دلار آمریکا ۳ نرخی شد!

خبرگزاری دانشجو: رئیس کل بانک مرکزی که بار‌ها از کنترل بازار ارز و حرکت در مسیر کاهشی دلار آمریکا خبر داده بود حالا باید پاسخگوی صف‌های عریض و طویل میدان فردوسی و به تبع آن دغدغه‌های مردم برای جهش قیمت‌ها باشد. سیف بار‌ها و بار‌ها در مصاحبه‌های تلویزیونی و در حاشیه همایش‌ها وعده کاهش قیمت دلار را داده بود چه آن زمان که دلار ۴۲۰۰ تومان و چه زمانی که به مرز ۵ هزار تومان رسید. کار به جایی رسید که داد رئیس کمیسیون اقتصادی درآمد و در صحن علنی مجلس به کاهش ۲۵ درصدی ارزش پول ملی در پی نوسانات اخیر ارزی معترض شد. بماند که رئیس جمهور در گفت‌وگویی منکر دلار ۴۷۵۰ تومانی شده بود! رئیس بانک مرکزی در حاشیه هفتمین مراسم بزرگداشت هفته پژوهش و فناوری از سوی پژوهشکده پولی و بانکی در پاسخ به خبرنگار خبرگزاری دانشجو درباره نوسانات نرخ ارز گفت: سرمایه گذاران بازار ارز قطعا ضرر خواهند کرد. اگر کسی به بهانه سود وارد بازار ارز شود ضررش حتمی است. بازار ارز بازار سفته‌بازی نیست؛ در گذشته هم یک عده این کار را می‌کردند این بازار، بازار کسب سود نیست. کسانی که برای سرمایه گذاری، پس انداز و یا کسب پول وارد بازار شده اند ضرر کرده اند. بازار ارز با ثبات مناسبی به فعالیت خود ادامه می‌دهد. سیف در زمانی که نرخ بهره بانکی ۱۵ درصد بود، تصریح کرد: نرخ سود بانکی امروز ما ۱۵ درصد است و حتما خیلی بیشتر از سود ارزی است که یک عده به دنبال آن هستند! پس از اجرای بسته جدید بانک مرکزی برای کنترل و جمع آوری نقدینگی بازار‌های اقتصادی، دلار روند کاهشی به خود گرفت، اما به دلیل حجم بالا تقاضا و عرضه پایین، قیمت دلار آرام آرام حاشیه گرفت. زمانی که دلار ۴۲۰۰ تومان بود مسئولان بانک مرکزی از نزدیک شدن به زمان اجرای ارز تک نرخی سخن می‌گفتند، اما با گذشته زمان سیاست‌های شیشه‌ای‌نشینان میرداماد جواب نداده و اوضاع به گونه دیگری رقم خورده است. مردم هم باور کردند دولت توان مهار تورم را ندارد و باید منتظر موج جدیدی از افزایش قیمت‌ها بود! موسوی لارگانی در همین رابطه گفت: علی رغم اینکه سیف، رئیس کل بانک مرکزی وعده داده بود که نوسانات چند ماهه اخیر بازار ارز مقطعی است و نرخ ارز در روز‌های آینده کاهش پیدا می‌کند، اما همچنان شاهد هستیم که روز به روز بر این نوسانات افزوده شده و ادامه پیدا می‌کند. عدم تک نرخی شدن ارز موجب شده که سرمایه گذاران و تولید کنندگان قدرت تصمیم گیری برای سرمایه گذاری نداشته باشند. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: قطعا تصمیم گیرنده اصلی که می‌تواند بازار را از وضعیت فعلی نجات دهد، بانک مرکزی و دولت است، دولت می‌تواند وضعیت را سامان ببخشد و مردم را از سردرگمی نجات دهد. کارشناسان معتقدند دولت از نوسانات ارزی درآمد کسب می‌کند و می‌تواند برخی بدهی‌های خود را از این طریق جبران کند، از این رو شاید دولت تمایلی برای ساماندهی بازار ارز نداشته باشد. ضربه به چپ و راست برای رهایی از بند دلار! در پی انتشار اوراق گواهی سپرده و پس از بازشدن پای نیروی انتظامی و سازمان امور مالیاتی برای کمک به دولت در مسیر کاهش و تثبیت نرخ ارز، کمی تب تند قیمت دلار فروکش کرد، اما در روز‌های