مجوز اوفک برای خرید هواپیما چقدر فرصت دارد؟

خبرگزاری مهر: در حالی که مجوز اداره دارایی خارجی آمریکا برای خرید هواپیما تا ۱۰ دی ماه امسال اعتبار دارد، شمارش معکوس برای مدیران صنعت هوانوردی جهت تامین مالی این هواپیما‌ها آغاز شده است. در حالی که قرار بود تا پایان سال ۲۰۱۷ میلادی، ۴ فروند هواپیمای ایرباس ۳۲۰ و تا پایان ۲۰۱۸ نیز ۵ فروند ایرباس ۳۲۱ به ایران ایر تحویل شود، به دلیل ناتوانی وزارت راه و شهرسازی در تأمین منابع مالی خرید هواپیماها، تا کنون تنها ۳ فروند ایرباس ـ. شامل ۲ ایرباس ۳۲۰ و یک ایرباس ۳۳۰ ـ. وارد کشور شده است که تا رسیدن به ۱۰۰ فروند سفارشی، همچنان ۹۷ فروند فاصله داریم. این در حالی است که اگر ایران ایر توانسته بود منابع مالی لازم را تهیه کند، تا کنون ۷ تا ۱۰ فروند ایرباس در آسمان ایران در پرواز بود. با این حال اگرچه مجوز دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا (اوفک OFAC) برای همه ۱۰۰ فروند ایرباس، ۸۰ فروند بوئینگ و ۲۰ فروند‌ای تی آر صادر شده، اما اعتبار زمانی آن تا پایان سال ۲۰۱۸ میلادی (۱۰ دی ۱۳۹۷) است که تنها ۹ ماه دیگر به پایان می‌رسد. مجوزی که معلوم نیست تا چند ماه آینده با توجه به روی کار آمدن جان بولتون یکی از افراطیون ضد ایرانی به عنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید و نیز تهدیدات ترامپ بار دیگر تمدید شود یا خیر. فرزانه شرفبافی مدیرعامل هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) نیز ۲۵ اسفند ماه ۹۶ که همراه با هیئت دیپلماتیک ایرانی به ریاست سید عباس عراقچی در یازدهمین نشست کمیسیون برجام با حضور کشور‌های عضو ۱+۵ (آمریکا، فرانسه، روسیه، انگلستان، چین و آلمان) در وین شرکت کرده بود، در پایان این نشست نه تنها امیدوارانه اظهار نظر نکرد، بلکه در مصاحبه‌ای کوتاه گفت: در این جلسه درباره مجوز‌های اداره خزانه‌داری و دفتر کنترل اموال خارجی آمریکا (OFAC) در بخش هوایی صحبت شد و مشکلات مربوط به لغو تحریم‌ها در بخش هوایی را مطرح کردیم. این اظهارات مقام ارشد صنعت هوانوردی کشور در حالی است که برایان هوک مدیر بخش سیاست‌گذاری وزارت خارجه آمریکا در حاشیه نشست اخیر کمیسیون مشترک برجام در وین و پس از حضور در نشستی که شرفبافی مدیرعامل ایران ایر به نمایندگی از وزارت راه و شهرسازی در آن حضور داشت، اعلام کرد: در دولت ترامپ ما هیچ مجوز فروش هواپیما برای ایران صادر نکرده‌ایم. مجوز‌هایی که قبلاً صادر شده‌اند همچنان اعتبار دارند، ولی ما قصد نداریم اجازه دهیم مجوز‌های ما نقشی در فعالیت‌های ثبات‌زدای ایران در منطقه داشته باشد. به نظر می‌رسد مجموعه این اظهارات غیرامیدوارانه نشان دهنده تلاش آمریکا برای جلوگیری از تمدید مجوز اوفک برای فروش هواپیما از سوی سه شرکت ایرباس، بوئینگ و‌ای تی آر به ایران باشد. البته نهم دی ماه ۹۶ نماینده شرکت ایتالیایی ـ. فرانسوی‌ای تی آر در نشست خبری ورود هفتمین و هشتمین هواپیمای‌ای تی آر ۷۲ ـ. ۶۰۰ ایران ایر در آشیانه جمهوری اسلامی فرودگاه مهرآباد در جمع خبرنگاران اعلام کرد: همه ۱۲ فروند باقی مانده تا پایان ۲۰۱۸ به ناوگان هما افزوده می‌شوند؛ اما این اتفاق رخ نداد چرا که در حال حاضر مهم‌ترین مشکل ایران ایر، تأمین مالی برای خرید هواپیما‌های ایرباس و بوئینگ است. همچنین از مجموع شرایط چنین به نظر می‌رسد که ایران ایر به دلیل تلاش برای توسعه پرواز‌های منطقه‌ای به کشور‌های همسایه، در پی توسعه ناوگان هوایی باریک پیکر است. ترجیح این شرکت از مجموع بیش از ۱۷۰ هواپیمای باقی مانده (بیش از ۹۰ ایرباس و ۸۰ بوئینگ) اولویت دادن به تأمین مالی ایرباس‌های باریک پیکر (خانواده A. ۳۲۰) است؛ به خصوص که بیشتر هواپیما‌های بوئینگ برنامه ریزی شده برای خرید، پهن پیکر هستند که برای پرواز‌های دوربرد کارآیی دارند. در حال حاضر وزارت راه و شهرسازی توانسته یک شرکت تأمین مالی داخلی وابسته به بانک عامل بخش مسکن را که وزیر راه و شهرسازی نایب رئیس مجمع عمومی این بانک محسوب می‌شود، برای تأمین مالی خرید هواپیما‌ها متقاعد کند. این در حالی است که این شرکت سابقه چندان مطرحی در زمینه تأمین مالی‌های بزرگ ندارد و بانک مذکور همچنان در زمینه تأمین مالی وام‌های خرید و ساخت مسکن با مشکل روبه رو است؛ بنابراین تنها راه باقی مانده برای وزارت راه و شهرسازی و تأمین مالی خرید ۹ فروند ایرباسی که تا پایان سال ۲۰۱۸ (صرفا ۸ ماه آینده) وجود دارد، مذاکره با شرکت‌های بزرگ تأمین مالی خارجی و بین المللی است. به خصوص که سود تسهیلات لیزینگ خارجی با توجه به نرخ داخلی دلار برای ایران ایر به صرفه‌تر و اقتصادی‌تر از سود تسهیلات شرکت‌های تأمین سرمایه داخلی خواهد بود.