ابراهیم جعفری: ایران باید از بازار‌های عراق بهره ببرد

خبرگزاری فارس: وزیر خارجه عراق اعلام کرد، داعشی‎ها از کشور‌های مختلف جهان گرد هم آمدند، اما حوثی‌ها شهروندان یمنی هستند و به همین دلیل حل مشکل یمن باید به شیوه دموکراتیک و بدست مردم یمن و بدون مداخله دیگر کشور‌ها صورت بگیرد. برنامه «بدون مرز» شبکه دو سیما گفت‎وگویی را با ابراهیم جعفری وزیر خارجه عراق درباره چالش‌های متعدد کشور عراق پس از داعش از جمله بازسازی، امنیت، خروج نیرو‌های آمریکایی از عراق و ... انجام داده که مشروح آن در ذیل آمده است: آقای جعفری اگر اجازه بدهید سئوالتمان را از مسائل داخلی عراق شروع کنیم، عراق هم اکنون دوران پس از داعش را سپری می‌کند طبیعی است که پیش از این برای داعش راه‌های نفوذی در عراق وجود داشت با توجه به تجربه گذشته چه اقداماتی برای بستن راه‌های نفود مجدد داعش و ایجاد وحدت ملی در عراق دارید؟ از شما به خاطر این گفتگو تشکر می‌کنم، از طریق این برنامه به شما و بینندگان محترم شبکه تلویزیونی شما درود می‌فرستم، عراق از سپتامیر سال دو هزار و چهارده که مقابله با داعش را آغاز کرد برنامه‌ای را برای چگونگی اخراج این گروه از کشور، بازگرداندن آوارگان به خانه و کاشانه و اقدام به بازسازی و سازندگی کشور ترسیم کرد. این مسائلی بود که عراق بدان مشغول بود، وزارت امور خارجه نیز در این زمینه به طور گسترده رایزنی‌هایی را با تمامی کشور‌های جهان از جمله جمهوری اسلامی ایران آغاز کرد، به طور طبیعی داعش وقتی وارد عراق شد سعی کرد برخی خلاء‌های موجود را پر کند، در ابتدا این گروه مدعی دفاع از اهل سنت شد و در این مسیر از برخی مسائل اجتماعی همچون اختلافات و مشکلات سوء استفاده کرد. وقتی نقاب از چهره این گروه کنار زدیم، ثابت شد شعارهایشان جعلی و مبتنی بر ادعا‌هایی بی اساس است، زیرا استان‌هایی را که داعش به ان‌ها حمله کرد استان‌های سنی نشین عراق بودند، استان‌های الانبار، صلاح الدین و موصل، هر سه استان سنی نشین هستند. اکنون رویکرد‌ها در عراق متوازن است و این رویکرد‌ها موجب می‌شود خلائی در کشور باقی نماند که دشمنان بتوانند از ان‌ها سوء استفاده کنند، هم زمان مجلس نمایندگان، کابینه و تمامی دست اندرکاران کشور به رویکرد‌های متوازن و مقبول تمامی طوایف در داخل توجه دارند تا از این طریق راه نفوذ دشمن بسته شود، زیرا تروریسم در جو پرتنش و پر اختلاف رشد می‌کند و ما در پایان دادن به ان جدی هستیم. یکی از راه‌های نفوذ داعش به عراق مرز سوریه بود، آقای حیدر العبادی نخست وزیر عراق گفته اند طرحی را برای پاکسازی عراق و سوریه دارند، ممکن است از جزئیات این طرح بگویید؟ این برنامه مبتنی بر چند اصل است، اصل اول توانمند کردن نیرو‌های ژاندارمری، گارد مرزی و نیرو‌های مختلف نظامی، جهت حراست از مرز‌ها و مقابله با نفوذ عناصر خارج از مرزهاست، اصل دوم هماهنگی با کشور‌های همسایه است تا آنان نیز از مرزهایشان حراست کنند. همانگونه که ما از مرزهایمان حراست می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم تروریست‌ها از عراق به آن کشور‌ها نفوذ کنند انتظار داریم آنان نیز چنین کنند. نظارت بر مرز‌ها باید به طور مستمر ادامه داشته باشد تا تروریست‌ها نتوانند تحرکاتی را دراین مناطق داشته باشند. قطعا بخشی از عناصر داعش به اسارت ارتش عراق در آمده اند، این اسرا غالبا از کدام کشور‌ها هستند؟ آیا آنان را به کشورهایشان باز خواهید گرداند؟ در پایان عملیات موصل مشخص شد داعشی‌ها تابعیت صد و بیست وچهارکشور را دارند، کشور‌های متنوع و حتی کشور‌های بزرگ جهان. آمریکا، کانادا، اروپا، آسیای جنوب شرقی، کشور‌های عربی، کشور‌های حوزه خلیج (فارس)، کشور‌های همسایه عراق، از جمله ان‌ها هستند، غالب این ستیزه جویان به دلیل کج فهمی هایشان، به شیوه انتحاری عمل می‌کردند، ان‌ها برای این شیوه غیر قانونی آموزش می‌دیدند در نتیجه آن قدر ستیز می‌کردند تا کشته شوند، منطق آنان در برخوردها، شیوه جنون آمیز بود، آن‌ها در اختیارقوه قضائیه عراق که مرجع، عادلی است، قرار دارند و با آنان به شیوه عادلانه برخورد خواهد شد، بخشی از اسرا هم از خویشاوندان و فرزندان این ستیزه جویانند که رفتار عراق با آنان هم رفتار متمدنانه دارد، حتی برخی از این کودکان به کشور‌هایی تحویل داده شده اند که به آن کشور‌ها تعلق داشتند، واین کشور‌ها نیز از این رفتار دولت عراق قدردانی کرده اند. با توجه به تحولات اخیر کردستان، یعنی برگزاری همه پرسی، که به دلیل مخالفت‌های بین المللی از جمله مخالفت دولت مرکزی عراق، به شکست منجر شده است، آینده روابط کردستان را با دولت مرکزی را چگونه تعریف می‌کنید؟ روابط ما با کردستان بر اساس قانون اساسی خواهد بود، قانون اساسی عراق این حق را به استان‌ها داده است تا شیوه فدرالی را در پیش بگیرند، سه استان می‌توانند به شیوه ایالتی عمل کنند، قانون اساسی کشور معترض این روند نیست، دولت عراق هم به این اصل اعتراض نکرده است. اما آنچه اتفاق در کردستان عراق اتفاق افتاد این بود که رئیس منطقه کردستان به شیوه غیر قانونی رفتار کرد و خواستار برگزاری همه پرسی شد، روندی که به جدایی طلبی کشیده می‌شود و این بر خلاف دموکراسی، بر خلاف نظام فدرالی و بر خلاف قانون اساسی عراق است. همه ما قسم یاد کرده ایم تا به قانون اساسی وفادار باشیم، کرد‌ها هم در این موضوع با ما همراهند، ما با کرد‌ها مشکلی نداریم، زیرا آنان جزئی از مردم عراق هستند، مشکل عملکرد اشتباه رئیس منطقه کردستان عراق بود که دولت عراق را وادار کرد تا از ارتش استفاده کند و از این طریق مانع بروز تنش شود. موضوع کرکوک هم چیزی شبیه همین اتفاق بود، کرکوک شهری از شهر‌های عراق است که اقوام مختلف اعم از عرب، کرد و ترکمان را در خود جای داده است، وقتی نیرو‌های عراقی وارد این شهر شدند اعراب، کرد‌ها و ترکمان‌ها از آنان استقبال کردند پس مشکلی میان ما نیست ما با