از آبشار «تنگه واشی» تا برج «طغرل» +تصاویر

خبرگزاری مهر: استان تهران با نزدیک به ۷۰۰ اثر به ثبت ملی رسیده، به‌عنوان پایتخت ایران همواره مقصد گردشگران زیادی در تمام ایام سال و به‌ویژه فصل بهار و ایام نوروز است. مجموعه کاخ نیاوران در شمیرانات، ابنیه سلطنتی مربوط و متصل به کاخ گلستان در میدان ۱۵ خرداد تهران، کاخ مظفری دارآباد در شمیرانات، کاخ صاحبقرانیه نیاوران در شمیرانات، مسجد مستوفی‌الممالک در محله «سنگلج» تهران، مسجد جامع ورامین، بنای تاریخی گور گنبد فیروزکوه، نارنج قلعه دماوند، امام‌زاده سلطان مطهر دماوند، مرکز شهر سلجوقی و دیالمه ری، بقایای قلعه گبری دمز آباد ورامین، قلعه ایرج پیشوا، تپه باستانی مافین آباد اسلامشهر، آتشکده تخت رستم رباط‌کریم، تپه گلستان، تپه کاووسیه شهرستان قدس، قلعه قجیر ملارد، پل‌دختر بادامک شهریار و امامزاده زید ابوالحسن الحسینی ورامین جزو آثار به ثبت ملی رسیده‌ای است، که هرساله میزبان گردشگران داخلی و خارجی است. استان تهران واقع در عرض جغرافیایی ۳۴ درجه تا ۳۶.۵ شمالی و طول جغرافیایی ۵۰ درجه تا ۵۳ درجه شرقی، در شمال ایران و جنوب رشته‌کوه البرز واقع‌شده است. مرز شمالی آن به استان مازندران و از جنوب به استان قم، از جنوب‌غربی به استان مرکزی، از غرب به استان البرز و از شرق به استان سمنان محدود است. شهر تهران مرکز این استان و پایتخت کشور ایران است که در کنار شهرستان‌های اسلامشهر، پاکدشت، پردیس، پیشوا، دماوند، رباط‌کریم، ری بهارستان، شمیرانات، شهریار، قدس، قرچک، فیروزکوه، ملارد و ورامین مجموعه‌ای غنی از زیباترین و متنوع‌ترین جاذبه‌های گردشگری و آثار تاریخی ایران را در خود جای داده است، تا به گفته مرتضی رحمانی موحد، رئیس ستاد هماهنگی خدمات سفر کشور، استان تهران در نوروز ۹۶ همراه با استان‌های مازندران، گیلان، بوشهر، هرمزگان، خوزستان، خراسان رضوی، فارس، اصفهان و کرمانشاه شاهد ورود بیشترین گردشگر در کشور باشد.

راه‌های ورود به استان تهران استان تهران به دلیل موقعیت مناسب دسترسی‌ها و نیز جایگاه سیاسی و برخورداری از آب‌وهوای متنوع در تمام طول سال پذیرای گردشگران از اقصی نقاط کشور و نیز کشور‌های خارجی است، که مسافرت‌هایی با مقاصد درمانی، کاری و تفریحی برای بازدید از آثار تاریخی و باستانی و نیز طبیعت این استان، انجام می‌دهند. دسترسی زمینی به تهران، از جنوب شرق از طریق محور امام رضا (ع) و «ایوانکی» در استان سمنان امکان‌پذیر است، این استان از آزادراه تهران-قم، جاده قدیم قم و آزادراه حرم تا حرم با استان قم و از طریق محور‌های مواصلاتی و کوهستانی هراز و فیروزکوه با استان مازندران و آزادراه تهران-کرج و نیز جاده مخصوص و قدیم کرج با استان البرز و به‌وسیله جاده ساوه با استان مرکزی در ارتباط است، تهران همچنین مرکز کریدور‌های اصلی کشور است. فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) با مساحت کل ۱۴ هزار هکتار، امکان دسترسی هوایی کشور‌های خارجی به این استان را فراهم کرده است، این فرودگاه، در ۳۰ کیلومتری شهر تهران و در حوزه تقسیمات شهرستان ری قرار دارد و دارای یک ترمینال مسافربری فعال با ظرفیت جابجایی ۶.۵ میلیون مسافر و ۱۲۰ هزار تن بار در سال است، این فرودگاه میزبان بیش از ۴۰ شرکت هواپیمایی بوده که با بیش از ۷۰۰ پرواز هفتگی تهران را به شهر‌هایی در بیش از ۳۰ کشور جهان متصل می‌کنند. فرودگاه مهرآباد، ترمینال پرواز‌های داخلی تهران است، این فرودگاه که در سال ۱۳۱۷ ساخته شده است، در بخش غربی تهران واقع شده است. جاذبه‌های گردشگری استان تهران تنوع در جاذبه‌های گردشگری تهران یکی از مواردی است که بسیاری از گردشگران را برای بازدید به‌سوی خود فرامی‌خواند، در این حالت گردشگران باید با یک برنامه‌ریزی صحیح و دقیق از وقت خود به نحو احسن برای دیدن از پایتخت ایران اسلامی استفاده کنند.

