بقعه مولا حسن کاشی در فاصله ۲/۵ کیلومتری جنوب شهر سلطانیه مقبره زیبای مولا حسن کاشی که از مکانهای تاریخی استان زنجان محسوب میشود، قرار گرفته است. تاریخ ساخت این بعه که با دیواری محصور شده است، به قرن دهم هجری قمری نسبت داده میشود و در کاشیهای این بقعه نیز تاریخ ۹۷۳ هجری قمری (اواخر سلطنت شاه طهماسب) حک شده است که تاریخ فوق را تایید میکند. این بقعه از نمای بیرون دارای پلان هشت ضلعی و در نمای داخلی با ترکیب و تلفیق
ایوانهای جانبی به مربع تبدیل شده است. تزئینات داخلی بنا که مقرنس کاری گچی است در دوره فتح علی شاه قاجار انجام شده است.
قلعه بهستان این قلعه دستکند در ۱۱ کیلومتری ماهنشان قرار دارد. بر اساس یافتههای سطحی قدمت این دژ به دوره اوایل و میانی اسلامی باز میگردد. اما برخی دیگر بر مبنای واژه شناسی این قلعه (بغستان) احتمال میدهند که قدمت آن به دوره پیش از اسلام و دوران امپراطوری هخامنشیان باز گردد.
بقعه قیدار نبی بنای بقعه که از جاذبههای دیدنی زنجان است، منسوب به آرامگاه قیدار بن اسماعیل بن ابراهیم از پامبران بنی اسراییل و بیست و پنجمین جد پیامبر اسلام است. بقعه به دست بلغارخاتون دختر ارغون شاه احداث و در تاریخ ۱۳۱۹ هجری قمری گنبد و مقبره اش توسط جهان شاه خان امیر افشار حاکم منطقه با بهترین وضع آن زمان تعمیر شده است. دور تا دور مقبره حجرات فراوانی قرار دارد که حوزه علمیه آن زمان برای اجتماع طلاب و روحانیون بوده است.
امام زاده زید الکبیر بقعه معروف به شاهزاده زیدالکبیر، در انتهای خیابان استاد مطهری ابهر واقع شده است. این بقعه که از مکانهای تاریخی استان زنجان قلمداد میشود، از نظر سبک معماری در منطقه بی نظیر است. بنایی آجری است و بر فراز آن گنبد زیبایی از نوع گنبدهای مخروطی به چشم میخورد. بر اساس کتاب منتقله الطالبین نسبت شاهزاده زیدالکبیر به نخستین پیشوای شیعیان جهان باز میگردد. گنبد این بنا دوپوش و از نوع رک میباشد که با
گلویی مخروطی و بلند خود تداعی برجهای آرامگاهی است، سبک خاصی که در سدههای سوم و چهارم هجری قمری وارد عرصه معماری ایران گردید. اما طبق نظر کارشناسان؛ بنای چهر ضلعی به شیوه بناهای دوران ایلخانی است که ایوانهای شمالی و شرقی آن، در دوران صفویه، و ایوانهای جنوبی و غربی در دورهی اخیر به بنا افزوده شده است.
مسجد جامع سجاس سجاس در ۱۲ کیلومتری شمال غربی شهرستان خدابنده قرار دارد. این اثر تاریخی متعلق به اوایل قرن پنجم هجری
قمری و در دوره سلجوقیان است که در دورهی مغول نیز تعمیرات و تزئیناتی در آن صورت گرفته است. این مسجد را میتوان از جاذبههای دیدنی زنجان و از آثار برجسته منطقه دانست که به سبک مسجد شبستانی ساخته شده است. میجد جامع سجاس از نظر گچ بری و کتیبه ها، بسیار ارزنده و قابل توجه میباشد.
