انتقال دانشجوی پزشکی با آگهی ممنوع!

خبرگزاری مهر: صفحه‌های «آ چهار» سیاه و سفیدی که در روی ستون‌ها و دیوار‌های دانشکده‌های پزشکی، دندانپزشکی و. جاخوش کرده بودند، دیگر راهگشا نیستند. روی این کاغذ‌ها نوشته بود: «جابجایی دندانپزشکی اهواز با تهران؛ با بهترین شرایط»، «ورودی ۹۵ مایل به جابجایی با شرایط استثنایی»، «جابجایی دستیار قلب در تهران». تمام این کاغذ‌ها وعده می‌دادند اگر کسی نیاز به جابجایی دارد می‌تواند بدون گذراندن هفت خوان کمیسیون‌های موارد خاص و انتقال و بدون دردسر در صندلی دیگری بنشیند. این آگهی‌ها و شایعات مربوط به ارقامی که در این زمینه میان دو فرد جابجاکننده، رد و بدل می‌شود، موجب شد که در بهمن سال ۸۷ با تصویب شورای برنامه‌ریزی علوم پزشکی وزارت بهداشت، جابه‌جایی در تمام مقاطع تحصیلی ممنوع اعلام شود، اما در نهایت باز هم این روند ادامه داشت تا جایی که قرار شد کمیته ۷ نفره‌ای برای این منظور تشکیل شود و تصمیم گیری در آن کمیته انجام گیرد. بخشنامه‌ای در سال ۸۹ صادر و اعلام شد که کمیسیون مربوطه از تابستان سال ۹۰ برای انتقال از شهرستان به تهران برگزار نمی‌شود و این مسئله به دانشگاه‌های علوم پزشکی مستقر در تهران واگذار شد. اما با روند رو به رشد دانشجویان و با توجه به شرایط کنکور و رشته‌های پرمتقاضی که موجب شده بود برخی از داوطلبان رشته‌های پرمتقاضی از جمله دکتری عمومی پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی فقط قبولی در کنکور برایشان مهم باشد و توجه چندانی به شرایط شهر‌های محل پذیرش نداشته باشند، مشکلات و دردسر‌های جابجایی و انتقال همچنان پابرجا بود. دگرگون شدن نقل و انتقال دانشجویان و ایجاد سامانه الکترونیک با ایجاد سامانه جامع خدمات آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سال ۹۵ و راه اندازی سامانه انتقال و میهمانی دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی در نیمسال دوم ۹۷-۹۶ تمامی موارد رسیدگی و پاسخگویی به تقاضا‌های انتقال و میهمانی دانشجویان بر اساس بازه‌های زمانی اعلام شده صرفا از طریق سامانه انتقال و میهمانی اقدام و استفاده از سایت یا سامانه دانشگاه در این خصوص ممنوع شد. به این ترتیب رویای جابجایی با کاغذ‌های «آ چهار»، اسم و شماره دانشجویی، گردن کج کردن در مقابل دفتر آموزش و درخواست‌های عجیب و غریب از مسئولان دانشگاه و یا اعلام شرایط طاقت فرسای تحصیلی رنگ باخت. دانشجویان علوم پزشکی در بدو ورود آیین نامه‌های آموزشی را مطالعه می‌کنند و بخش مربوط به انتقال دانشجویان در آیین نامه‌های آموزشی مربوط به داروسازی، دندانپزشکی، کاردانی و کارشناسی ذکر شده است. با توجه به تاکید آیین نامه‌های آموزشی کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی مبنی بر ممنوعیت انتقال و تغییر رشته و جابجایی، در این مقاطع تنها میهمانی آن هم با شرایط خاص امکان پذیر است. بر اساس مواد مورد تاکید آیین نامه‌های آموزشی کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی درصورتی که ارائه برخی از دروس در یک رشته و در یک زمان معین در دانشگاه مبداء ممکن نباشد، دانشجو می‌تواند آن دروس را با موافقت استاد راهنما و گروه آموزشی مربوطه و تایید شورای تحصیلات تکمیلی در دانشگاه یا دانشکده دیگری که مجری دوره است به صورت میهمان بگذارند و در این صورت کسب موافقت دانشگاه مقصد هم ضروری است. همچنین تعداد واحد‌های درسی دانشجوی میهمان در یک دانشگاه نباید از نصف واحد‌های آموزشی دوره تجاوز کند. در فصل هشتم آیین نامه آموزشی دوره دکتری داروسازی در بخش انتقال ماده ۴۲ آمده است: