طراحی سند چشم اندازه ۳ ساله بخش تعاون تا پایان ۹۶

خبرگزاری تسنیم: بهمن عبدالهی، عضو شورای پول و اعتبار و رئیس اتاق تعاون ایران، درباره نقش تعاون در اقتصاد کشور گفت: تعاونی‌ها بخش‌های مختلفی دارند، اما با توجه به اینکه مراجعه مردم بیشتر به تعاونی مصرف و مسکن است، مردم این دو تعاونی را بیشتر می‌شناسند. در حال حاضر تعاونی‌ها در بیش از ۱۲۰ رشته فعالیت دارند. وی ادامه داد:در حال حاضر با نقطه مطلوب در بخش تعاون فاصله زیادی داریم، ولی وضعیت تعاونی‌ها در شرایط فعلی هم مناسب است. اما در مورد ۲ تعاونی که بیشتر مورد توجه مردم است باید بگویم در دوران انقلاب این تعاونی به صورت چشم گیر با مردم همکاری داشتند. در حال حاضر شرایط در تعاونی‌های مصرف و مسکن رقابتی است. مشاهده می‌کنیم فعالیت فروشگاه‌های زنجیره‌ای و هایپرمارکت‌ها فضا را برای فعالیت تعاونی‌های مصرف تنگ کرده است، احکام خوبی را در راستای توسعه تعاونی‌ها و احکام پنجم توسعه داشته ایم، اما به دلیل عملیاتی نشدن سیاست‌ها و قوانین موجود تعاون توسط دولت ها، در بخش تعاون دچار عقب ماندگی هستیم. متأسفانه در طول سال‌های اخیر تقریباً بیش از ۹۵ درصد قوانین در مرحله اجرا در نیامده است و این باعث ضعف و عقب ماندگی بخش تعاون شده است. عبدالهی با اشاره به اینکه تعاونی‌های مصرف در طول دوران فعالیت خود بعد از انقلاب اقدامات خوبی را انجام داده اند افزود:طبق آماری که تهیه شده است بیش از ۲ میلیون واحد مسکونی توسط تعاونی‌های مسکن تهیه شده است. عملکرد تعاونی‌های مسکن علی رغم مشکلاتی که در مسیرشان وجود داشت، بسیار شفاف است و توانستند تأثیر خوبی در تأمین اقشار ضعیف جامعه داشته باشند. *محرومیت تعاونی‌های مسکن از زمین دولتی رئیس اتاق تعاون گفت: دستگاه‌های دولتی که مسئول تأمین زمین بودند دیگر زمینی در اختیار تعاونی‌ها قرار نمی‌دهند و تعاونی‌ها مجبورند مانند سایر سازنده‌ها زمین آزاد خریداری کنند و این موضوع جنبه رقابتی آن‌ها را کاهش داده است. در مورد تعاونی‌های مصرف هم با شکل گیری هایپرمارکت‌ها فضای رقابتی برای تعاونی‌ها مصرف کاهش یافته است. یکی دیگر از دلایل کمرنگ شدن تعاونی‌های مصرف عدم همکاری دستگاه‌های دولتی است. در طول ۳ تا ۴ سال گذشته فشار فزآینده‌ای به تعاونی‌های مصرف وارد می‌شود، تعاونی‌های مصرف در سال گذشته از محل فروشگاهی که متعلق به دستگاه دولتی بود استفاده می‌کردند و هزینه‌ای بابت آن‌ها پرداخت نمی‌کردند و حتی نیرو‌های انسانی آن‌ها رادستگاه دولتی در اختیارشان قرار می‌دادند. همین امتیاز‌ها باعث می‌شد که قیمت تمام شده کالا و خدمات آن‌ها کاهش یابد، اما چند سالی است که دستگاه‌های دولتی فشار می‌آوردند، حتی محل فروشگاه را به جبر و زور تخلیه کردند و محل فروشگاه به بخش غیر تعاونی‌ها اجاره داده اند برای اینکه بتوانند بخشی از هزینه‌های خود را تأمین کنند. همین مسائل باعث ضعیف شدن تعاونی‌های مصرف شده است. وی با بیان اینکه ساختار تعاونی‌ها نیازمند بازنگری