جاذبه‌های طبیعی تهران شامل آبشار‌های زیبا، پیست‌های تفریحی، تله کابین، کوه‌های جذاب و تپه‌های پرجاذبه، دریاچه‌ها، غار‌ها و دره‌ها است، که با گستردگی در کل استان، به‌خصوص مناطق کوهستانی یکی از پرطرفدارترین جاذبه‌های گردشگری تهران بوده و همه‌ساله خیل عظیمی از گردشگران را برای بازدید از این مناطق به پایتخت می‌کشاند. جذابیت‌های فرهنگی و مذهبی تهران شامل حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)، امامزاده جعفر بن موسی الکاظم (ع) پیشوا، امامزاده صالح بن موسی الکاظم (ع) تجریش، امامزاده داوود (ع) کن، آرامگاه بی‌بی‌شهربانو ری، حرم مطهر حضرت امام خمینی (ره) و ... استازجمله شاخص‌ترین جاذبه‌های طبیعی استان تهران می‌توان به آبشار دوقلو در شمال تهران، آبشار سنگان در «سولقان»، آبشار و تنگه واشی در فیروزکوه، آبشار برگ جهان در لواسانات، آبشار شکرآب در «رودبار قصران» شمیرانات، پیست شمشک، پیست دیزین، پیست دربندسر، تله سیژ آبعلی، پیست توچال، تله کابین توچال، تپه سلام در مسیر کوه «پلنگ چال» امام‌زاده داوود (ع)، دربند، درکه، دره کن-سولقان، دریاچه تار دماوند، دریاچه سد لتیان، دریاچه سد ماملو، غار بورنیک فیروزکوه، غار رود افشان، فرحزاد و ... اشاره کرد. همچنین از جمله مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری تاریخی تهران کاخ بهارستان (مجلس شورای ملی)، کاخ سرخه‌حصار، قلعه ایرج پیشوا، برج طغرل ری، آتشکده بهرام در ری، بازار ری، میدان اعدام تهران، موزه ایران باستان، موزه تماشاگه تاریخ، موزه ملی ملک، موزه هنر‌های تزئینی، موزه مردم‌شناسی، موزه نظامی، عمارت دارالفنون، کاخ گلستان، کاخ مرمر، برج نقاره‌خانه ری، برج علاءالدین ورامین، بازار تجریش، میدان اسب‌دوانی، میدان آزادی و موزه جواهرات ملی می‌توان نام برد. در کنار این جاذبه‌ها، جذابیت‌های فرهنگی و مذهبی تهران شامل حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)، امامزاده جعفر بن موسی الکاظم (ع) پیشوا، امامزاده صالح بن موسی الکاظم (ع) تجریش، امامزاده داوود (ع) کن، آرامگاه بی‌بی‌شهربانو ری، آرامگاه سید فتح‌الله ورامین، حرم مطهر حضرت امام خمینی (ره)، مصلی تهران و حسینیه ارشاد است، مجموعه‌ای بی‌نظیر از جاذبه‌های گردشگری در استان را به وجود آورده است. آبشار و تنگه «واشی» فیروزکوه آبشار و تنگه «واشی» در استان تهران، در ۱۷ کیلومتری شهر فیروزکوه، و ۱۰ کیلومتری روستای «جلیزجند» جای گرفته است. ارتفاع تقریبی آبشار تنگه ۱۵ متر است که در تنگه دوم «واشی» قرار گرفته است. تنگه واشی شامل ۲ تنگه است، که نام تنگه اول «سا» است، اما آبشار اصلی در تنگه دوم قرار دارد، که گردشگران باید از تنگه اول تا انتهای تنگه دوم را پیاده طی کنند.