بقعه پیر احمد زهرنوش در قسمت جنوبی ابهر بنایی آجری و قدیمی به چشم میخورد که از آثار تاریخی و ارزشمند منطقه است. ساخت این بنا به قرنهای ۶ تا ۸
هجری قمری نسبت داده میشود. مولانا قطب الدین احمد ابهری (۵۰۰، ۵۷۷ هجری قمری) سرسلسله صوفیان، محدث صاحب کمال و معروف به پیراحمد زهرنوش، مریدان خود را در این محل ارشاد میکرده است. در حال حاضر این بنا به عنوان موزه باستان شناسی مورد استفاده قرار میگیرد و از جاذبههای دیدنی زنجان است.
صنایع دستی استان زنجان ملیله کاری مفتولهای نقره وقتی با طحهای اسلیمی و نقشهایی از جمله اشک، جقه، پیچک، غنچه، برگ، برگ فرنگ و
... به دست هنرمندانه صنعتگران، زیر صیقل سوهان و کورهی آتش قرار میگیرد، تبدیل به یکی از ظریفترین صناع دستی این خطه میشود که ملیله نامیده میشود. این هنر ظریف، قدمتی چند هزار ساله داشته و قدمت آن به گفته اکثر محققان به سده ششم پیش از میلاد بر میگردد. ولی به دلیل اکسیده شدن سریع فلز نقره و ذوب آن برای استفاده مجدد، متاسفانه آثاری از ملیلههای این دوران در دسترس نیست.
چاقو سازی مگر میشود مسافر شهر زنجان باشی و در بازگشت با خود چاقو به سوغات نبری! هنرمندان و چاقو سازان زنجانی چاقوهای متنوعی را به منظور کاربردهای مختلفی که دارند تولید
میکنند. از چاقوی آشپزخانه و کارد میوه خوری گرفته تا چاقوی باغبانی و قلم تراش. در حال حاضر بیش از چهل نوع چاقو در زنجان تولید میشود که مورد استفاده داخلی داشته و به بازارهای بین المللی منطقه نیز صادر میشود. قدیمیترین چاقوی به دست آمده در زنجان، مربوط است به دوره تاریخی معدن نمک چهرآباد که متعلق به هجده قرن پیش میباشد. این چاقو دارای دستهای استخوانی است که طول آن ۱۱ سانتی متر بوده و با استفاده از دو میخ پرچ شده به تیغه متصل گردیده است. این چاقو هم اکنون در موزه مردان نمکی نگهداری میشود.
مس و مسگری موسیقی چکش بر مس یکی از نشانههای پویایی
بازار هر شهر بوده است. این موسیقی که میرفت گرد فراموشی بر آن نشیند چند صباحی است که با اقبال خانوادهها به استفاده از ظروف مسی به بازارها و راستههای مسگری آن بازگشته است. در مرغوبیت این تولیدات اگر بخواهند از موصوفی استفاده کنند آن را به نام زنجان میخوانند؛ " مس زنجان " خود گویای کیفیت و اصالت ظرف است. حکاکی، قلم زنی، کنده کاری و مشبک کاری نیز از جمله هنرهای ظریفی است که ب. روی این فلز پیاده میشود.
فرش بافی فرش یعنی عشق بین دست و دار... در تاریک روشن پستوی خانهای قدیمی زنی میبافد؛ قرمز، سرمه ای، سفید، زرد، خاکستری و ... نقش آرزوهایش را
گره بر گره به تارهای چله فرش میبندد. گاهی نقشی فراز میرود و گاهی فرود؛ حاشیه، سپس لچک و بعد ترنج و دوباره تکرار همان نقش. چشمانش دیگر نیاز به نقشه ندارد نقش در دلش بسته شده، میداند پس از چهار گره سفید باید یک سیاه و قرمز باشد. تکرار پس از تکرار تا دار قالی پایین بیایید و فرشی برای زینت خانهای مدرن بر زمین نقش ببندد. قلتوق، بیدگینه و افشار از جمله فرشهای معروفی است که فرش بافان زنجان میبافند.