است بیان کرد: اداره فروشگاه‌ها با تعداد بالای نیروی کار درست نیست چرا که هزینه‌ها افزایش می‌یابد. به دنبال این هستیم که دررابطه با تعاونی‌های مصرف اقداماتی را انجام دهیم تا قدرت رقابت آن‌ها افزایش یابد. به طور مثال قرار است چندین فروشگاه را با یکدیگر ادغام کنیم و با تعداد نیروی کمتری بتوانیم مدیریت فروشگاه‌ها را سامان دهیم. مشکلات حقوقی آن‌ها را از جهت هیئت مدیره رفع کنیم و در نهایت بتوانیم سرجمع هزینه‌های آن‌ها را کاهش دهیم و در نهایت این تعاونی‌ها بتوانند در بازار فعلی عرضه و نظام توزیع کالای کشور قابل رقابت باشند. عبدالهی اظهار داشت: اگر احکام برنامه توسعه کشور و سیاست‌های اصل ۴۴ درباره بخش تعاون اجرا می‌شد حتما بخش تعاون حرف گفتنی بیشتر داشت و نقش موثرتری را ایفا میکرد. یکی از محوری‌ترین مسائل بخش تعاون ایجاد شغل است. متأسفانه علی الرغم اینکه بار‌ها و بار‌ها گفته ایم و باز هم می‌گوییم بخش تعاون ظرفیت ایجاد شغل را دارد، اما دولت از توجه به این بخش غافل است. تعاونی‌ها می‌توانند نقش موثری در ایجاد شغل در مناطق روستایی کمتر توسعه یافته و استان‌های محروم ایفا کنند. اما توجهی به آن نمی‌شود. اعتقاد داریم نزدیک‌ترین بخش اقتصادی کشور به روح سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بخش تعاون است. اعتقاد داریم مسیر اقتصاد مقاومتی از تعاون می‌گذرد. اگر بخواهیم تمام سیاست‌های اقتصاد مقاومتی محقق شود یکی از عوامل موثر بخش تعاون است. در بند اول سیاست‌های اقتصاد مقاومتی مردمی کردن اقتصاد عنوان شده است. مقام معظم رهبری واگذاری امور اقتصادی را به آحاد مردم تأکید کرده اند که تنها راه آن توجه به بخش تعاون است. رئیس اتاق تعاون با بیان اینکه راه دیگری جز تعاون برای واگذاری اقتصاد به مردم وجود ندارد افزود:مهمترین اتفاقی که بعد از انقلاب در کشور افتاده است بحث جنگ تحمیلی بود. آیا جنگ تحمیلی صرفاً با اتکا به ارتش و نیروی نظامی قابل اداره بود؟ جنگ به مردم سپرده شد و مردم در جبهه‌های جنگ حضور پیدا کردند و جنگ را به عاقبت خوب رساندند. چطور شد که ما جنگ را به مردم واگذار کردیم، اما اقتصاد را مجبور نیستیم که به مردم واگذار کنیم؟ اگر دولت مردان بپذیرند که اقتصاد را به مردم واگذار کنند بسیاری از معضلات برطرف می‌شود. اولین و مهم‌ترین بخش تعاون است. این مورد را باید دولتمردان به آن عمل کنند و بپذیرند. * جوان سازی بخش تعاون در دستور کار وی در پاسخ به اینکه چرا در یک اتحادیه یک نفر بدون داشتن دانش کامپیوتر و برند و مارکیتینگ باید ۳۰ سال با داشتن سن بالا در یک اتحادیه تعاونی مدیریت کند گفت:طبق قانون حد تکرار مدیریت در تعاونی‌ها ۲ دوره است. یعنی یک فرد تا ۲ دوره ۳ ساله می‌تواند مدیریت کند. برای اینکه فردی بخواهد بیش از دو دوره در اتحادیه و تعاونی مدیریت کند باید دو سوم رأی آرا را داشته باشد. آن دسته از افرادی که بیش از ۲ دوره هستند قطعاً این شرایط را احراز کرده اند و این رأی مردم بوده است. به