مسیر صعود آبشار ۳ بخش بسیار زیبا دارد، که در طول باید از دشت «ساواشی» نیز عبور کرد و در نهایت به آبشار رسید، تمام مسیر حدود ۲ کیلومتری مملو از سرسبزی و خرمی و آبادانی است. در حاشیه تنگه یکی از گیاهان دارویی به نام «باریجه» وجود دارد که البته به دلیل کمیابی، گردشگران اجازه چیدن آن را ندارند و چیدن این گیاه پیگرد قانونی دارد. بهار و تابستان بهترین فرصت برای حضور در این تنگه زیبا است، که می‌توانید در آن خاطراتی کم‌نظیر و تکرار نشدنی برای خود و خانواده رقم بزنید. برای رفتن به این آبشار بهتر است، از راهنمایان محلی بهره گرفته شود. در ۴۰۰ متر از مسیر آبشار این تنگه، صخره‌هایی با ارتفاع ۱۰۰ متری دیوار‌هایی ایجاد کرده و از میان آن صخره‌ها رودخانه‌ای عبور می‌کند، که از کوه‌های «ساواشی» سرچشمه می‌گیرد، گردشگران برای عبور از این تنگه مجبور هستند، از میان آب این رودخانه که تا زانوی آن‌ها می‌آید عبور کنند. برج تاریخی «طغرل» ری این اثر در تاریخ ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ با شماره ۱۴۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

«طغرل» که در شرق آرامگاه «ابن بابویه» در خیابانی به همین نام و در شهرری قرار دارد، در جنوب شهر تهران واقع شده و متعلق به دوران حکومت سلجوقیان با قدمتی ۸۰۰ ساله است، که برای اولین بار در سی و پنجمین سالگرد سلطنت ناصرالدین شاه مرمت شد. این برج داری ۲۰ متر ارتفاع است، شکل ظاهری این بُرج شبیه عقربه‌های ساعت است و به همین دلیل بسیاری از کارشناسان بر این عقیده اند، که از روی تابش آفتاب به این برج ساعت را تشخیص می‌داده اند، طوری که به ازای هر ساعت از طلوع آفتاب یک کنگره از این برج روشن می‌شود، تا در زمانی که خورشید در نصف النهار منطقه قرار داشته باشد، درست بالای سر در جنوبی برج قرار می‌گیرد چرا که درب‌های برج کاملاً شمالی جنوبی بوده و روی نصف‌النهار واقع است، در این هنگام سایه تیغه‌ای که بالای سر سردرب ورودی است در بالای تبری ضربی گونه سر در قرار گرفته و حکایت از لحظه اذان ظهر می‌کند. پس از آن و در زمان غروب آفتاب به ترتیب کنگره‌های طرف غروب خورشید روشن می‌شود، اگر یک ساعت بگذرد، یک کنگره، ۲ ساعت ۲ کنگره و ... روشن می‌شود، تا خوشید غروب کند. همچنین از کاربرد‌های دیگر این برج این بوده است، که شب‌ها با روشن کردن آتش بر روی این برج زمینه روشن شدن منطقه و راهنمایی مسافران در جاده ابریشم را فراهم می‌کردند. اما در خصوص شخصیتی که در آن مدفون است، اختلاف نظر وجود دارد، برخی با استناد به کتاب «مجمل التواریخ» این برج را محل دفن «طغرل بیک» سلجوقی می‌دانند و عده‌ای دیگر این مکان را محل دفن «خلیل سلطان» از فرماندهان «تیمور لنگ» و همسر وی می‌دانند و برخی دیگر این بنا را محل دفن «فخرالدوله» دیلمی و یا «ابراهیم خواص» می‌خوانند. قلعه «ایرج» پیشوا قلعه «ایرج» که به دژ یا قلعه «گبری» نیز معروف است، مربوط به دوره ساسانیان بوده و در روستای «عسگرآباد» شهرستان پیشوا واقع شده است.

