درمان راشیتیسم کودکان

سرویس سبک زندگی فردا: راشیتیسم یک بیماری مربوط به رشد استخوان‌ها است که در نوزادان دیده می‌شود.به نقل از بیتوته راشیتیسم بیش‌تر در کودکان دچار سوءتغذیه شایع است، علت اصلی بیماری راشیتیسم کمبود ویتامین دی است.

راشیتیسم چیست؟

راشیتیسم یا نرمی استخوان یا نرم‌استی یک بیماری مربوط به رشد استخوان‌ها است که در نوزادان و کودکان دیده می‌شود. استخوان‌های کودکان مبتلا به بیماری راشیتیسم به دلایلی نرم باقی می‌مانند.

بیماری راشیتیسم موجب خمیدگی و رشد ناقص استخوان‌ها و افزایش ریسک شکستن آن‌ها می‌شود. علت اصلی بیماری راشیتیسم کمبود ویتامین دی است، ولی کمبود کلسیم نیز در آن نقش دارد.

راشیتیسم بیش‌تر در کودکان دچار سوءتغذیه شایع است؛ ولی در بزرگسالان نیز بیماری راشیتیسم دیده می‌شود.

علائم بیماری راشیتیسم یا نرمی استخوان چیست؟

کمبود ویتامین D. ماه‌ها قبل از بروز علائم بالینی راشیتیسم یا نرمی استخوان وجود دارد. علائم بالینی راشیتیسم عبارتند از:

• تغییر فرم اسکلت بدن: این تغییر شکل (دفوریتی) شامل پا‌های پرانتزی، انحنای غیرطبیعی در مهره ها، تغییر شکل لگن و برآمدگی قفسه است.

• استخوان‌های شکننده: کودکان مبتلا به راشیتیسم بیشتر از سایر کودکان مستعد به شکستگی استخوان می‌باشند.

• نقص در رشد: تاخیر در رشد با انحنای رشد طولی قد و اندام‌ها از نتایج راشیتیسم یا نرمی استخوان است.

• مشکلات بهداشتی دندان: این مشکلات شامل نقص در ساختمان دندان ها، افزایش پوسیدگی دندان و تاخیر در فرم‌گیری دندان‌ها می‌باشد.

• درد استخوان ها: شامل درد‌های مبهم استخوانی به همراه درد‌های موضعی بر روی استخوان‌های ستون مهره، لگن و پا‌ها می‌باشد.

• ضعف عضلات: کاهش قدرت عضلانی که خود باعث اختلال در راه رفتن می‌گردد.

علل بیماری راشیتیسم یا نرمی استخوان چیست؟

▪ بیماری استئومالاسی همیشه به علت کمبود کلسیم و ویتامین «د» در بالغین اتفاق میافتد. کمبود کلسیم و ویتامین «د» در رژیم غذایی گیاهخواران و غذا‌های کم چربی بخصوص در افراد مسن دیده می‌شود.

▪ عدم مصرف شیر و فرآورده‌های آن ممکن است باعث بروز راشیتیسم شوند.

▪ مقاومت نسبت به عمل ویتامین «د» ممکن است باعث ایجاد راشیتیسم یا نرمی استخوان شوند.

▪ فقدان جذب روده‌ای و گوارشی کلسیم باعث ایجاد بیماری استئومالاسی خواهد شد.

▪ بیماری‌های کلیوی بخصوص نارسایی کلیوی می‌تواند منجر به استئومالاسی شود.

▪ مصرف بعضی دارو‌ها از جمله دارو‌های ضد صرع ممکن است باعث ایجاد راشیتیسم یا نرمی استخوان شوند.

▪ بیماری‌های لوزالمعده می‌تواند باعث بیماری راشیتیسم شود.

▪ بعضی اعمال جراحی ممکن است باعث اختلال در جذب کلسیم و نهایتا منجر به راشیتیسم شوند.

افراد در معرض خطر راشیتیسم

کودکان بین ۶ تا ۲۴ ماهگی که اسکلتشان به سرعت در حال رشد است در معرض ابتلا به راشیتیسم هستند.