کرد‌ها خصومتی نداریم، آنان بخشی از ملت عراق هستند، کرد‌ها دردوران رژیم سابق در میدان‌های نبرد، در حلبچه و در قضیه انفال، جانشان را فدا کرده‌اند، الان نیز آنان به عنوان بخشی از نیرو‌های مسلح کشوردر مسیر آزادسازی استان‌های عراق از دست داعش، جانفشانی و در این مسیر نقش مهمی ایفا کرده‌اند. عراق چند سالی است که درگیر جنگ است و نیازبه بازسازی دارد، نحوه مشارکت کشور‌ها در بازسازی عراق چگونه خواهد بود؟ این فرصت برای همه کشور‌ها وجود دارد که به عراق کمک کنند، روند رو به جلوی پرونده‌های بازسازی و سرمایه گذاری در کشور روند مناسبی است، ما از تجربه کشور‌هایی که در جهان با جنگ داخلی و ویرانی در شهرهایشان روبرو بوده اند استفاده می‌کنیم، امروز شهر‌های ما در استان‌های صلاح‌الدین، الانبار و نینوا تخریب شده اند. ما فرصت‌هایی را برای کشور‌هایی که می‌خواهند در روند بازسازی کشورمان سرمایه گذاری کنند فراهم می‌کنیم، برای کشور‌هایی که شرکت‌هایی را درعراق دارند فرصت فراهم می‌کنیم تا در این زمینه به ما کمک کنند. جنگ عراق با داعش یک جنگ داخلی نبود چنانچه جنگ با یک کشور مشخصی به شمار نمی‌آمد، این جنگ، به نیابت از تمامی کشور‌های جهان در مقابله با تروریسم بود، پس در مقابل کشور‌های جهان نیز وظیفه دارند در کنار عراق باشند، آنان وظیفه دارند با استفاده از فرصت بازسازی، صداقتشان را به مردم عراق ثابت کنند. ما ارزشمند‌ترین چیزهایمان، یعنی فرزندان و جانمان را در طبق اخلاص گذاشته ایم، اقتصاد ما ویران شد، شهر‌های ما ویران شد و حال زمان آن فرا رسیده است تا کشور‌های جهان در کنار عراق بایستند وصداقتشان را اثبات کنند. آنان وظیفه دارند برای مردم عراق پیام محبت بفرستند و بگویند درست است که شما در این مسیر خون داده اید، اما در حوزه اقتصاد و بازسازی، ما در کنار شما هستیم. این، روال کار است، وقتی جنگی به پایان می‌رسد بازسازی کشور جنگ زده نمی‌تواند تنها با بودجه خود به بازسازی ادامه دهد، در این زمینه دیگر کشور‌ها نیز باید به میدان بیایند و کمک کنند. آقای جعفری شما عضوی از ائتلاف شیعه در پارلمان هستید، با توجه به تغییراتی که در مجلس اعلای اسلامی اتفاق افتاد آینده ائتلاف شیعیان را چگونه ارزیابی می‌کنید. تغییرات و نوسانات در هر ائتلافی طبیعی است، جنبش ها، جمعیت‌ها و ائتلاف‌های سیاسی سنگ نیستند که شکل ثابتی داشته باشند، این‌ها موجودیتی مبتنی بر افکار، مفاهیم، ارزشها، احساسات و اصول سیاسی دارند و این افکار نیز به مرور زمان دستخوش تغییر و توسعه می‌شوند در نتیجه چنین اتفاقاتی موجب نگرانی نیست، تا زمانی که جنبش‌ها و ائتلاف‌ها در مسیر اصول کلی، در چارچوب اسلام، در چارچوب منافع عمومی حرکت می‌کنند، بیمی وجود ندارد، هر گونه تغییر در نظام مندی روابط میان گروه‌ها و احزاب، به نفع مردم عراق است، زیرا عراق به همه این گروه‌ها نیاز دارد و این جنبش‌ها و احزاب باید این نیاز کشور را بر آورده سازند، تفاوتی ندارد، این روند در قالب نام حزب یا ائتلاف باشد، پس این اتفافات جای نگرانی ندارد. آمریکایی‌ها برای شکست داعش، تعدادی از نیروهایشان را به عراق انتقال دادند، حال که داعش شکست خورده است به نظر می‌رسد دیگر ضرورتی برای حضور نیرو‌های آمریکایی در عراق نیست، برنامه دولت عراق برای خروج این نیرو‌ها از کشور چیست؟ ما از سپتامبر سال دو هزار و چهارده در این زمینه به وضوح سخن گفته ایم. در سخنانی که در نیویورک بیان کردم، به صورت شفاف گفتم ما به نیرو و پایگاه‌های نظامی دیگر کشور‌ها در عراق نیاز نداریم. ما بیم آن داشتیم تا سرنوشت ما مشابه پایگاه اینجرلیک در ترکیه یا برخی پایگاه‌ها در کشور‌های آلمان، ژاپن و کره شود، به طور کلی ما از هرگونه شبهه‌ای که بتواند به حضور عناصر بیگانه در کشور کمک کند، نگرانیم، در نتیجه خطاب به کشور‌های دیگر از نیازهایمان به حمایت‌های لجستیک، آموزش نیرو‌ها و حمایت‌های سیاسی، و بار‌ها در رسانه‌ها گفته و اعلام کرده ایم، به پایگاه نظامی دیگران یا نیروی انسانی دیگران نیازی نداریم. مدیریت میدانی نبرد با داعش در عراق، مدیریت عراقی بود، ما نمی‌توانستیم مدیریت غیر عراقی در نبرد با تروریسم را بپذیریم، زیرا مردم ما این نگرانی را داشتند که چنین اتفاقی ممکن است مقدمه‌ای برای ایجاد پایگاه نظامی بیگانه درعراق باشد چنانچه در برخی کشور‌ها چنین اتفاقی رخ داده است. برخی از گروهک‌های تروریستی در مرز مشترک ایران، ترکیه و عراق اقدامات تروریستی انجام می‌دهند و تروریست‌ها را به داخل این کشور‌ها هدایت می‌کنند چه برنامه‌هایی برای همکاری امنیتی میان این سه کشور وجود دارد تا بتوانیم این گروه‌ها را مهار کنیم؟ ما درک درستی از اصطلاح سیاست حسن همجواری داریم، حسن هم جواری فقط این نیست که آسیب ما به کشور همسایه یا آسیب کشور همسایه به ما نرسد، سیاست حسن همجواری کلی‌تر از این مفهموم است به این معنی که نباید در عراق به هر گروهی که به کشورهمسایه ما آسیب می‌رساند پناه دهیم به عنوان مثال گروهک منافقین در عراق حضور داشتند، ما موافقت کردیم آنان در عراق حضور داشته باشند، اما اجازه ندادیم تا ازخاک عراق به اقداماتی روی بیاورند که سبب می‌شود به جمهوری اسلامی ایران آسیب برسد، آنان یا باید به شیوه مسالمت آمیز، یعنی بدون سلاح و بدون اقدامات خرابکارانه علیه کشور دیگر، در عراق حضور داشتند یا خاک عراق را ترک کنند. آنچه درباره سازمان مجاهدین خلق و جمهوری اسلامی گفته ام درباره پ. ک. ک. و ترکیه نیز مصداق دارد. عراق هم از برخی گروه‌های خرابکاری که در خارج از کشور به سر می‌برند رنج می‌برد به همین دلیل سیاست بغداد در این زمینه شفاف است، ما آماده ایم با همه کشور‌هایی که چنین نگرانی‌هایی دارند همکاری کنیم تا بدانند عراق دوست آنان است، دوستی فقط به زبان و به بازی با کلمات نیست بلکه صداقت در رفتار باید باشد. در حال حاضر منطقه خاورمیانه به ویژه حوزه خلیج فارس منطقه‌ای ناآرام تلقی می‌شود، اوضاع این منطقه بسیار ملتهب است، اقدام برخی کشور‌ها مثل آمریکا یا کشور‌های مجاور خلیج فارس، چون عربستان دراین ناآرامی‌ها بسیار اثر گذار است، با توجه به دخالت‌های عربستان در امور داخلی برخی کشورها، چون یمن، آینده یمن را چطور می‌بینید؟ از زمانی که نیرو‌های عربستان وارد یمن شدند در سخنانی که در شرم الشیخ داشتم یعنی در کنفرانس سران عرب، این اقدام را اشتباهی تاریخی خواندم و ابراز داشتم بهتر است سرنوشت مداخله مصر در یمن که در دوران جمال عبداالناصر اتفاق افتاده بود مرور شود، با آنکه جمال عبدالناصر در دهه شصت محبوبیتی در میان اعراب داشت، اما با شصت هزار نیرو وارد یمن شد و سر افکنده از این کشور خارج شد. مداخله در یمن کار اشتباه و غیر قابل توجیهی است. به آنان گفتم عراق این اقدام را تایید نمی‌کند. معتقدم سرنوشت یمن را باید به یمنی‌ها واگذار کرد، حوثی‌ها گروهی نیستند که از خارج از یمن وارد این کشور شده باشند، آن‌ها یمنی هستند و مثل داعش نیستند. داعشی‌ها از کشور‌های مختلف جهان گردهم آمدند، اما حوثی‌ها شهروندان یمنی هستند به همین دلیل ما خواستار حل مشکل یمن به دست مردم یمن و بدون مداخله دیگر کشور‌ها هستیم. ما خواستار آن هستیم تا برای حل مشکل این کشور شیوه دموکراتیک لحاظ شود یعنی به یمنی‌ها اجازه داده شود خودشان در عرصه مدیریتی کشورشان حضور داشته باشند و احساس کنند به عنوان شهروند یمنی حقوق و وظایفی دارند، این روال طبیعی تمامی کشورهاست، این شیوه، راهکار حل مشکلات در یمن است. آمریکا خواسته است تا پایتخت رژیم اشغالگر به قدس منتقل شود، این تصمیم موجب نگرانی افکار عمومی و مسلمانان جهان شده است، جنابعالی به عنوان وزیر امور خارجه عراق، موضع کشورتان را در خصوص این اقدام ترامپ بفرمایید؟ معتقدیم این اقدام هتک حرمت قدس و مسجد الاقصی است، این هتک حرمت تنها برای فلسطینیان یا مسلمانان و اعراب نیست بلکه به طور کلی نقض حقوق بشر به شمار می‌آید. این کار اقدامی عجولانه و اشتباه بود و ضرورتی هم برای اتخاذ چنین تصمیمی از جانب امریکا نبود. عراق و ایران در ابعاد مختلف با هم درارتباطند، همجواری جغرافیایی، جغرافیای مشترک، تاریخ مشترک، تبادلات اجتماعی و روابط تاریخی از مولفه‌های موثر در این روابطند، ایران در شرایط دشوار در کنار عراق ایستاد، این کشور در دوران رژیم صدام به مهاجران عراقی پناه داد، این کشور در مصائب و سختی‌ها در کنار ما باقی ماند، در زمانی که در حال نبرد با داعش بودیم کمک‌های بشردوستانه به عراق ارائه داد، از این پس عراق نیازمند آن است تا پرونده بازسازی و سرمایه گذاری را در کشور بگشاید و طبیعی است در این مسیر اولویت با کشور‌هایی است که در زمان محنت در کنار ما بوده اند. البته کشور‌های زیادی در جهان هستند که در کنار ما بوده اند و عراق بازارهایش را به روی این کشور‌ها باز خواهد کرد، جمهوری اسلامی ایران نیز یکی از این کشورهاست.