این اثر که در سال ۱۳۸۲ با شماره ۹۸۳۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده، بزرگ‌ترین قلعه خشتی نظامی جهان است، که آثار کشف‌شده در آن دارای قدمتی بیش از ۳۰۰۰ سال است و کشف این اشیا احتمال آن‌که این قلعه در دوره ساسانی مرمت‌شده باشد، را قوت بخشیده است. این قلعه با بارویی بسیار مستحکم و ابعادی در حدود ۱۴۴۰ در ۱۲۸۰ متر بر روی بلندترین قسمت محیط اطراف بنا شده و خشت‌های بکار رفته در این قلعه بزرگ و در ابعاد ۶۰ در ۲۵ سانتی‌متر است. ساختمان دژ دارای حصار‌هایی با ضخامت ۱۷ الی ۲۲ متر است، مصالح به‌کاررفته در دیوار‌ها خشت و آجر بوده و استفاده از آجر استحکام بنا را افزایش داده است. بازار «تجریش» بازار سنتی تجریش، شامل بافت قدیمی و حجره‌هایی در بازار است، که همین قدمت و بافت تاریخی در این بازار یکی از جاذبه‌های توریستی آن استبازار «تجریش» نمونه کوچکی از بازار بزرگ تهران است، که سرپوشیده بوده و سرپل تجریش را به میدان تجریش متصل می‌کند، این بازار در شمال شهر تهران و محدوده شهرستان شمیرانات واقع‌شده و مرکز خریدوفروش شمال پایتخت به‌حساب می‌آید. بازار سنتی تجریش، شامل بافت قدیمی و حجره‌هایی در بازار است، که همین قدمت و بافت تاریخی در این بازار یکی از جاذبه‌های توریستی آن است. این بازار نمونه‌ای از معماری اسلامی را به زیباترین شکل به نمایش گذاشته و همه‌روزه پذیرای تعداد زیادی از گردشگران خارجی و داخلی، علاوه بر مردم محلی است.

در گوشه و کنار بازار تجریش می‌توان جلوه‌های گوناگونی از زیبایی‌های فرهنگ مذهبی و سنتی مردم اصیل این منطقه را یافت که به‌نوبه خود بسیار زیبا و جذاب است. روزانه هزاران نفر از ساکنان شهر‌های شهرستان‌های شمیرانات، تهران و مناطق هم‌جوار برای گردش و نیز دادوستد در این بازار حضور می‌یابند. آبشار «دوقلو» در شمال تهران نام‌گذاری این آبشار به دلیل دوشاخه شدن آب در هنگام ریزش است، این آبشار از سری آبشار‌های فصلی و چشم‌نواز پایتخت و با ارتفاعی ۲۷۰۰ متری از سطح دریا و در محدوده شهرستان شمیرانات است که در طبیعت بکر و زیبای کوهنوردی «دربند» به «توچال» با ارتفاع ۲۰ متری قرار دارد، که با آرامشی مثال‌زدنی، بینندگان را به‌سوی خود جذب می‌کند. برای رسیدن به این آبشار کافی است، با مترو، «بی. آر. تی» و یا تاکسی خود را به میدان تجریش برسانید و سپس در مسیر خیابان «دربند» و رود «دربند» خود را به مسیر کوهنوردی «دربند» رسانده و به‌سوی «توچال» حدود ۲.۵ ساعت کوه‌پیمایی کنید، در این مسیر، زیر پناهگاه «شیرپلا» به آبشاری زیبا می‌رسید، که از ذوب برف‌های ارتفاعات رشته‌کوه البرز ایجاد می‌شود. در بالای «شیرپلا» ۲ چشمه معروف «نرگس» و «فرخلا» قرار دارد، که در صورت تمایل نیز می‌توانید، به‌سوی این چشمه‌ها حرکت کرده و از آب گوارای آن‌ها بهره‌مند شوید، البته بخشی از مسیر صعب‌العبور بوده و نیاز به تجهیزات دارد. استاد «کمال‌الملک»، در یکی از آثار خود در سال ۱۲۶۳، این آبشار را نقاشی کرده است.