همین دلیل، چون رأی مردم مبنا قرار می‌گیرد برخی از افراد بیش از ۲ دوره رئیس اتحادیه هستند، به جوان سازی بخش تعاون اعتقاد داریم و برای آن برنامه ریزی خواهیم کرد. عضو شورای پول و اعتبار بیان کرد: یکی از اشکالات در بخش تعاون در حوزه مدیریت بحث مسن بودن مدیریت تعاونی‌ها است. یکی از آسیب‌های بخش در حال حاضر این موضوع است. در مدت چند سالی که در اتاق تعاون بوده ام تلاش کرده ام و نیروی جوان را به کاربگیرم. در اتحادیه‌ها و اتاق‌های تعاون استانی هم به دنبال اجرای این سیاست بوده و هستم. وی ادامه داد: در حال حاضر در ۳۱ اتاق تعاون استان‌ها حدود ۱۶ اتاق نیروی جوان مسئولیت مدیریت اتاق را بر عهده دارند. نیرو‌هایی که جوان وبا انگیزه و با علوم روز آشنا هستند. تلاش داریم به زودی بخش تعاون را جوان سازی کنیم. عبدالهی از ایجاد مرکز آموزش و پژوهش در بخش تعاون خبر داد و گفت:یکی از مشکلاتی که در بخش تعاون داشتیم عدم توجه به آموزش و پژوهش بوده است. در دنیای امروز پیش نیاز هر ارتقای کمی و کیفی در فعالیت‌ها پژوهش و استفاده از دانش روز است. استفاده از افراد صاحب فکر و صاحب اندیشه ضرورت دارد و همچنین آموزش و به روز رسانی افراد شاغل مهم است. ما در این موضوع عقب بودیم. یک شورای پژوهشی و آموزشی خیلی قوی در اتاق تشکیل دادیم و افراد دانشمند و اساتیدی که صاحب فکر و اندیشه هستند را به کار گرفتیم. آموزش بومی و تخصصی در بخش تعاون را در دستور کار قرار دادیم و همچنین پژوهش بر روی موضوعات مهم بخش را در دستور کار گرفتیم. متأسفانه در گذشته هیچ منبع پژوهشی و علمی برای کار‌ها نداشتیم که خوشبختانه پژوهش در بخش تعاون آغاز شده است. اخیراً تفاهم نامه با دانشگاه آزاد منعقد کرده ایم که اتاق تعاون از رساله‌های دکترا که با موضوعات بخش تعاون انجام می‌گیرد، حمایت مادی و معنوی کند. *مدیران دولتی اعتقادی به تعاون ندارند رئیس اتاق تعاون بیان کرد: یکی از درخواست‌های اصلی و نیاز‌های بخش تعاون واگذاری به این بخش است. متأسفانه مدیران دولتی اعتقادی به واگذاری امور به بخش تعاون ندارند. درخواست تعاونگران برای دیدار با آقای وزیر را چندین بار مطرح کرده ایم و بیان کرده ایم که نیاز است در بخش تعاون مسائل به صورت مستمر آسیب شناسی شود. تعاون بعد از اقدام وزارتخانه رفاه و تعاون کرسی مستقل خود را در هئیت دولت از دست داد و تنزل یافتن در حد یک معاونت جایگاه تعاون را کمرنگ کرد از این جهت ادغام وزارتخانه‌ها برای بخش تعاون ضرر داشت، اما از سوی دیگر بعد از ادغام این وزارتخانه‌ها تشکل‌های مردم محور بخش تعاون تقویت شدند. در حال حاضر تشکل مردم نهاداتاق تعاون فعال‌تر شده است و از این جهت که تشکل‌های مردم نهاد تقویت شدند جز حسن‌های ادغام وزارتخانه است. اگر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بیشتر از گذشته تمرکز خود را بر بخش تعاون معطوف کند با همراهی اتاق تعاون بخش تعاون می‌تواند موثر باشد. وی درباره راه اندازی بانک غیر دولتی تعاون