آنکارا در ادامه جلساتی است که طی ماه‌های اخیر بین سران سه کشور شکل‌دهنده به مذاکرات آستانه دنبال می‌شود و از این رو باید مباحث این جلسات را در چارچوب روندی که در آستانه شاهد بودیم مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. اگر امروز نگاهی به فضای بین اجلاس اول و اجلاس دوم بیندازیم می‌توان دریافت که وضعیت سیاسی و پرونده سوریه با مشکلاتی مواجه شده است. در این فاصله ترکیه بخش قابل توجهی از شمال سوریه را به تصرف درآورده است و به‌خصوص موفق شده عفرین را به تصرف درآورد. این نشان‌دهنده این است که مذاکرات سیاسی بین سه کشور دارای ابهاماتی است که در حین اینکه پرونده سوریه در چرخه چهارجانبه (سه کشور+ طرف سوری) مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد، یکی از این اعضا دست به اقدامات تکروانه می‌زند و فضای سیاسی و امنیتی سوریه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به همین جهت هم آقای رئیس‌جمهور، روحانی در مصاحبه خود در پیش از عزیمت به آنکارا با صراحت از اقدامات ترکیه درخصوص عملیات‌های ارتش آنکارا در شمال سوریه انتقاد کرد. اقدامات نظامی ترکیه در سوریه بخشی از مذاکرات نشست است بر همین اساس احتمالا بخشی از مذاکرات هیات سه جانبه گفت‌وگو درباره اقدامات نظامی ترکیه در شمال سوریه است. هرچند دستور کار اجلاس سوم سه جانبه در آنکارا بحث تنظیم مناطق درگیر است به شکلی که آخرین گفت‌وگو‌ها درخصوص نحوه توزیع نیروی انسانی در اینجاست که به توافق برسند. این‌ها نکاتی است که در مجموع به نظر می‌رسد در این اجلاس مورد بررسی قرار گیرد. ترکیه از مواضع خود در شمال سوریه عقب‌نشینی نمی‌کند امکانی وجود دارد که در این نشست ایران و روسیه بتوانند باعث عقب‌نشینی ترکیه از خاک سوریه شوند؟ بعید می‌دانم ترکیه با گفت‌وگو از شمال سوریه عقب‌نشینی کند. اگر دقت کنید ترکیه برای تاثیرگذاری بر پرونده سوریه به جایگاهی در خود سوریه احتیاج دارد لذا بعید به نظر می‌رسد ترکیه به آسانی به مرحله قبل از مداخله نظامی در سوریه بازگردد. روسیه به دلیل روابط اقتصادی قوی با آنکارا حساسیتی نسبت به اقدامات ترکیه ندارد تحلیل شما درباره نظر روسیه در این باره چیست؟ آیا روسیه موافق اقدامات نظامی ترکیه است؟ روس‌ها در پرونده شمال سوریه با اینکه کرد‌ها توسط دولت ترکیه مهار شوند نظر مخالفی ندارند. از آنجایی‌که بر خلاف کردها، ترکیه روابط اقتصادی قوی‌ای با روسیه دارد، می‌توان اذعان داشت روس‌ها با اقدامات ترکیه مساله جدی نداشتند مخصوصا اینکه ترک‌ها دائما تضمین می‌دادند که دامنه عملیات ارتش آنکارا گسترش یافته و این موضوع کاملا موقتی است. با این توضیح به نظر نمی‌رسد روس‌ها حساسیت چندانی درخصوص اقدامات ترکیه داشته باشند و بخواهند با ترکیه در این موضوع وارد گفت‌وگو شوند. ایران حتما مخالف اقدامات ترکیه در شمال سوریه است آیا در این نشست امکان دارد حضور نظامی ترکیه در شمال سوریه تثبیت شود؟ آیا امکان همراهی ایران با ترکیه وجود دارد؟ موضع اعلامی جمهوری اسلامی همان چیزی بود که آقای روحانی در هنگام سفر به آنکارا مطرح کرد. ما اقدام نظامی داخل سوریه بدون دریافت مجوز از دولت قانونی بشار اسد را رد می‌کنیم و آن را یک تجاوز به حساب می‌آوریم. اینکه ایران بخواهد مساله‌ای که در رفتار ترکیه بروز کرده را با اقدامات غیردوستانه پاسخ دهد، طبیعتا چنین نخواهد کرد، ولی ایران حتما مخالف اقدامات ترکیه در شمال سوریه است. ترکیه توسط فرانسه به دنبال حضور ناتو در سوریه است منابع ترکیه اعلام کرده‌اند که رئیس‌جمهور فرانسه درخواستی داده که در این نشست حضور داشته باشد. علت و چرایی درخواست فرانسه برای حضور در این نشست چیست؟ به‌طور کلی اینکه کشوری در چرخه‌ای همانند چرخه آستانه یا چرخه مربوط به روسیه مشارکت داشته باشد، قطعا ایران با این مخالف نخواهد بود منتها صحبت بر سر این است که ترک‌ها تلاش بسیاری دارند تا به‌گونه‌ای پای ناتو را به پرونده سوریه باز کنند. اگر تلاش ترکیه برای حضور یک مقام فرانسوی در اجلاس سه جانبه درست باشد به این معناست که ما با شرایط پیچیده‌تری مواجه هستیم. شرایطی که ممکن است به افزایش مداخلات غرب در سوریه منجر شود ولیکن این موضوعی است که باید پیگیری شود و به دنبال شواهد و قرائنی باشیم که دقیقا مشخص کند ترکیه چه کاری را در دستور کار و در دستور اجرا دارد. استراتژی آمریکا مبتنی‌بر تقویت حضور در منطقه است آقای ترامپ در روز‌های اخیر اذعان داشت قصد دارند نیرو‌های خود را از سوریه خارج کنند و امروز اعلام کردند اگر عربستان هزینه نیرو‌های ما را پرداخت کند نیرو‌ها در سوریه باقی می‌مانند. وضعیت نیرو‌های آمریکا در آینده تحولات سوریه چیست؟ به این مسائل باید از زاویه استراتژیک نگاه کرد، نه از زاویه مباحث تاکتیکی. ما می‌دانیم که آمریکایی‌ها طی دو الی سه سال گذشته ازجمله در مدت ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ حضور نظامی خود را در منطقه ما تقویت کردند. این نشان می‌دهد استراتژی آمریکا مبتنی‌بر تقویت حضور در منطقه است. بر همین اساس هم به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها نه با هدف کوچک‌سازی نیرو‌های عملیاتی در سوریه دست به بیان سخنانی از این دست می‌زنند، بلکه در شرایطی که سوریه نیاز دارد تلاش‌ها در جهت پاکسازی حضور تروریسم در این کشور شتاب گیرد و طبیعتا کشور‌هایی نظیر ایران و روسیه در پی این موضوع هستند، آمریکایی‌ها در این فضا صحبت از خارج کردن نیرو‌های خود از سوریه می‌کنند. خروج آمریکا از سوریه گزینه فشار است؛ ترامپ به دنبال افزایش نیرو در سوریه است در واقع می‌خواهند به‌گونه‌ای اعمال فشار روی کشور‌هایی مانند ایران و روسیه داشته باشند تا زمین سوریه را از دست این‌ها بگیرند و عملا آمریکا بتواند پرونده سوریه را آنچنان که می‌خواهد مدیریت کند. بر این اساس من گمان نمی‌کنم آمریکایی‌ها در پی کاهش حتی یکی از نیرو‌های نظامی خود از سوریه باشند بلکه باید گفت: به مرور قصد دارند بر تعداد نیرو‌های نظامی خود بیفزایند.