امام‌زاده داوود (ع) کن مسیر حرکت به‌سوی امام‌زاده داوود (ع)، مسیری خاطره‌انگیز و زیبا است، این امام‌زاده واجب‌التعظیم که به امام حسن مجتبی (ع) منسوب است، از شهر تهران نیم ساعت فاصله دارد، اما در مکانی بسیار خوش آب‌وهوا و سرسبز پذیرای گردشگران و زائران آن حضرت است. برای رسیدن به این امام‌زاده ۲ راه اصلی وجود دارد، که راه معمول آن از طریق مسیر «کن» به «سولقان» است، که برای طی این مسیر می‌بایست، از میدان دوم «شهران» حدود ۲۵ کیلومتر مسیر سربالایی را طی کنید. اما مسیر دوم دسترسی به امام‌زاده داوود (ع) عبور از کنار رودخانه «فرحزاد» و انتهای اتوبان «یادگار امام (ره)» است، در این مسیر پس از گذشت چند کیلومتر به تپه «سلام» در «سولقان» می‌رسید، علت نام‌گذاری این تپه برای آن است، که بر روی آن می‌توان برای بار اول گنبد امام‌زاده داوود (ع) را مشاهده و به آن حضرت سلام کرد. بارگاه امام‌زاده داوود (ع) که زیارتش از دوران قاجاریه بین مردم تهران رواج داشته است، در سی‌ام اردیبهشت ۱۳۱۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. به گردشگرانی که برای نوروز و یا فصول دیگر به تهران می‌آیند، پیشنهاد می‌شود، برای بهره‌مندی از محیط مفرح و طبیعتی بکر، یک روز از سفر خود را برای زیارت امام‌زاده داوود (ع) اختصاص دهند و از صبح زود با حضور در بارگاه این حضرت و زیارت ایشان، از طبیعت دل‌انگیز منطقه نیز استفاده کنند. غار «رود افشان»

غار «رودافشان» که در ۳۰ تیر ۱۳۸۴ با شماره ۱۲۲۱۳ در آثار ملی ایران ثبت‌شده است، در محور تهران- فیروزکوه و ١٠٣ کیلومتری تهران واقع‌شده و دسترسی به آن در حال حاضر از طریق روستای «سیدآباد» امکان‌پذیر است. غار «رودافشان» با قطری ۱۰۰ متری یکی از بزرگ‌ترین دهانه‌های غار کشور را دارد، که در لابه‌لای صخره‌ها پنهان‌شده و پیدا کردن آن بسیار دشوار است، این غار در روستای «رودافشان» از توابع شهرستان دماوند واقع‌شده و با شهر فیروزکوه ۶۲ کیلومتر فاصله دارد. یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد غار «رودافشان» در مقایسه با دیگر غار‌های کشور این است که قندیل‌هایی آهکی از سقف غار آویزان شده است. این غار بسیار زیبا به شکل بیضی بوده و اختلاف دمای داخل غار با بیرون غار محسوس است، ورودی غار شیبی بسیار شدید دارد، اما زمانی که کمی پیش می‌روید، زمین مسطح خواهد شد. پس از حرکت در داخل غار، به تالاری می‌رسید، که پس از عبور از آن اثری از نور خورشید دیده نشده و تاریکی محیط را فرامی‌گیرد، اما قسمتی از این تاریکی برق‌کشی شده و نور لامپ‌ها از گم‌شدن شما جلوگیری می‌کند. برخی معتقدند، که هزاران سال قبل و بر اثر آتش‌فشان کوه دماوند، دهانه این غار ظاهرشده است و پیش از آن این دهانه به‌طورکلی پشت تیغه سنگی مخفی بوده است. استان تهران، علاوه بر جاذبه‌های تفریحی و امکانات مناسب، آن‌قدر اماکن دیدنی طبیعی، تاریخی و مذهبی و فرهنگی دارد، که بتواند از اول فروردین تا ۱۳ فروردین، هر روز برای گردشگران جاذبه‌هایی ویژه و منحصربه‌فرد ایجاد کند و مقصدی مناسب برای گردشگران در تمام فصول سال باشد.