گفت:بانک مرکزی مخالف اصلی راه اندازی این بانک است. در حال حاضرالویت اصلی بانک مرکزی ساماندهی موسسات مالی غیر مجاز است. نظر آقای سیف این است که در شرایط فعلی امکان ایجاد بانک جدید وجود ندارد. بلکه ساماندهی تعاونی‌های اعتباری حائز اهمیت است. البته آقای روحانی هم چندین وقت گذشته اعلام کردند که مجوز بانک جدید صادر نشود. بانک مرکزی با همین استناد در حال حاضر از دادن مجوز جدید برای ایجاد بانک جدید امتناع می‌کند. اما این حق قانونی بخش تعاون است. در سند بخش تعاون، در سیاست‌های اصل ۴۴ هم آمده است که درواقع می‌توانند در قالب شرکت تعاونی یک بانک تأسیس کنند. امیدواریم هر چه زودتر بانک مرکزی همراهی لازم را برای راه اندازی بانک تعاون انجام دهد. عبدالهی در پاسخ به اینکه نقش اتاق تعاون در پرداخت تسهیلات اشتغالی روستایی برای تعاونی‌های روستایی چیست گفت:در راستای اجرای این طرح ۴ بانک عامل مسئول پرداخت تسهیلات اشتغالی روستاییان شده اند که یکی از بانک‌ها بانک توسعه تعاون است. محور اجرای این کار با وزارت تعاون است. اتاق تعاون به عنوان بخش غیر دولتی کمک در ساماندهی تعاونی‌ها و معرفی تعاونی ها، شناسایی تعاونی‌های واجد شرایط را در دستور کار دارد. امیدواریم با اجرای صحیح این طرح قدم موثری در جهت کاهش نرخ بیکاری درمناطق روستایی و کمتر توسعه برداشته شود. * با نقطه مطلوب فاصله داریم رئیس اتاق تعاون درباره چشم انداز سال ۹۷ در بخش تعاون گفت:در ابتدای دوره قبل یک سند توسعه ۳ ساله‌ای را برای بخش تعاون طراحی و منتشر کردیم و این اولین بار در طول تاریخ اتاق تعاون بود که برای بخش تعاون سند چشم انداز طراحی می‌شد، سه سال مد نظر برای سند توسعه اولی که طراحی کرده بودیم به پایان رسید به همین دلیل به دنبال سند توسعه‌ای برای ۳ سال آینده هستیم که تا پایان سال ۹۶ طراحی برنامه جدید پایان و منتشر خواهیم کرد. وی بیان کرد:اگر واقعا بخواهیم یک ارزیابی منصفانه نسبتاً به عملکرد خود داشته باشیم، فکر می‌کنم که عملکرد نسبتاً قابل قبولی بوده است. البته با نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم. بحث جوان گرایی در بخش تعاون را در دستور کار داشتیم، اما متأسفانه موفق نشدیم. بحث ادغام تعاونی‌ها مسئله دیگری است که در دستور کار داشتیم، تعداد تعاونی‌های کوچک در بخش تعاون زیاد است. یکی از شعار‌ها برای سال آینده کیفی سازی بخش تعاون است. تعاونی‌ها در زمینه کمی رشد خوبی داشتند، آنچه در حال حاضر حرف اول را می‌زند کیفیت و تعمیق فعالیت تعاونی‌ها است. اما کمیت کافی نیست. تعداد زیادی از تعاونی‌ها فعالیت عمقی ندارد و از بین می‌روند. اگر بتوانیم تعاونی‌های مشابه را در هم ادغام کنیم و تعاونی‌های کوچک را ادغام کنیم و به جای اینکه سطح آن‌ها را افزایش دهیم اقدام بزرگی بوده است. اینکه عمق تعاونی‌ها افزایش یابد، موفق‌تر خواهیم بود. اگر این چند محور به صورت جدی پیگیری شود وضعیت بخش تعاون نسبت به شرایط فعلی بهبود چشمگیری خواهد یافت.