سفر قریب‌الوقوع «بن سلمان» به عراق

خبرگزاری مهر: یک مسئول ارشد عراقی در بغداد خبر داد که در ماه آتی میلادی قرار است یک مسئول ارشد سعودی در رأس هیأتی بزرگ به عراق سفر کند. گرچه این منبع هویت مسافر بغداد را مشخص نکرده است، اما منابع پارلمانی عراقی اعلام کرده اند که این مسئول بلندپایه سعودی «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان است که پیش از سفر به لندن در هفتم ماه مارس یا در پایان سفرش به انگلستان به عراق نیز سفر خواهد کرد. از سوی دیگر یک وزیر در کابینه دولت عراق هم تأکید کرد که دفتر حیدر العبادی در حال آماده سازی برای استقبال از این مسئول سعودی است و به العربی الجدید گفت که دولت عراق پیامی از سوی سفارت عربستان در بغداد درباره این سفر دریافت کرده است، اما به دلایل امنیتی هویت مسئول سعودی و زمان این سفر مشخص نخواهد شد، اما تأکید کرد که سفر مسئول ارشد سعودی به عراق حتمی است. نماینده پارلمان عراق تأکید کرد که اطلاعات به دست آمده حاکی از آن است که محمد بن سلمان همان مسئول بلند پایه‌ای است که قرار است به عراق سفر کند «رزاق الحیدری» نماینده پارلمان عراق تأکید کرد که اطلاعات به دست آمده حاکی از آن است که محمد بن سلمان همان مسئول بلند پایه‌ای است که قرار است به عراق سفر کند. وی تأکید کرده این اتفاق می‌تواند از اهمیت بالایی برخوردار باشد، زیرا روابط دو کشور در مسیر صحیحی قرار گرفته است و توافق‌هایی که اخیرا میان بغداد و ریاض ایجاد شده است بسیار حایز اهمیت است. به نظر می‌رسد که عربستان سعودی به دنبال آن است تا دخالت‌های خود در عراق را در آستانه برگزاری انتخابات پارلمانی این کشور که قرار است طی ماه‌های آتی برگزار شود، کلید بزند. در واقع هدف اصلی ریاض از دخالت در یکی از مهمترین و سرنوشت سازترین رویداد‌های سیاسی عراق که تعیین کننده آینده سیاسی این کشور، روی کار آوردن مُهره‌های نزدیک به آل سعود و کنار گذاشته شدن مُهره‌های سیاسی شرافتمند به ویژه مُهره‌های شیعی است. در همین راستا، عربستان سال گذشته تلاش کرد که همایشی تحت عنوان «گردهمایی نیرو‌های سنی عراق» در ترکیه برگزار کند و از این طریق به برخی گروه‌های سیاسی سنی کمک مالی کند تا در این نشست شرکت کنند. با این وجود تعداد زیادی از آن‌ها این مبالغ بزرگ را رد و از شرکت در آن خودداری کردند. درهمین ارتباط، روزنامه «العربی الجدید» به تلاش عربستان سعودی برای روی کار آوردن مُهره‌های خود در ساختار سیاسی عراق اشاره می‌کند. این روزنامه به نقل از یک سیاستمدار عراقی می‌نویسد: «ریاض از برخی شیوخ قبایل اهل سنت و سیاسیون عراقی سنی که به او نزدیکند درخواست کرد تا می‌توانند دیگر گروه‌های سیاسی ریاض از برخی شیوخ قبایل اهل سنت و سیاسیون عراقی سنی که به او نزدیکند درخواست کرد تا می‌توانند دیگر گروه‌های سیاسی سنی عراق را به سمت خود بکشند سنی عراق را به سمت خود بکشند و آن‌ها را قانع و در این همایش شرکت کنند با این ادعا که هدف این همایش آماده کردن جبهه سنی عراق برای انتخابات پارلمانی و ایجاد ثبات در شهر‌های آزاد شده است. تعداد زیادی از این گروه‌های سنی پیشنهاد ریاض را رد و از مشارکت در این گردهمایی خودداری کرده‌اند». از سوی دیگر، «رعد الدهلکی» معاون ائتلاف نیرو‌های سنی عراق پیش از این گفته بود که ما هرگونه گام مثبت از سوی عربستان سعودی را حمایت می‌کنیم و به اعتقاد من ریاض می‌خواهد گروه‌های وابسته به خود و قدرت تصمیم‌گیری ائتلاف اهل سنت را در پارلمان به دست بگیرد. واقعیت این است که روابط عراق و عربستان اولین بار بعد از حمله عراق به کویت در سال ۱۹۹۰ قطع شد و پس از آن به اخراج عراق از شورای همکاری خلیج فارس نیز منجر شد. این روابط تا سال ۲۰۰۳ و زمانی که عراق به وسیله آمریکا اشغال شده بود برقرار نشده بود تا اینکه در دوره اشغال عراق روابط محدودی میان بغداد و ریاض ایجاد شده بود. در دوره نوری المالکی روابط دو کشور بار دیگر به تنش کشانده