ماجرای کشف بمب‌ تایمری در هواپیمای مسافربری توسط سپاه

خبرگزاری تسنیم: از سال ۱۳۶۳ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با فرمان حضرت امام (ره) عهده دار حفاظت از فرودگاه‌ها و تامین امنیت خطوط هوایی جمهوری اسلامی ایران شده است. از آن زمان تا کنون سپاه توانسته است با اتکا به توان داخلی و برخورداری از نیروی انسانی متخصص و متعهد به خوبی امنیت صنعت هوانوردی کشورمان را با وجود تمام تهدیدات تامین کند. سپاه حفاظت هواپیمایی در طول حدود ۳۳ سالی که از تاسیس آن می‌گذرد، توانسته است عملکردی قابل قبول از خود بجا بگذارد که این امر مورد تایید سازمان‌های بین المللی هوانوردی هم هست.

به همین بهانه و به منظور کسب اطلاع از نحوه تشکیل سپاه حفاظت هواپیمایی و اقدامات این یگان در برقراری امنیت خطوط هوایی جمهوری اسلامی با سردار صفر علی موسوی فرمانده سپاه حفاظت هواپیمایی به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه مشروح این مصاحبه را می‌خوانید. با تشکر از وقتی که در اختیار ما گذاشتید، برای سوال اول روایتی از نحوه تشکیل سپاه حفاظت هواپیمایی و دلایل ایجاد این یگان بفرمایید. - سردار موسوی: سال ۴۹ قبل از انقلاب در یک سال ۳ فروند هواپیمای ما ربوده شد و سال ۵۰ و ۵۱ به بعد حراست سازمان هواپیمایی و خود شرکت‌های هواپیمایی افرادی را برای حفاظت از هواپیما آموزش دادند. این روند تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه داشت، اما بعد از انقلاب، مسئله گارد پرواز و امنیت زمینی تضعیف شد و حدود ۱۰ فروند هواپیمای ما را ربوده شده بود. درست زمانی که ما درگیر جنگ بودیم و در کردستان با گروهک‌ها و در داخل کشور هم ضد انقلاب مشکلاتی ایجاد کرده بود و مباحث سیاسی هم در داخل کشور وجود داشت، دشمن جبهه جدیدی روبروی ما باز کرد که در سال‌های ۶۲ و ۶۳ ما هواپیماربایی داشتیم و این امر نشان دهنده هرج و مرج در کشور بود و نبود امنیت باعث می‌شد سرمایه گذاری هم در کشور انجام نشود. هیچ کس باورش نمی‌شد در آن موقعیت حضرت امام، سپاه را که هم در جبهه جنوب و در داخل با ضد انقلاب درگیر است را مسئول این کار کنند و اصرار هم کنند که سپاه سریع در فرودگاه مستقر شود. شاید در همان روز اول صدور این فرمان ۲ بار به فرمانده کل سپاه تاکید کردند که سپاه در فرودگاه مستقر شود و حتی پیگیری هم کردند که چه شد؟ سپاه مستقر شد؟ از آن موقع هم که سپاه در فرودگاه مستقر شد، این ماموریت را صد در صد موفقیت آمیز انجام داده است و از سال ۶۳ با فرمان امام و بعد از آن هم با دستور رهبر انقلاب این ماموریت را ادامه می‌دهیم. تا قبل از ورود سپاه مسئولیت حفاظت از هواپیما‌ها با کدام ارگان بود؟ - سردار موسوی: قبل از آن این وظیفه برعهده حراست و تیپ ۶۵ نوهد ارتش بود. چه زمانی سپاه حفاظت هواپیمایی رسما تشکیل شد؟ - سردار موسوی: سال ۶۳ که امام دستور تشکیل سپاه حفاظت هواپیمایی را دادند. در آن زمان ۱۰ مورد ربایش هواپیما در هوا و ۱۲ مورد در زمین خنثی شد. این روند تا سال ۶۷ ادامه داشت. در این سال، چون جنگ تمام شده بود، ارگان‌ها و سازمان‌هایی که در فرودگاه بودند گفتند خوب حالا که جنگ تمام شده، دیگر اتفاقی نمی‌افتد و سپاه دیگر نیاز نیست در فرودگاه حضور داشته باشد. فرمانده وقت سپاه مکاتبه‌ای با حاج احمد آقا کردند و گفتند کارنامه فعالیت ما در فرودگاه چیست، اما حالا که جنگ پایان یافته مسئولان فرودگاه می‌گویند دیگر نیازی به حضور سپاه نیست و هرچه شما بفرمایید فصل الخطاب باشد. ۶۷/۱۰/۱ حضرت امام زیر نامه آقا محسن پاراف کردند که سپاه همچون گذشته مسئول امنیت فرودگاه‌ها است و اگر اتفاقی بیافتد سپاه مسئول است. سال ۶۳ که امام دستور تشکیل سپاه حفاظت هواپیمایی را دادند. در آن زمان ۱۰ مورد ربایش هواپیما در هوا و ۱۲ مورد در زمین خنثی شد. این روند تا سال ۶۷ ادامه داشت. در حال حاضر حفاظت تعدادی از شرکت‌های هواپیمایی با ارتش است، قدری در این رابطه توضیح دهید؟ - سردار موسوی: بله این مطلب درست است با آن‌ها هم تعاملات نظارتی و آموزشی داریم. تعداد محدودی از شرکت‌های هواپیمایی توسط ارتش حفاظت می‌شوند. این کار بر اساس صلاحدید شورای عالی امنیت ملی انجام شده و نیرو‌های ارتش در هماهنگی کامل با ما هستند. هماهنگی بین ارتش و سپاه در حفاظت از هواپیما‌ها چگونه انجام می‌شود؟ - سردار موسوی: شاید شما امنیت را فقط در آسمان می‌بینید اما، ما امنیت را از کنترل‌های روی زمین می‌بینیم. یعنی پیشگیری‌ها در روی زمین مهم است و در آسمان آخرین اقدامات انجام می‌شود. ارتش تنها در بخش آسمان فعال است و در این زمینه هم نظارت و کنترل ما پابرجاست. امنیت خطوط هواپیمایی ایران در مقایسه با سایر کشور‌های جهان چگونه است؟ - سردار موسوی: کشور‌ها متفاوت هستند. اگر در ذهنتان یک نگاه گذار داشته باشید می‌بینید آنچه ارزش امنیت ما را بالا می‌برد آن است که ما در نقطه‌ای هستیم که دور تا دور کشور ما در ناامنی است و دشمن در این کشور‌ها پایگاه دارد. با توجه به شرایطی که ما امروز داریم، هدف اول استکبار ما هستیم و با توجه به دشمنانی که ما داریم، هیچ کشوری به اندازه ما دشمن ندارد و از همین منظر نمی‌شود ما را با سایر کشرو‌ها مقایسه کرد. سازمان بین المللی هوانوردی در بازرسی‌های خود از فرودگاه‌های ایران چه نمره‌ای را به سپاه حفاظت هواپیمایی می‌دهد؟ وضعیت ما در حوزه تجهیزاتی چگونه است؟ - سردار موسوی: ایکائو در بازرسی‌ها خود بخش امنیت را به صورت مجزا بررسی نمی‌کند و حوزه امنیت را به همراه بخش تسهیلات مسافر و ایمنی مورد بازرسی قرار می‌دهد. در بازرسی‌های به عمل آمده از فرودگاه‌های کشور، ایکائو بهترین امتیاز را به بخش امنیت داده است و عملکرد ما در این حوزه را صد در صد تایید کرده‌است و ما برای تامین امنیت، یکسری تاکتیک‌ها و روش‌هایی داریم که دارای طبقه بندی هستند و نمی‌توانیم آن‌ها را اعلام کنیم. سعی ما بر این است، تا هم امنیت را تامین کنیم و هم دیده نشویم، زیرا احساس امنیت مهمتر از خود امنیت است. همکاران من زحمت می‌کشند و به روزترین آموزش‌ها را در آموزشگاه‌های سپاه حفاظت هواپیمایی ارائه می‌دهند، هم در بحث برخورد با مردم و هم در بحث اطلاعاتی و امنیتی. در اکثر کشور‌ها در حوزه‌های امنیتی از مردم نظر نمی‌خواهند، اما ما در بسیاری از فرودگاه‌های‌مان مثل مشهد، حضرت امام و مهرآباد، نظرات مردم را از طریق صندوق انتقادات و پیشنهادات و شماره تلفنی که داده‌ایم و دفتری که برای این امر اختصاص داده‌ایم جویا می‌شویم. البته بعضی‌ها هم انتقادات بسیار تندی به ما داشته‌اند. در بحث تجهیزاتی هم بیشتر نظر ما به سمت تامین تجهیزات از داخل کشور است. یعنی در تجهیزات خودکفا هستیم؟ - سردار موسوی: بله خود کفا هستیم. هر نوع تجهیزاتی را که می‌خواهیم دوستان وزارت دفاع می‌توانند بسازند. ما هر وسیله‌ای خواستیم کسی نگفته نمی‌توانیم بسازیم. شاید دیر و زود بشود، ولی ساخته شده است. در بحث دستگاه‌های ایکس-ری هم در داخل توان ساخت آن وجود دارد، ولی تامین این تجهیزات برعهده سازمان ما نیست، برعهده سازمان هواپیمایی کشوری است. ولی اگر خواست ما باشد می‌خواهیم که از تجهیزات داخلی استفاده کنیم. درخواست‌هایی برای آموزش امنیت پرواز به نیرو‌های کشور‌های خارحی بوده و آموزش‌هایی هم به آن‌ها داده شده است با توجه به اینکه دستگاه‌های ایکس-ری از خارج کشور تامین می‌شود آیا شما هم نظارتی روی امن بودن این دستگاه‌ها دارید؟ - سردار موسوی: بله، ما نیرو‌هایی را فرستادیم آموزش دیده‌اند و به این دستگاه‌ها کاملا مسلط هستند. در حوزه انتقال تجربیات به کشور‌های دیگر هم اقداماتی انجام داده‌اید؟ - سردار موسوی: در این باره هم درخواست‌هایی بوده و هم آموزش داده شده است و هر موقع لازم باشد نام این کشور‌ها برده می‌شود که تعدادی از آن‌ها از کشور‌های منطقه بوده‌اند. اقدامات ما در پرواز حتی توسط کشور‌هایی که با ما خوب هم نیستند، تایید شده است و وقتی نیرو‌های آن‌ها وارد پرواز‌های اعزامی ایران به خارج می‌شوند (که البته حق دارند این کار را بکنند) از اقدامات سپاه تشکر کرده‌اند که اسناد آن هم موجود است. برنامه‌ای برای انجام اقدامات آموزشی منسجم دارید؟ - سردار موسوی: ما تمام آموزش‌ها را در مراکز آموزشی خودمان انجام می‌دهیم و از یک سال پیش دانشکده‌ای خاص موضوع حفاظت و حفاظت هواپیمایی در دانشگاه افسری امام حسین (ع) تشکیل شده است. امروز غربی‌ها به تکنولوژی‌هایی رسیده‌اند که خیلی چیز‌ها را از ایکس‌-ری عبور می‌دهند. باتوجه به اینکه دستگاه‌های ایکس-ری هم از خارج خریداری می‌شود اقدامی برای مقابله با این تهدید کرده‌اید؟ - سردار موسوی: این دستگاه‌ها مورد تایید ما هستند، ولی بحث ما اقتصاد مقاومتی است. در گذشته این محدودیت را برای ما بوجود آوردند و به ما دستگاه بازرسی نفروختند. زمانی که بازرسان ایکائو به ایران آمدند به آن‌ها گفتیم مگر دستگاه ایکس-ری در راستای امنیت نیست؟ گفتند بله. گفتیم خوب شما که بازرس ایکائو هستید چرا به ما ایکس-ری نمی‌دهید؟ بالاخره این کار امنیت شرکت‌های هواپیمایی خارجی که به ایران می‌آیند را نیز تامین می‌کند. دشمن، دشمن است و هر کاری از دستش برآید انجام می‌دهد. ما هم به صورت خودجوش نیرو‌هایی را فرستادیم که دوره دیده‌اند و یه این دستگاه‌ها تسلط کامل دارند. دستگاه‌هایی هم که امروز از آن‌ها استفاده می‌کنیم مورد تایید است و جزو پیشرفته‌ترین دستگاه‌ها هستند. بعد از اتفاقی که در مجلس افتاد آیا فرودگاه‌ها هم مورد تهدید واقع شد؟ - سردار موسوی: فرودگاه‌ها در همه جای دنیا مکان‌های حساس هستند و برای همین هم همیشه علیه آن‌ها تهدید وجود دارد. اما ما با مشکل خاصی در فرودگاه‌ها مواجه نبودیم. سال ۹۳ یکی از معاونین سپاه حفاظت هواپیمایی گفته بودند تکفیری‌ها به دنبال هواپیماربایی بودند که با اقدامات سپاه خنثی شد. مقداری در این باره بفرمایید؟ - سردار موسوی: من با ایشان صحبت کردم. ایشان منظور دیگری داشتند که طور دیگری منتقل شده است. زمانی که در مجلس حادثه‌ای اتفاق افتاد ما اقدامات امنیتی را تشدید کردیم. تهدید همیشه بوده و کم هم می‌شود، ولی از بین نمی‌رود. در چند سال اخیر اقدامی برای هواپیماربایی در کشور صورت گرفته‌است؟ - سردار موسوی: خیر، عملیات صورت نگرفته است. تمام عزم ما این است که روی زمین پیشگیری انجام شود تا در هوا اتفاقی نیافتد. در بعضی کشور‌ها از زمانی که بلیط خریداری می‌شود مسافر تحت نظر است و او را رصد می‌کنند. ما باید کاری کنیم که حوادث امنیتی اصلا به فرودگاه نکشد. درباره ماجرای بمب گذاری در پرواز سال ۱۳۸۸ مقداری توضیح دهید؟ - سردار موسوی: در سال ۸۸ در پروازی بمبی جاسازی شده بود که کشف شد و موضوع جمع شد. به هر حال این رخنه و نفوذ انجام شد و حتما نباید از زیر دست نیرو‌های امنیتی عبور کنند. در این موضوعات وزارت اطلاعات ورود می‌کند و صریح آمده است که وزارت اطلاعات ورود پیدا کند. مسافرین بازرسی شدند، ولی مشخص نشد کار چه کسی بوده است. این بمب دست ساز بود و تایمر داشت و وقتی هواپیما را بازرسی کردیم متوجه وجود آن شدیم. وقتی نیرو‌های شما در پرواز‌های خارجی وارد فرودگاه‌های سایر کشور‌ها می‌شوند، نحوه برخورد با آن‌ها چگونه است؟ - سردار موسوی: هر کشوری قوانین خاص خودش را دارد ونیرو‌های امنیتی ما هم شناخته شده هستند. مثل اینکه انگلیس مشکلاتی برای ورود نیرو‌های سپاه به فرودگاه‌های این کشور ایجاد کرده است؟ - سردار موسوی: ما این موضوع را از وزارت خارجه پیگیر هستیم. البته دنیای استکبار و اذناب منطقه‌ای آن از عمق نفوذ استراتژیک جمهوری اسلامی در جای جای دنیا هراس دارند. در دستگیری ریگی هم سپاه حفاظت هواپیمایی نقش داشته است؟ - سردار موسوی: ما نقش خاصی در این موضوع نداشتیم و نقش ما فقط در زمین و در فرودگاه بندرعباس بود. برخی اوقات روند بازرسی‌ها مردم را کلافه می‌کند؛ راهکاری برای حل این موضوع دارید؟ - سردار موسوی: بازرسی قاعده خودش را دارد. این هم یک روند بین المللی است. غیر از این قاعده نمی‌شود حرکت کرد و ما هم سخت‌گیرتر از سایر کشور‌ها نیستیم. بازرسی اول در فرودگاه به عهده ناجا است که در این مرحله بار مسافر چک می‌شود. اما در مرحله بعد که توسط سپاه انجام می‌شود شاید خیلی چیز‌ها می‌تواند در بار مسافر باشد که نمی‌شود همراه مسافر به داخل پرواز برود. در چک دوم، اشیا‌ء ممنوعه بازرسی می‌شود که بین‌المللی هم هست. اگر ما در روند بازرسی‌ها مسائل بین المللی را رعایت نکنیم به ما ایراد می‌گیرند. مثلا اخیرا بر اساس قوانین ایکائو ورود مایعات به داخل هواپیما ممنوع شده است. آمریکایی‌ها در بحث لب تاپ و موبایل بیشترین سختگیری را دارند. البته برخی مواقع هم بعضی چیز‌ها بنا به شرایط و تهدیدات ورودشان به هواپیما ممنوع می‌شود.