بحران اوکراین در خارج از گود کنفرانس مونیخ ۲۰۱۸

خبرگزاری تسنیم: پنجاه و چهارمین نشست سالانه کنفرانس امنیتی مونیخ (۲۰۱۸) با شرکت مقامات از کشور‌های مختلف جهان برگزار شد. تقریباً هیچ نشست و یا کنفرانسی در جهان با چنین ویژگی‌ای که بیشتر مقامات کشور‌های ذیربط گرد هم آیند و به بیان نظرات کارشناسی و مهم خود بپردازند وجود ندارد. بدین ترتیب نشست امسال هم نتایج قابل توجهی داشت و تقریباً بیشتر بحران‌های جهان به صورت کلی و تخصصی چندجانبه مطرح شد. اما در خصوص یکی از بحران‌های مهم جهان که روابط قدرت‌ها را تحت شعاع قرار داده سخنان سازنده و مهمی گفته نشد. بحران اوکراین که از سال ۲۰۱۴ و پس از آن با اقدام روسیه جهت الحاق کریمه به کشور خود، همچنین شروع مناقشات گسترده در شرق اوکراین، موجب برخورد سیاسی اتحادیه اروپا، آمریکا و برخی کشور‌های غربی با مسکو شد، همچنان به صورت فرسایشی ادامه دارد. وضعیت نامطلوب اقتصادی، درگیری در یک جنگ داخلی، بسته شدن ابتکار عمل سیاست‌های کیف در زمینه مسائل مهم خارجی خود و شکاف گسترده سیاسی در جامعه اوکراین تنها بخشی از هزینه‌هایی است که مردم این کشور گرفتار آن هستند. با این حال این وضعیت فرسایشی منفی همچنان ادامه دارد، بدون آنکه برنامه مشخصی از سوی کشور‌های دخیل در این ماجرا اتخاذ شود. در کنفرانس امنیتی مونیخ نیز به صورت مختصر درباره این بحران گفته شد که بیشتر آن چاشنی زمینه برای بازسازی روابط دوجانبه و چندجانبه کشور‌ها داشت تا حل بحران. زیگمار گابریل، وزیر امور خارجه آلمان در این کنفرانس در قالب بیان شرایط کاهش تحریم برای مسکو گفت که چنانچه درباره استقرار نیرو‌های حفظ صلح سازمان ملل در شرق اوکراین توافق حاصل شود، از کاهش تحریم‌های روسیه حمایت می‌کند. وی در واقع با بیان این سخنان کاهش تحریم‌ها علیه روسیه را زمینه‌ای برای اجرای کامل توافق‌نامه مینسک عنوان کرد.

افزون بر آن، سخنگوی نشست امنیتی مونیخ طی کنفرانس خبری اعلام کرد که قرار بود روز جمعه مقامات ارشد کشور‌های روسیه، آلمان، فرانسه و اوکراین در روز جمعه در نشستی درباره اوکراین شرکت کنند که لغو شد. علت آن هم عزیمت گابریل به برلین جهت شرکت در یک کنفرانس مطبوعاتی در رابطه با آزاد شد یک خبرنگار آلمانی-ترکیه‌ای از زندان ترکیه عنوان شد. البته آلمان در شرایط اختلاف و ائتلاف احزاب در روند سیاسی طبیعی بوندستاگ قرار دارد که طبق آخرین خبر‌ها احتمال تغییر وزیر امور خارجه این کشور وجود دارد. این ماجرا می‌تواند به صورت موقت حداقل در سطح اعلام مواضع، تلاش‌های برلین در رابطه با بحران اوکراین را کاهش داده باشد. ویژگی سیاسی این کشور دربرگیرنده اصول ثابت، با تغییر تدریجی و سازگار با محیط بین‌الملل است که سیاست خارجی خود را با راهبرد‌های حساب‌شده‌ای را دنبال می‌کند. بدین ترتیب آلمان در شرایط فعلی مواضع سریعی نخواهد داشت که موضوع اوکراین هم از این قاعده مستثنی نیست. هر چند که آلمان تمایل زیادی به گسترش مناسبات با روسیه دارد. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز روز جمعه در حاشیه نشست مونیخ با پاول کلیمکین، همتای اوکراینی خود در مورد حل و فصل مشکلات داخلی در این کشور و تحقق توافقات مینسک گفت‌وگوی یک ساعته‌ای داشت.

طبق گزارش وزارت خارجه روسیه، در این دیدار ابعاد مختلفی از حل و فصل بحران داخلی اوکراین و اتخاذ مجموعه اقدامات مثبت جهت اجرای توافقنامه مینسک، همچنین نقش سازمان ملل در روند اوضاع اوکراین مورد بررسی قرار گرفت. جان کری، وزیر امور خارجه سابق آمریکا هم نیز از ضرورت همکاری واشنگتن و مسکو با ذکر مصادیقی نظیر ایجاد مناطق پرواز ممنوع در شمال سوریه با همکاری ۲ کشور سخن گفت. وی این مطلب را در واکنش به پرسش خبرنگاری مبنی بر نقش حاشیه‌ای آمریکا در خصوص بحران سوریه گفت.

بدین ترتیب وزیر امور خارجه سابق آمریکا ذیل این مطلب اشاره‌ای کوتاه به بحران اوکراین داشت و تاکید کرد که روسیه و آمریکا با همکاری و توافق موردی می‌توانند این بحران را نیز حل کنند. موارد مختصر دیگری هم درباره بحران اوکراین گفته شد، اما تحلیل و نظرات مشخص در سطح قابل توجهی بیان نشد. شاید وضعیت اولویت‌های حل بحران اوکراین یا عدم انعطاف کشور‌های ذیربط ایجاب نکند که برای حل وضعیت نامطلوب جامعه اوکراین تصمیم عملیاتی گرفته شود. بدین ترتیب دورنمای نتایج این کنفرانس نشان می‌دهد که روند تخریب فرسایشی اوکراین ادامه دارد و طرف‌ها به جای حل بحران، آن را مدیریت می‌کنند.