اخیر مجددا قیمت، مسیر صعودی گرفته و این یعنی مغایرت محض با صحبت‌های صریح و قاطع رئیس سازمان برنامه و بودجه! محمد باقر نوبخت در نشست خبری از قیمت بالای ۴ هزار تومان نرخ ارز تعجب کرد و به خبرنگاران گفت: کمبودی از بابت منابع ارزی نداریم و قیمت ارز باید زیر ۴ هزار تومان باشد. از طرفی، ولی الله سیف پس از ورود قیمت دلار به کانال ۴۴۰۰ تومانی، از موفقیت بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز و ثبات نرخ دلار خبر داد. تا همینجا هم اگر دولت بتواند دلار را در کانال ۴۴۰۰ تومانی کنترل کند تورم ۱۶ درصدی سالانه برای دلار رخ داده است. رضایت رئیس کل بانک مرکزی اگر چه با اظهارات رئیس سازمان برنامه و بودجه اختلاف دارد، اما مسئله اینجاست که بانک مرکزی با اجرای این همه سیاست و ادعای ورود ارز در پسابرجام و عدم وجود کسری منابع ارزی نتوانسته نوسانات اخیر نرخ ارز را کتمان کند و نگرانی‌های مردم را کاهش دهد و این مهم به جز ناتوانی شائبه دیگری را هم به وجود می‌آورد. بیگی نماینده مردم تبریز در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو درباره نوسانات اخیر نرخ ارز گفت: در حال حاضر شاهد افزایش نرخ ارز در بازار هستیم آنچه در این بازار رخ داده بر زندگی توده‌های مردم اثرات مخربی به جای خواهد گذاشت. سفره‌های مردم را کوچکتر خواهد کرد و زندگی آن‌ها را با بحران‌های عدیده‌ای مواجه می‌کند. وی تصریح کرد: مردم نمی‌توانند درآمد مناسبی به دست بیاورند تا بتوانند یک زندگی آبرومند در قیاس با گذشته داشته باشند یعنی نه تنها پیشرفتی در زندگی آن‌ها رخ نداده بلکه در مقایسه با گذشته با مشکلات بیشتری مواجه هستند. رسانه‌های مختلف در ماه‌های اخیر در راستای سیاست‌های بانک مرکزی و همراه با دولت تا جایی که امکان داشته نقش خود را در ایجاد آرامش در بازار ارز ایفا کرده‌اند، اما وقتی مخاطب بداند واقعیت چیزی به جز این نوشته‌هاست و در عمل نوسانات شدیدی بازار را فراگرفته اعتمادش به جامعه خبری را نیز از دست می‌دهد. بانک مرکزی که در طی ۶ ماه اخیر بار‌ها و بار‌ها از کنترل بازار دم زده است حالا باید پاسخگوی صف‌های ایجاد شده در میدان فردوسی باشد. جالب اینجاست رئیس کل بانک مرکزی میزان سود سپرده‌گذاری را (حتی در مقطعی که سود ۱۵ درصدی نصیب نقدینگی پارک شده در بانک‌ها می‌شد) از سفته بازی در بازار ارز سودده‌تر می‌دانست و از طرفی رئیس جمهور در مجمع بانک مرکزی از افزایش فقط ۵ درصدی قیمت دلار در هر سال خبر می‌داد و قول افزایش ۵ درصدی را هم از آقای سیف گرفت ماجرای دلار ۳ نرخی! علی رغم ایجاد بازار الکترونیکی خرید وفروش ارز از سوی بانک مرکزی، همزمان با کاهش قیمت دلار به حدود ۴۴۵۰ تومان و تزریق دلار به صرافی‌های منتخب، تقاضای انباشه شده که به گفته کارشناسان بخش عمده آن را ارز مورد نیاز مردم تشکیل می‌دهد، بالا رفته و دلار در بیرون صرافی‌ها با قیمتی حدود ۴۷۷۰ تومان معامله می‌شود. در این بین با وجود مداخله مستقیم نیروی انتظامی، سوداگرانی که برای خروج از بازار و زدن قید سود خرید و فروش دلار به صورت دستی، مقاومت می‌کنند دلار ۴۴۵۰ تومانی را به متقاضیانی که امکان دسترسی به دلار را (به دلیل صف‌های طولانی از بامداد برای