انتقال به معنی تغییر محل تحصیل دانشجو از یک دانشگاه به دانشگاه دیگر در همان رشته و همان مقطع تحصیلی است. بر اساس ماده ۴۳ این آیین نامه؛ انتقال دانشجو با توافق دانشگاه‌های مبدا و مقصد منوط به داشتن همه شرایط زیر است: «ادامه تحصیل متقاضی در دانشگاه مبداء از نظر مقررات آموزشی و انضباطی بلامانع باشد. متقاضی حداقل دو نیمسال از دوره آموزشی خود را در دانشگاه مبداء گذرانده باشد. واحد‌های باقیمانده دانشجو برای دانشگاه نقصد حداقل نصف کل واحد‌های دوره باشد. میانگین نمرات دروس گذرانده شده متقاضی حداقل ۱۲ باشد. نمره آزمون ورودی متقاضی در سال ورود به تحصیل، از نمره آزمون آخرین فرد پذیرفته شده همان سال در رشته و سهمیه مربوط در دانشگاه مقصد کمتر نباشد.» تبصره: انتقال محل تحصیل دانشجویانی که به دستگاه‌های اجرایی خاص تعهد سپرده اند، با رعایت شرایط ماده ۴۳ و اعلام موافقت دستگاه اجرایی ذیربط امکان پذیر است. امکان انتقال دانشجو تنها با ۶ شرط ماده ۴۴: در موارد زیر انتقال دانشجو با محل یا نزدیکترین محل سکونت دائم خانواده با توافق دانشگاه‌های مبداء و مقصد خارج از شرایط مذکور در ماده ۴۳ (به استثنای شرط اول) انجام می‌شود: «شهادت، فوت یا معلول شدن سرپرست خانواده دانشجو، به طوری که وی به تشخیص مراجع قانونی به عنوان کفیل خانواده شناخته شود. بیماری صعب العلاج یا معلولیت موثر دانشجو، به نحوی که به تشخیص شورای پزشکی قادر به ادامه زندگی به طور مستقل نباشد. ازدواج رسمی و دائمی دانشجوی دختر که محل تحصیل یا اشتغال شوهر به تایید مراجع ذیربط در شهر دیگری باشد.». اما دیگر با الکترونیک شدن فرآیند نقل و انتقال، دانشجویان راهی جز ارائه درخواست قانونی ندارند و دیگر راه برای درخواست‌های خارج از موضوع بسته شد. شروط انتقال: شهادت، فوت یا معلول شدن سرپرست خانواده دانشجو، به طوری که وی به تشخیص مراجع قانونی به عنوان کفیل خانواده شناخته شود. بیماری صعب العلاج یا معلولیت موثر دانشجو، به نحوی که به تشخیص شورای پزشکی قادر به ادامه زندگی به طور مستقل نباشد. ازدواج رسمی و دائمی دانشجوی دختر که محل تحصیل یا اشتغال شوهر به تایید مراجع ذیربط در شهر دیگری باشد. دکتر حمید اکبری، رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت در این باره به خبرنگار مهر گفت: دانشجویان در کارشناسی بعد از گذراندن یک ترم می‌توانند درخواست انتقالی بدهند. در دکتری حرفه‌ای پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی حداقل باید ۲ ترم را گذرانده باشد که درخواست انتقال دهند. دانشجویان باید بر اساس آیین نامه آموزشی همان رشته مربوطه اقدام کنند. وی افزود: انتقال و میهمانی صرفا از طریق سامانه «نقل و انتقال دانشجویان علوم پزشکی» انجام می‌گیرد و دیگر دانشجو نمی‌تواند خودش به دانشگاهی مراجعه کند و اعلام کند که می‌خواهد به آنجا منتقل شود. دانشجو باید وارد سامانه شود. رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت گفت: ما سال قبل (۹۵) این کار را شروع کردیم و برخی از دانشجویان اطلاع نداشتند و بازهم درخواست‌های دستی را ارائه داده بودند. دانشجویی که می‌خواهد در بهمن ماه سرکلاس بنشیند باید حداکثر تا آذرماه درخواست خود را ارائه داده باشد و برای ترم مهرماه نیز این درخواست‌ها باید در اردیبهشت ماه ارائه شده باشد، اما برخی از دانشجویان امسال اصرار می‌کردند که در دی ماه درخواست خود را ارائه کنند. موافقت با انتقال ۱۰ تا ۱۲ درصد درخواست‌ها وی درباره آمار میزان نقل و انتقال دانشجویان علوم پزشکی گفت: از مجموع ۲۰۰ هزار دانشجوی علوم پزشکی که در دانشگاه‌های