انگشتر سازی از لعل تو گر یابم انگشتری زنهار... انگشتر سازی از جمله هنرهای دستی است که در سالیان اخیر در زنجان رونقی دوباره گرفته است. انگشتر سازان هنر
خود را در دو حوزه رکاب سازی که رکابهای شیخ احمد، چهار چنگ و شیرازی از جمله معروفترین دست ساختههای صنعت گران است. دیگری در حوزه تراش و حکاکی بر روی نگین انگشتر.
چاروق چاروق نوعی پاپوش سنتی و بومی میباشد، که با استفاده از چرم خام دوخته میشده و اغلب بدون پاشنه بوده است. اما چاروق کنونی زنجان که با چرم دباغی شده ساخته میشود و دارای پاشنه است، کف آن چرم و رویه آن از نخهای ابریشمی رنگارنگ است. قدمت چاروق دوزی در زنجان به دوره ساسانی و اوج تزئینات آن به دوره صفوی میرسد.
نشان اصالت کالا هنرمندان و صنعت گران زنجانی تاکنون (بهمن ماه ۱۳۹۴)
موفق به دریافت ۵ نشان بین المللی مرغوبیت کالا و نیز ۴۳ نشان ملی مرغوبیت شده اند که بیشترین آنها در جوزه ملیله کاری (۱۱ مورد) و زیور آلات سنتی (۱۰ مورد) بوده است.
جاذبههای تاریخی - فرهنگی استان زنجان ۱- موزه حیات وحش ۲- آتشکده زرین ۳- آتشکده پیرچم ۴- آتشکده تشویر ۵- آتشکده گیلانکشه ۶- امامزاده اسماعیل ۷- امامزاده سید احمد وزنه سر ۸- امامزاده عبدالخیر ۹- امامزاده محمد ماهوری قلعه شیت ۱۰- امامزاده یحیی ۱۱- امامزاده یعقوب
۱۲- امامزاده کهریز ۱۳- بقعه امام زاده زیدالکبیر ۱۴- بقعه پیر احمد زهرنوش ۱۵- بقعه قیدار نبی ۱۶- تپه نور ۱۷- چارطاقی کلیسا ۱۸- حسینیه ارزه خوران ۱۹- حسینیه کرسف ۲۰- حمام سالار ۲۱- حمام یان یان ۲۲- حوزه علمیه هیدج ۲۳- دربند قاطرچی ۲۴- غار کتله خور ۲۵- قلعه بهستان ۲۶- قلعه سانسیز ۲۷- کاروان سرای نیک پی ۲۸- گنبد سلطانیه ۲۹- مسجد جامع سجاس ۳۰- مسجد جامع قروه ۳۱- مسجد جامع گلابر ۳۲- معبد اژدها ۳۳- مقبره چلبی اوغلی ۳۴- مقبره مولا حسن کاشی ۳۵- میل تاریخی خویین ۳۶- یاستی قلعه انگوران ۳۷- مسجد چهل ستون ۳۸- حمام حاج ابراهیم ۳۹- بازار بالا و پایین ۴۰- امام زاده سید ابراهیم (ع) ۴۱-