دریافت ارز به صورت محدود) ندارند، تا مرز ۴۸۰۰ تومان می‌فروشند. فروش ارز نداریم! شنیده‌ها حاکی است از اواخر هفته گذشته بانک مرکزی ارز مداخله‌ای به صرافان نمی‌دهد و همین موضوع کافی است تا اکثر صرافان روی برگه‌ای پشت شیشه مغازه شان بنویسند فروش ارز نداریم! تشنه کردن بازار با چنین جوسازی‌هایی کافی است تا اثر حرف رئیس بانک مرکزی کمرنگ‌تر از قبل شود. البته از طرفی مشاهدات میدانی خبرنگار خبرگزاری دانشجو از شلوغ‌تر شدن صف‌های متقاضیان خرید دلار جلوی درب صرافی‌ها خبر می‌دهد که از میان صحبت‌هایشان می‌شد تشخیص داد هنوز به سفته بازی در بازار ارز امیدوارند تا ثبات و آرامش بازار ارز در آینده بیش از پیش مبهم و غیرقابل پیش بینی شود. به نظر می‌رسد با توجه به روند کاهشی قیمت دلار در چند روز متوالی و توقف سقوط پول آمریکا در بازار، حالا شایعات مبنی بر دپوی دلار از سوی دولتی‌ها برای مقابله با تنش بازار پس از تهدیدات ترامپ قوت گرفته است. گویا دولت با محدود کردن تزریق ارز به بازار، به دلار ۴۵۰۰ تومانی سلام دوباره‌ای کرده و نمی‌خواهد همه چیزش را روی میز بریزد. با وجود انتظار بازار برای تک نرخی شدن دلار در محدوده زیر ۴ هزار تومان، آنچه روز گذشته در عمل رخ داده، دلار ۳۷۴۰ تومانی تحت بانکی، دلار ۴۴۸۰ تومانی با عرضه قطره چکانی و محدود در صرافی‌های منتخب و دلار ۴۷۷۰ تومانی در بازار آزاد است که این آشفتگی یقیناً قیمت کالا‌های اساسی را هم تهدید خواهد کرد و اگر دولت مدعی خزانه‌های مملو از دلار‌های برجامی است چه زمانی می‌خواهدبازار را آرام کند و صف‌های ناشی از تقاضای دلار را از بین ببرد مجموعه اتفاقات بازار ارز نشان می‌دهد اگرچه دولتی‌ها زیر بار التهاب موجود در بازار نمی‌روند اتاق فکرشان نتوانسته دلار را به قول آقای سخنگو زیر ۴ هزار تومان بیاورد، مردم، اما باید با دلار زیر ۴۰۰۰ تومان خداحافظی کنند. شاید وعده‌های دولتی‌ها برای کنترل و کاهش قیمت دلار و عدم توانایی در محقق شدن وعده‌ها در پاییز و زمستان، سیگنال ناتوانی دولت برای کنترل بازار ارز را به جامعه ساطع کند و به جای امید بذار ناامیدی را برای مهار تورم در روز‌های نه چندان دور در اذهان عمومی بکارد.

بانک مرکزی باید هرچه سریعتر از واکنش‌های مقطعی و هیجانی فاصله بگیرد و بپذیرد بخشی از هیجانات بازار ارز ناشی از افزایش شدید پایه پولی و ناتوانی میرداماد نشینان برای تفکیک صف سفته بازان از خریداران واقعی دلار است. ناتوانی که می‌تواند به قیمت بر باد رفتن تنها دستاورد تدبیر و امید، ناامیدی و پس لرزه‌های اقتصادی را در آغاز سال جدید برای دولت به ارمغان بیاورد. به نظر می‌رسد مادامی که نرخ ارز به سمت تک نرخی شدن در محدوده ۴ هزار تومان حرکت نکند و از طرفی صحبت‌های مسئولین نشان دهنده رضایت از نرخ‌های فعلی باشد عطش این بازار از بین نمی‌رود و عده‌ای برای پوشش گپ بین دلار دستوری و دلار کف بازار سر و دست بشکانند. از سوی دیگر، مردم به این مسئله بیندیشند که آیا دولت قبل از انتخابات خواسته قیمت دلار را فشرده و مصنوعی پایین نگه دارد و یا اینکه در حال حاضر میلی به کنترل قیمت ندارد و از افزایش اخیر نرخ دلار بدش نمی‌آید. (کسی چه می‌داند شاید هم همه این‌ها با هم!)