شد تا اینکه در سال ۲۰۱۵ دو کشور رسما روابط خود را از سر گرفتند و عربستان «ثامر السبهان» را به عنوان سفیر خود در عراق تعیین کرد، اما اقدامات السبهان در روابط دو کشور تنش‌های زیادی ایجاد کرد و بغداد با اخراج السبهان از عربستان خواست تا سفیر خود را در عراق تغییر دهد و عربستان هم «عبدالعزیز الشمری» را به عنوان سفیر خود در عراق معرفی کند. بازگشایی گذرگاه‌های مرزی میان عراق و عربستان و تشکیل شورای هماهنگی مشترک از دیگر اقداماتی است که در چند ماه گذشته برای بهبود روابط دو کشور صورت گرفته است در فوریه سال ۲۰۱۷ «عادل الجبیر» وزیر خارجه عربستان در سفری از پیش تعیین نشده به عراق سفر کرد و این سفر مقدمات سفر‌های مسئولان عراقی به ریاض از جمله سفر «حیدر العبادی» نخست وزیر این کشور در ژوئن ۲۰۱۷ به عربستان را فراهم کرد. بازگشایی گذرگاه‌های مرزی میان عراق و عربستان و تشکیل شورای هماهنگی مشترک از دیگر اقداماتی است که در چند ماه گذشته برای بهبود روابط دو کشور صورت گرفته است. عربستان سعودی که از روی کار آمدن سیاستمداران شیعی نزدیک به مقاومت در عراق طی سال‌های گذشته به ویژه پس از سرنگونی صدام معدوم، به شدت به ستوه آمده و ضربات سنگینی را متحمل شده است، اکنون به دنبال آن است تا از شرایط سیاسی کنونی نهایت بهره برداری را برای تأثیرگذاری بر نتیحه انتخابات عراق انجام دهد. سعودی‌ها پیشتر تلاش کردند تا با دعوت از سران طیف‌های مختلف شیعی در عراق به ریاض، پروژه جدیدی را در این کشور کلید بزنند که این پروژه با هوشیاری برخی از این رهبران شیعی ازجمله سید عمار حکیم، با شکست مواجه شد. «نهله الهبابی» نماینده پارلمان عراق و عضو ائتلاف «دولت قانون» عراق درخصوص دخالت عربستان در انتخابات این کشور می‌گوید: «به یاد دارم زمانی که ثامر السبهان در کسوت سفیر عربستان در عراق حاضر بود از ورود جدی ریاض در انتخابات پارلمانی آینده در این کشور سخن می‌گفت. بنابراین، کاملا طبیعی است که سعودی‌ها با این پیشینه در انتخابات مداخله کنند. شکی در این مسئله نیست. درحال حاضر، سعودی‌ها اموال زیادی را برای دخالت در انتخابات پارلمانی عراق خرج می‌کنند. آن‌ها شبکه‌های اجتماعی متعددی را به نفع خود برای تأثیرگذاری بر نتیجه انتخابات به کار گرفته اند. عربستان سعودی از طریق شبکه‌های اجتماعی متعدد، سیاستمداران شریف عراقی را مورد هجمه قرار می‌دهد و تخریب می‌کند». در واقع، یکی از اهداف اصلی عربستان سعودی در بکارگیری رسانه‌ها و شبکه‌های ارتباط جمعی، یافتن پایگاه اجتماعی در نزد مردم عراق است. ریاض به دنبال جذب مردم عراق است تا یکی از اهداف اصلی عربستان سعودی در بکارگیری رسانه‌ها و شبکه‌های ارتباط جمعی، یافتن پایگاه اجتماعی در نزد مردم عراق است بدینترتیب آن‌ها به افکاری که پمپاژ می‌کند، گوش بسپارند. از سوی دیگر، در برخی نقاط عراق که در آنجا فقر و خرابی وجود دارد، عربستان سعودی برای جذب مردم، سرمایه گذاری بیشتری کرده است. سعودی‌ها در چنین مناطقی از طریق کانال‌های خود به مردم پول تزریق می‌کنند تا به آن‌ها روی آورند و به عناصر مد نظرشان رأی دهند. اقدامات تخریبی عربستان در مناطق جنوبی عراق بیش از مناطق دیگر درحال انجام است. همانطور که گفته شد، آن‌ها از دو راه یعنی تزریق پول به مردم از کانال‌های خاص و بهره‌برداری ظرفیت رسانه‌ها و شبکه‌های ارتباط جمعی به دنبال تحقق اهدافشان هستند. از سوی دیگر، شیخ محمد الصهیود، نماینده پارلمان عراق در پاسخ به سؤالی پیرامون دخالت عربستان در انتخابات این کشور اینگونه پاسخ می‌دهد: در رابطه با اقدامات عربستان سعودی در عراق، وضعیت کامل روشن است. بله آن‌ها قصد دخالت در انتخابات را دارند. این مسئله حتی بر زبان ثامر السبهان سفیر سابق عربستان سعودی در عراق نیز جاری شد. وی در جریان دیدار با برخی شخصیت‌های سیاسی رسما اعلام کرده بود که از بعضی گروه‌های سیاسی خاص حمایت می‌کند تا آن‌ها نخست وزیر جدید عراق را انتخاب کنند.