- کودکانی که در کشور‌های سرد زندگی می‌کنند نیز خطر ابتلا به راشیتیسم در آن‌ها زیاد است.

- نوزادان زودرس بیشتر در معرض بیماری راشیتیسم قرار میگیرند.

- افرادی که دارو‌های ضد صرع مصرف می‌کنند، این دارو‌ها باعث کاهش توانایی بدن در استفاده از ویتامین D. می‌شود. برای این دسته از نوزادان، متخصصان اطفال قطره‌های ویتامین D. تجویز می‌کنند، زیرا میزان ویتامین D. موجود در شیر مادر کافی نیست.

تشخیص راشیتیسم:

تشخیص راشیتیسم از راه‌های زیر ممکن است:

* آزمایش خون

* عکس‌برداری از استخوان‌ها

* گاز‌های محلول در خون (که می‌توانند کاهش پاهاش خون را نشان دهند).

* بافت‌برداری از استخوان‌ها

درمان راشیتیسم چگونه است؟

هدف از درمان راشیتیسم یا نرمی استخوان اصلاح اختلال زمینه‌ای و جلوگیری از عوارض بیماری راشیتیسم است.

جایگزینی مناسب ویتامین D. فعال، فسفر و کلسیم معمولا در عرض چند هفته باعث بهبودی می‌گردد در صورتی که تشخیص به موقع صورت گیرد. ویتامین D. استفاده از مواد غذایی حاوی مقادیر مناسب فسفر و کلسیم مانند آب پرتقال، ماهی، فرآورده‌های شیری و مکمل‌های غذایی بسیار مناسب است. استفاده منظم از نور آفتاب بسیار موثر است که بهترین آن نور متوسط آفتاب است. به خاطر داشته باشیم که تماس مستقیم با نور شدید آفتاب در شیرخواران زیر ۶ ماه به هیچ عنوان توصیه نمی‌گردد.

در این رده سنی استفاده منظم از قطره‌های ویتامین A+D توصیه می‌گردد. میزان کلسیم، فسفر و ویتامین D. دریافتی براساس سن و وزن تعیین می‌گردد. به دلیل عوارض ناشی از مصرف نابجای این مواد توصیه می‌گردد که حتما با پزشک متخصص قبل از استفاده آن‌ها هماهنگی صورت گیرد.

در مواردی که راشیتیسم یا نرمی استخوان منجر به ناهنجاری‌های استخوانی و اختلال در انحنای مهره‌ها و یا فرم اندام‌ها گردد استفاده از آتل‌های مخصوص و در صورت عدم پاسخ، درمان جراحی ضروری است.

عوارض ناشی از نرمی استخوان چیست؟

راشیتیسم یا نرمی استخوان با تشخیص به موقع قابل درمان است، ولی در صورت عدم تشخیص و یا تاخیر در تشخیص با یکسری عوارض شدید و جدی همراه خواهد بود که عبارتند از:

♦ تاخیر در تکامل و مهارت‌های حرکتی کودک

♦ تاخیر در رشد و نمو

♦ افزایش استعداد به عفونت‌های جدی

♦ بدشکلی و ناهنجاری‌های استخوانی

♦ کوتاهی قد ناشی از تاخیر و اختلال در رشد

♦ تشنج

♦ خرابی دندان‌ها

پیشگیری از بروز راشیتیسم:

با انجام اقدامات زیر می‌توان مانع از بروز بسیاری از موارد بیماری راشیتیسم شد در بچه‌هایی که فقط شیر مادر مصرف می‌کنند باید روزانه ویتامین دی بصورت قطره مکمل استفاده کنند.

اگر مادر شیرده هم ویتامین دی بیشتری مصرف کند میزان آن در شیر وی بیشتر می‌شود. بچه‌ها نیاز دارند تا روزی دو لیوان شیر مصرف کنند. این مقدار در نوجوانان باید به روزی ۵-۳ لیوان افزایش پیدا کند. در بچه‌هایی که به شیر حساسیت دارند باید کلسیم را بصورت مکمل‌های غذایی به بچه داد.