ظریف به دنبال باد می‌دود

روزنامه جوان؛ وحید حاجی‌پور: محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان به پاکستان رفته است. یکی از مهم‌ترین برنامه‌های کاری وی رایزنی برای اجرایی‌شدن خط لوله صلح بود که وزیر نفت وی را همراهی نکرد. در هر صورت استفاده از قدرت دیپلماسی برای افزایش منافع اقتصادی کشور ضروری است، اما نمی‌توان به موفقیت‌آمیز بودن این سفر امید داشت، زیرا وزارت نفت ذاتاً هیچ علاقه‌ای به صادرات گاز به پاکستان ندارد. در هر صورت باید توجه داشت که جریان‌های نزدیک به وزارت نفت، ماهیت این قرارداد را به سود کشور نمی‌دانند، آن‌ها دقیقاً موضع وزیر نفت را دنبال می‌کنند. زنگنه معتقد است، ایران به اندازه کافی در این خط لوله سرمایه‌گذاری کرده و به بیان ساده‌تر پول خود را بر باد داده است و این موضوع با واقعیات روشن و شفاف در تضاد می‌باشد. ماجرا خیلی ساده است. در دولت دهم طی مصوبه‌ای قرار بود سیستان‌وبلوچستان از نعمت گاز طبیعی برخوردار شود، به همین دلیل خط لوله سراسری به نام خط لوله هفتم سراسری ساخته شده و از عسلویه به ایرانشهر می‌رود که می‌تواند روزانه ۵۶ میلیون مترمکعب گاز طبیعی را منتقل کند. طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده انتهای خط لوله در ایرانشهر به چهار انشعاب تقسیم شده، از شمال به شهر‌های زابل و زاهدان و از جنوب به چابهار و نقطه صفر مرزی می‌رسد. در همان زمان یک قرارداد ۵۰۰ میلیون یورویی میان ایران و پاکستان امضا می‌شود که براساس آن، ایران برای ساخت خط لوله در طرف پاکستان به این کشور کمک کرده و بازپرداخت این وام را روی بهای گاز حساب می‌کند. همچنین قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا هم کار ساخت خط لوله از ایرانشهر به سمت نقطه صفر مرزی را آغاز کرده بود، زیرا طبق این قرارداد، سال ۹۴ ایران باید گاز را صادر می‌کرد. زنگنه در روز‌های نخست وزارت خود تصمیم می‌گیرد این وام را منتفی کند و در مرحله بعد با خلع ید قرارگاه، ساخت خط لوله از ایرانشهر به نقطه صفر مرزی را به شرکت کیسون واگذار می‌کند و مدتی بعد پیمانکار دیگری جایگزین آن می‌شود. تنها بخش شمالی این خط لوله در دولت یازدهم تکمیل می‌شود و انشعابی که برای صادرات در نظر گرفته شده بود، مسکوت می‌ماند. در چنین شرایطی و با این تصمیمات، عملاً ایران هیچ‌گونه اقدامی را برای صادرات گاز انجام نداده است. زیرا زمانی می‌توانست مدعی عمل به تعهدات خود باشد که برای اجرای این قرارداد، خودش به تمامی تعهداتش پایبند بوده باشد. برخلاف نظر وزیر نفت، ایران هیچ سرمایه‌گذاری روی این خط لوله انجام نداده است و از نظر حقوقی، زمانی می‌توان این را پذیرفت که خط لوله صادراتی در نقطه صفر مرزی به پایان رسیده باشد. ارقام میلیارد دلاری که برای سرمایه‌گذاری ایران در خط لوله ذکر می‌شود و سعی دارد بگوید، طرف پاکستانی به تعهدات خود عمل نکرده و وزارت نفت تصمیم درستی برای عدم تکمیل خط لوله را اخذ کرده، نشانی از عدم اطلاع افرادی است که تریبون این ادعا‌ها شده‌اند. وزارت نفت در هیچ دوره‌ای، نه پولی در اختیار اسلام‌آباد قرار داده و نه برای صادرات گاز به پاکستان سرمایه‌گذاری کرده است. همه پولی که وزیر نفت معتقد است توسط ایران سرمایه‌گذاری شده، مبلغی است که برای گازدارشدن اهالی سیستان‌وبلوچستان صرف شده، بنابراین بهتر است برای سرپوش گذاشتن بر تصمیمات اشتباه و عجیب، حقایق را کتمان نکنیم. وزیر نفت با عدم‌تکمیل خط لوله به سمت مرز، به‌طور غیررسمی اعلام کرد ایران علاقه‌ای به صادرات گاز به پاکستان ندارد تا این کشور هم مسیر فعلی را دنبال کند. از طرفی هم دست ایران برای شکایت حقوقی از پاکستان برای اجرایی‌کردن «قرارداد» را خالی گذاشت. البته شاید بعد‌ها ارتباط پاکستان و کرسنت را نوشتیم، ولی بنا به محدودیت‌هایی، امروز نمی‌توان آن را فاش کرد که برخلاف منافع ملی است. کاش وزیر نفت هیچ‌گاه در حوزه صادرات گاز وارد نمی‌شد.