علوم پزشکی مشغول به تحصیل هستند حدود ۴ هزار درخواست وجود دارد، اما پس از بررسی نهایی با ۱۰ تا ۱۲ درصد این درخواست‌ها موافقت شده است. اکبری گفت: این میزان پاسخ به درخواست‌ها نیز به دلیل این بوده است که آن متقاضیان مشکلات خاص داشته اند. وی تاکید کرد: مبنای ما در دانشگاه‌های علوم پزشکی این است که کسی که شهر و دانشگاهی را انتخاب می‌کند در همان شهر و دانشگاه درس خود را بخواند و تمام کند حال اگر به دلایل پیش بینی نشده مشکلی پیش بیاید این مسئله به عنوان یک مسئله خاص برای انتقال و میهمانی بررسی می‌شود. رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت افزود: داوطلبان کنکور و دانشجویان توجه داشته باشند که انتقال و میهمانی به راحتی امکان پذیر نیست. داوطلبان در انتخاب رشته دقت کنند که انتقالی به راحتی امکان پذیر نیست و شرایطی باید وجود داشته باشد که در اراده دانشجو نبوده است. وی اظهار داشت: دانشجویان باید توجه داشته باشند که انتقال و میهمانی، نیاز به موافقت دانشگاه‌های مبداء و مقصد دارد و فرد باید حائز شرایط آیین نامه‌های آموزشی نیز باشد. از مجموع ۲۰۰ هزار دانشجوی علوم پزشکی که در دانشگاه‌های علوم پزشکی مشغول به تحصیل هستند حدود ۴ هزار درخواست وجود دارد، اما پس از بررسی نهایی با ۱۰ تا ۱۲ درصد این درخواست‌ها موافقت شده است. اکبری درباره آگهی‌های جابجایی که بر در و دیوار دانشگاه‌های علوم پزشکی بعضا دیده می‌شود، گفت: با توجه به سامانه‌ای شدن سیستم نقل و انتقال دانشجویان این آگهی‌ها به هیچ عنوان صحیح نیستند و اگر کسی این آگهی را درج می‌کند به دلیل ناآشنایی با قوانین و مقررات و سیستم نقل و انتقال است. کسانی که فکر می‌کنند از این مسیر می‌توانند جابجا شوند باید متوجه باشند که هیچگاه این موضوعات بر اساس این آگهی‌ها قابل بررسی نیست و چنین مسیری به هیچ عنوان وجود ندارد. وی درباره برخورد با آگهی دهندگان جابجایی دانشجو گفت: طبیعتا اگر مشخص شود که کسی می‌خواهد در این زمینه تخلف کند به طور جدی با آن برخورد می‌شود. رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت درباره دوره‌های تخصصی و دستیاری یادآور شد: در دوره‌های دستیاری تخصصی نیز نقل و انتقال نداریم، اما میهمانی در شرایط ویژه‌ای داریم. به طور معمول در دوره‌های دستیاری تخصصی و دکتری تخصصی نقل و انتقال نداریم. البته ممکن است یک دوره تخصصی در یک جایی با پذیرش دو نفر ایجاد شده و هنوز آمادگی پذیرش دو دستیار را ندارد، در کمیسیون موارد خاص این موضوع بررسی می‌شود. آگهی‌های جابجایی دانشجو وجاهت قانونی ندارند به این ترتیب آگهی‌های جابجایی وجاهت قانونی ندارند و دانشجویان تنها بر اساس سامانه الکترونیک باید نقل و انتقال خود را ثبت کنند. تبصره‌های موجود در آیین نامه‌های آموزشی می‌گوید هر یک از موارد مذکور در این ماده باید بعد از قبولی دانشجو در دانشگاه صورت گرفته باشد و صحت هر یک از مواردی که در آیین نامه به عنوان شرایط آمده باید به تایید دانشگاه مقصد نیز برسد. همچنین بر اساس تاکید آیین نامه انتقال دانشجو به هر یک از دانشگاه‌های تهران جز در موارد مذکور در ماده ۴۴ و همچنین انتقال از دانشگاه‌های غیردولتی به دانشگاه‌های دولتی ممنوع است، ولی انتقال به عکس آن با موافقت دانشگاه‌های مبداء و مقصد با رعایت ضوابط بلامانع است. البته دانشجویان و داوطلبان کنکور باید توجه داشته باشند که بر اساس قانون برنامه ششم توسعه و اختیار هیات امنای دانشگاه‌های علوم پزشکی، هیات امنا می‌تواند بر اساس مصوبه خود از دانشجویان شهریه بگیرد. این موضوع که چندی پیش به محل مناقشه چند