گازهای گلخانه‌ای چه گازهایی هستند؟

خبرگزاری ایسنا: منظور از «گرم شدن زمین» افزایش میانگین دمای زمین است و تغییرات آب و هوا بر اثر این افزایش دما به وجود می‌آید. گرم شدن زمین موجب تغییرات الگوی بارش، افزایش سطح آب دریا‌های آزاد و کاهش سطح آب دریاچه‌ها و تاثیرات وسیع بر گیاهان، حیات وحش و انسان‌ها می‌شود. به مجموعه‌ای ازگاز‌هایی که مقداری از انرژی خورشید را در جو زمین نگه می‌دارند و باعث گرم شدن جو می‌شوند گاز‌های گلخانه‌ای می‌گویند. بخار آب، دی اکسید نیتروژن، و متان گاز‌های گلخانه‌ای اصلی هستند. اگر این گاز‌ها در جو نبودند، انرژی گرمایی خورشید مجددا به فضا برمی‌گشت و به این ترتیب هوای زمین ۳۳ درجه سانتیگراد سردتر از الان می‌شد. اثر گلخانه‌ای به افزایش دمای کره زمین بر اثر وجود گاز‌های گلخانه‌ای در جو زمین گفته می‌شود. کنوانسیون تغییر آب و هوا و اهداف آن در سال‌های دهه ۱۹۸۰ شواهد علمی نشان داد که انتشار گاز‌های گلخانه‌ای ناشی از فعالیت‌های انسانی خطراتی برای آب و هوای جهان ایجاد می‌کند و به این ترتیب افکار عمومی لزوم ایجاد کنفرانس‌های بین المللی دوره‌ای و تشکیل پیمان‌نامه‌ای برای حل این مسئله را احساس کرد. دولت‌ها برای انعکاس افکار عمومی یک سری کنفرانس بین‌المللی برگزار کردند و تنظیم قراردادی بین‌المللی را برای بررسی این مسئله خواستار شدند. در سال ۱۹۹۰ مجمع عمومی سازمان ملل متحد کمیته مذاکرات بین الدول INC را جهت تدوین کنوانسیون تغییرات آب و هوا (UNFCCC) تشکیل داد. مهمترین اهداف کنوانسیون و فعالیت‌های مرتبط با آن عبارت است از تثبیت غلظت گاز‌های گلخانه‌ای در جو در سطحی که از اثرات خطرناک فعالیت‌های بشر بر سیستم اقلیم جلوگیری کند، ارائه گزارش دوره‌ای وضعیت ملی تغییر آب و هوا به کنوانسیون، تهیه میزان انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و جذب توسط چاهک‌ها درکشور به‌صورت دوره‌ای، تنظیم و اجرای برنامه‌های کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و همکاری منطقه‌ای و بین‌المللی در تهیه روش‌های تطبیق با پدیده تغییر آب و هوا. دولت‌ها با پذیرش کنوانسیون تغییرات آب وهوای سازمان ملل در سال ۱۹۹۲ این کنوانسیون را به عنوان سکوی پرتابی برای اقدامات اساسی‌تر در آینده مورد توجه قرار دادند. در پاسخ به تغییرات ناشی از شناخت علمی و خواست سیاستی کنواسیون امکان پذیرش تعهدات اضافی دیگری را از طریق بازنگری بحث و تبادل نظر فراهم شد. اولین بازنگری در مورد کفایت تعهدات کشور‌های توسعه یافته که در نخستین جلسه کنفرانس اعضا یا متعاهدین COP۱ بر ضرورت آن تاکید شده بود، در سال ۱۹۹۵ در برلین انجام شد. هیئت‌های حاضر به این نتیجه رسیدند که تعهدات کشور‌های توسعه یافته برای کاهش میزان انتشار گاز‌های گلخانه‌ای آن‌ها در سال ۲۰۰۰ به سطح موجود در سال ۱۹۹۰ باهدف دراز مدت کنوانسیون برای جلوگیری از تداخل ضایعات خطرناک انسان ساز با سیستم آب و هوایی تناسب ندارد. وزرا و مقامات اجرایی همراه با پذیرش توافقنامه برلین و آغاز دور جدید مذاکرات برای تقویت تعهدات کشور‌های توسعه یافته تعهدات جدیدی را پذیرفتند. گروه ویژه این کار که در توافق‌نامه برلین برای تهیه پیش نویس پروتکل تشکیل شده بود بعد از ۸ جلسه این پروتکل را به سومین جلسه اعضا یا متعاهین (COP۳) ارسال کرد. در کنفرانسی که به میزبانی کشور ژاپن در شهر کیوتو در دسامبر ۱۹۹۷ برگزار شد حدود ۱۰ هزار نفر شرکت داشتند. یکی از نتایج مثبت این کنفرانس پذیرش پروتکل جدیدی بود که به موجب آن کشور‌های صنعتی متعهد شدند که میزان انتشار گاز‌های گلخانه‌ای خود را تا سال ۲۰۰۸-۲۰۱۲ به میزان ۵ درصد زیر میزان انتشار در سال ۱۹۹۰ کاهش دهند. با اطمینان می‌توان گفت: این تعهد اجباری وقانونی منحنی بالارونده انتشار گاز‌های گلخانه‌ای کشور‌های صنعتی را که در ۱۵۰ سال گذشته روند صعودی داشته است، به تدریج معکوس خواهد کرد. پروتکل کیوتو در ۱۶ مارس ۱۹۹۸ جهت امضا اعضا آماده شد. این پروتکل ۹۰ روز پس از تصویب حداقل ۵۵ هیئت عضو کنواسیون قابل اجرا است. مشروط بر اینکه میزان انتشار گاز‌های گلخانه‌ای این ۵۵ عضو از ۵۵ درصد کل گاز‌های گلخانه‌ای منتشر شده در سال ۱۹۹۰ توسط کشور‌های صنعتی بیشتر باشد، همچنین اعضای کنواسیون تغییرات آب و هوا به اجرای تعهدات خود در برابر کنوانسیون و آمادگی برای اجرای پروتکل در آینده ادامه خواهند داد. دفتر طرح ملی تغییر آب وهوا طرح ملی تغییر آب و هوا در راستای تعهدات دولت جمهوری اسلامی ایران به کنواسیون تغییر آب و هوا پس از تصویب این کنوانسیون توسط مجلس شورای اسلامی در خردادماه ۱۳۷۶ از دی ماه ۱۳۷۶ برابر ژانویه ۱۹۹۸ در سازمان حفاظت محیط زیست آغاز به کار کرد.