وضعیت نابسامان «صنعت دارو» در سال حمایت از کالای ایرانی

خبرگزاری مهر: صنعت داروسازی ایران با در اختیار داشتن بیش از ۹۶ درصد از سهم داروی مصرفی کشور وضعیت مطلوبی ندارد و همواره با مشکلات عدیده‌ای در مسیر تولید دارو مواجه است. این در حالی است که سال ۹۷ به عنوان سال حمایت از کالای ایرانی نامگذاری شده و انتظار می‌رود، داروی ایرانی بیش از پیش مورد حمایت مسئولان امر در نظام سلامت قرار گیرد. ذبیح الله نیکفر عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، در ارتباط با تحقق شعار حمایت از کالای ایرانی در صنعت داروسازی کشور، گفت: هم‌اکنون بسیاری از شرکت‌ها در ایران به تولید دارو و تجهیزات پزشکی قابل رقابت در بازار جهانی می‌پردازند، تا جایی که در سال ۹۶ محصولات خود را که در عرصه بین‌المللی نیز مورد تایید قرار گرفته به کشور‌های اروپایی صادر کردند. وی، یکی از مشکلات اساسی صنعت دارویی کشورمان را واردات دارو‌های بی‌کیفیت دانست که مشابه آن‌ها با کیفیت بهتر در داخل تولید می‌شود. نیکفر یادآورشد: برای اینکه بتوانیم از کالای ایرانی در حوزه سلامت حمایت کنیم در گام اول مسئولان مربوطه باید از پتانسیل‌های موجود در کشور بهره ببرند و مانع از افزایش واردات دارو‌هایی شوند که در داخل تولید می‌شود، چرا که بهره‌مندی از تولیدات داخلی هم به رونق اقتصادی شرکت‌های دارویی و هم اشتغالزایی منتهی خواهد شد. در حالی که صنعت داروسازی ایران، سهم بالایی از بازار دارویی کشورمان را بر عهده دارد و قریب به ۹۶ درصد داروی مصرفی در داخل تولید می‌شود، اما به لحاظ ریالی و ارزی، وضعیت خوشایندی ندارد و از همین رو، گلایه‌های تولید کنندگان دارو را به همراه داشته است. اولین و حیاتی‌ترین موضوع، وضعیت مطالبات شرکت‌های دارویی است که سال گذشته در بدترین شرایط سپری شد. بطوریکه از سال ۹۶ به عنوان بحرانی‌ترین سال مالی در صنعت دارو نام برده شد. آمار منتشره در ۵ ماهه اول سال ۱۳۹۶ نشان می‌دهد ایران از بیش از ۵۰ کشور دنیا محصولات دارویی وارد کرده است. بیشترین حجم واردات از کشور‌های اروپایی انجام شده است. طبق آمار اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، واردات محصولات دارویی ایران در ۵ ماهه سال ۱۳۹۶ به میزان ۱۶.۴۰۴.۳۷۷.۹۷۲.۵۸۲ ریال معادل ۵۰۴.۹۹۱.۲۰۰ دلار بوده است. همچنین صادرات محصولات دارویی ایران در ۵ ماهه سال ۱۳۹۶ میزان ۱.۸۱۴.۴۲۰.۳۷۳.۳۲۵ ریال معادل ۵۵.۶۷۲.۴۳۳ دلار بوده است. تراز تجاری ایران در گروه محصولات دارویی در ۵ ماهه سال ۱۳۹۶ منفی است. میزان واردات این محصول راهبردی از صادرات آن بیشتر بوده است. در بین گروه‌های کالایی مختلف، گروه محصولات دارویی هفتمین گروه عمده وارداتی در ۵ ماهه سال ۹۶ بوده است که این مقدار به ارزش ۳۸۷ میلیون دلار بوده و درصد تغییرات آن نسبت به ۵ ماهه سال ۱۳۹۵ منفی است. در گروه محصولات دارویی نیز مکمل‌های دارویی برای خرده‌فروشی که تولید داخلی مشابه ندارند، با شماره تعرفه ۳۰۰۴۹۰۹۰ با میزان ۱۰.۵۳۶.۳۶۵ میلیون دلار، بیشترین سهم را در واردات به خود اختصاص دادند. البته ارزش واردات در ۶ ماهه اول سال ۹۴، میزان ۵۳۲ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال ۹۳، حدود ۵ درصد رشد داشته است. به این ترتیب می‌توان گفت: در سال ۹۳ واردات داروی کشور نسبت به سال پیش از آن کاهش داشته است که بخشی از آن به تحریم‌ها برمی‌گردد. آمار اتاق بازرگانی تهران حاکی از آن است که کشورمان در سال گذشته از ۵۰ کشور، انواع محصولات دارویی وارد کرده است. آلمان با ۵۰۴.۹۸۸.۰۸۲ میلیون دلار بزرگترین صادرکننده محصولات دارویی به ایران است. دانمارک با ۴۷۴.۱۲۰.۷۵۹ میلیون دلار، سوئیس با ۴۵۶.۲۴۵.۴۸۳ میلیون دلار، فرانسه با ۳۹۶.۱۳۰.۸۴۹ میلیون دلار به‌ترتیب دوم، سوم و چهارم شدند. واردات دارو به ایران طی سال‌های ۱۳۹۳-۱۳۸۰ روندی صعودی داشته و در سال ۱۳۹۳ به ۴۲۴۷ میلیارد ریال رسیده است و همچنین این روند صعودی واردات دارو تا سال ۹۶ ادامه داشته است. در همین حال، دکتر سید حسن هاشمی وزیر بهداشت در واکنش به عدم توفیق شرکت‌های داخلی در صادرات دارو، موضوع بازاریابی را مورد اشاره قرار داده و عنوان داشته بود که در موضوع ثبت دارو در خارج از کشور خیلی کار شده، اما متاسفانه صنعت داروسازی ما بازاریابی را بلد نیست. این موضوع را، دکتر سید فرشاد حسینی شیرازی رئیس مرکز تحقیقات دارویی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، نیز مورد تاکید قرار داده و گفته است که برای موفقیت در صنعت داروسازی کشور باید به رقابت‌های دارویی، استانداردسازی و عرضه محصول در سطح بین الملل توجه کنیم. احمد شیبانی رئیس سندیکای صاحبان صنایع دارو‌های انسانی، با اشاره به مشکلات متعدد صنعت دارو، گفت: باید واردات دارو‌هایی که مشابه آن‌ها به میزان کافی در داخل تولید می‌شود، متوقف گردد. زیرا، برخی از دارو‌های وارداتی که مشابه آن‌ها در داخل تولید می‌شود، ماده اولیه این دارو‌ها نیز در کشور تولید می‌شود و حجم تولید آن‌ها به قدری بالاست که حتی مجبورند برای فروش دارو «جایزه» بدهند. وی افزود: هیچ توجیهی برای واردات دارو‌های ژنریک و برند ژنریک وجود ندارد. در عین حال، انتظار داریم حمایت از صنعت دارو افزایش یابد. این حمایت‌ها می‌تواند در قالب پرداخت تسهیلات کم بهره و کمک به توسعه صادرات باشد. شیبانی تاکید کرد: دارو‌های وارداتی با قیمت‌های چند برابر تولید داخل به فروش می‌رسند و این در حالی است که از نظر کیفیت، هیچ تفاوتی بین داروی وارداتی و تولید داخل وجود ندارد. اینکه مردم به داروی خوب دسترسی داشته باشند، نقطه اشتراک ما و مردم است، ولی نباید به این بهانه، داروی برند ژنریک وارد کنیم.