نفر از دانشجویان و وزارت بهداشت منجر شده بود، در نهایت به حکم دیوان عدالت اداری مبنی بر قانونی بودن مصوبه هیات امنای دانشگاه‌های علوم پزشکی در زمینه اخذ شهریه برای نقل و انتقال منجر شد. سرانجام حکم دیوان عدالت اداری درباره نقل و انتقال دانشجویان برخی از دانشجویان در شکایت خود اعلام کرده بودند که مصوبه معاونت آموزشی وزارت بهداشت مبنی بر اخذ شهریه از دانشجویان انتقالی پذیرفته شده بر اساس آزمون سراسری غیرقانونی است، اما با وجود اینکه ابتدا دیوان عدالت اداری این موضوع را تایید کرد، اما دوباره موضوع به شکل دیگری رد شد. در نهایت دیوان عدالت اداری در رای خود در تاریخ ۳ بهمن ۱۳۹۶ اعلام کرد: با عنایت به اینکه بخشنامه شماره ۴۶۷۹/۹۴/م (۲۳ شهریور ۱۳۹۴) مفاداً ابلاغ مصوبه هیأت امنای دانشگاه‌های علوم پزشکی است و مستقلاً واجد قاعده آمره و عام الشمول نیست، بنابراین قابل طرح و امعان نظر در هیأت عمومی تشخیص نشد. بر این اساس دکتر ابراهیم گلمکانی معاون حقوقی و امور مجلس وزارت بهداشت نیز تاکید کرد هیات عمومی دیوان عدالت اداری با ابطال مصوبه هیات امناء دانشگاه‌های پزشکی در خصوص انتقال و مهمانی موافقت نکرد. وی با بیان اینکه هرساله درخواست‌های متعددی از سوی دانشجویانی که دارای شرایط انتقال نیستند، ولی متقاضی انتقال یا مهمانی در دانشگاه‌ها بوده‌اند به دانشگاه‌های علوم پزشکی ارائه می‌شود، گفت: هیات امنای دانشگاه‌ها با اختیار حاصله از بند «ب» ماده ۲۰ قانون برنامه پنجم توسعه کشور و نیز ماده «۱» قانون احکام دائمی اجازه دارد با درخواست آن دسته از دانشجویانی که متقاضی مهمانی یا انتقالی می‌شوند مشروط به تایید شورای نقل و انتقال، وجود امکانات برای پذیرش آن‌ها و با توجه به اینکه جزو ظرفیت اصلی دانشگاه قلمداد نمی‌شوند با اخذ شهریه موافقت کند. معاون حقوقی و امور مجلس وزارت بهداشت ادامه داد: در این راستا گروهی از افراد ذی نفع با طرح دعوا در دیوان عدالت اداری خواستار ابطال این مصوبه شده بودند که هیات عمومی دیوان پس از بررسی موضوع، تصمیم هیات امناء دانشگاه را در این خصوص خروج از اختیارات و یا خلاف قوانین و مقررات تشخیص نداد؛ بنابراین مصوبه مزبور کماکان از اعتبار قانونی لازم برخوردار است. امکان انتقال رایگان دانشجویان تنها با شرایط آیین نامه دکتر اکبری رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت در این باره نیز به مهر گفت: مصوبه هیات امنای دانشگاه‌های علوم پزشکی از سوی دیوان عدالت اداری تایید شده است و دانشگاه‌ها مختار هستند که شهریه بگیرند. وی در پاسخ به این سئوال که چرا فردی که در دانشگاه علوم پزشکی در دوره رایگان پذیرفته شده باید دوباره برای انتقال شهریه بپردازد، گفت: فردی که در دانشگاه علوم پزشکی «الف» در دوره روزانه و رایگان قبول شده، رایگان تحصیل می‌کند، اما اگر این فرد مایل به ادامه تحصیل در دانشگاه علوم پزشکی «ب» است، دانشگاه «ب» ظرفیتی برای پذیرش این فرد نداشته است و یک بار دولت هزینه تحصیل رایگان این فرد را در دانشگاه «الف» پرداخت کرده است. وی افزود: البته اگر دانشجو طبق آیین نامه واجد شرایط انتقال باشد، هزینه‌ای ندارد و رایگان تحصیل می‌کند. به نظر می‌رسد آشنایی دانشجویان با آیین نامه‌های آموزشی در بدو ورود به دانشگاه یکی از ملزومات آموزشی است چرا که در صورت ناآگاهی و ناآشنایی با قوانین، سردرگمی و گرفتاری‌های متعدد در انتظار دانشجویان است. اما اگر فردی با آشنایی با قوانین قصدی برای تغییر مسیر آموزشی خود داشته باشد با قوانین و سامانه‌های قانونی موجود می‌تواند راحت‌تر دوره دانشجویی خود را بگذراند.