کاروان سرای دخان ۴۲- کاروان سرا سنگی ۴۳- سفره خانه حاج داداش ۴۴- حسینیه اعظم (موزه تعزیه) ۴۵- مقبره مجتهدی ۴۶- مقبره میرزا مهدی (موزه سنگ نوشته ها) ۴۷- موزه دست نوشتههای خطی ۴۸- مسجد خاتم ۴۹- موزه مردان نمکی (عمارت ذوالفقاری) ۵۰- موزه صنایع دستی (عمارت دارایی) ۵۱- موزه رختشوی خانه ۵۲- موزه صنعت و معدن (کارخانه کبریت سابق) ۵۳- دبیرستان شریعتی ۵۴- دارالقرآن ۵۵- پل سردار ۵۶- پل میربها ۵۷- پل سید محمد ۵۸- سرای ملک ۵۹- مسجد میرزایی ۶۰- مسجد عباس قلی خان ۶۱- سفره خانه سردابه ۶۲- موزه حیات وحش
هتلهای استان زنجان، کد استان (۰۲۴) ۱- هتل آسیا، ۳۳۵۴۱۶۸۹، ۲- هتل بزرگ، ۳۳۷۸۸۱۹۰، ۳- هتل پارک، ۳۳۳۲۲۲۲۸، ۴- هتل پیام، ۳۳۷۲۵۰۰۰ -۳، ۵- هتل سپهر، ۳۳۴۱۰۳۶۰، ۶- هتل سپید، ۳۳۳۲۶۸۸۲، ۷- هتل قصر، ۳۳۳۶۳۰۰۱، ۸- مجتمع جهانگردی زنجان، ۳۳۷۷۱۹۳۰، ۹- هتل غزال (خرمدره)، ۷ - ۳۵۵۸۲۲۳۲، ۱۰- هتل لاله (هیدج)، ۳۵۷۵۲۷۲۷، ۱۱- هتل آپارتمان البرز (ابهر)، ۳۵۲۷۵۵۱۴
مهمان
پذیرهای استان زنجان ۱- سعدی، ۳۳۳۳۱۵۶۱، ممتاز ۲- امیر کبیر، ۳۳۳۲۴۹۲۲، ممتاز ۳- حافظ، ۳۳۳۲۲۷۳۰، ممتاز ۴- خیام، ۳۳۳۲۲۲۱۵، درجه یک ۵- فرد، ۳۳۳۲۲۳۴۹، درجه دو ۶- فردوسی، ۳۳۳۳۲۱۶۶، درجه دو ۷- دلگشا، ۳۳۳۲۰۱۷۹، درجه سه ۸- میلاد، ۳۳۳۲۴۸۰۶، درجه سه ۹- قیدار، ۳۳۳۲۲۹۹۷، درجه سه ۱۰- هجرود، ۳۳۳۲۷۴۹۰، درجه سه ۱۱- اسلامی، ۳۳۳۲۲۹۸۵، درجه سه ۱۲- استقلال، ۳۳۳۳۷۱۰۱، درجه سه ۱۳- طارم، ۳۳۳۲۳۵۹۲، درجه سه ۱۴- خانصنمی (ابهر)، ۳۵۲۷۸۴۴۰، درجه سه
تلفنهای ضروری استان زنجان ۱- آتش نشانی: ۱۲۵، ۳۳۳۲۴۴۴۴، ۲- فوریتهای پزشکی: ۳۳۳۶۱۸۰۰، ۳- راهنمایی و رانندگی: ۳۳۴۴۰۰۰۱، ۴- راه و ترابری: ۳۳۷۷۲۰۲۷، ۵- حمل و نقل و پایانه ها: ۴ - ۳۳۴۶۲۳۷۰، ۶- نیروی انتظامی: ۱۱۰، ۷- میراث فرهنگی: ۳۳۰۳۳۳۰۰، ۸- راه آهن: ۳ - ۳۳۳۲۷۰۷۱، ۹- فرودگاه: ۶ - ۳۳۳۶۰۳۰۳، ۱۰- هواشناسی: ۱۳۴، ۱۱- گنبد سلطانیه ۱۲- رختشویخانه: ۳۳۳۲۲۶۰۲۰، ۱۳- غار کتله خور: ۳۴۸۸۲۲۱۸۸، ۱۴- ستاد تسهیلات نوروزی: ۵ - ۳۳۷۸۵۰۵۴، ۱۵- هلال احمر: ۸ - ۳۳۳۲۹۰۴۶، ۱۶- تلفن گویای شکایت: ۳۳۷۷۷۰۹۰، ۱۷- امداد خودرو: ۰۹۶۴۴، ۱۸- اطلاعات گردشگری: ۰۹۶۶۹