پشت پرده «کرکوک» نفت‌خیز ناآرام در آستانه انتخابات عراق

خبرگزاری فارس: در حالی که با تثبیت حاکمیت بغداد در کرکوک، این امید وجود داشت که قومیت‌های مختلف حاضر در این استان به استقبال انتخابات آتی این کشور بروند، ظهور گروه‌های تروریستی حرفه‌ای، اوضاع این استان نفتی را بحرانی کرده است. اخیرا استان کرکوک، شاهد ناآرامی‌های پراکنده و متعددی است و اخبار مختلفی درباره وضعیت این استان که در ماه اکتبر گذشته از دست داعش آزاد شده بود، منتشر می‌شود. منطقه کردستان در ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۷ شاهد برگزاری یک همه‌پرسی استقلال از عراق بود و ۹۳ درصد رای‌دهندگان با جدایی از عراق موافقت کردند. دولت عراق این همه‌پرسی را غیرقانونی اعلام کرد و در ۱۶ اکتبر یک حمله نظامی برای بازپسگیری مناطق مورد مناقشه انجام داد. استان نفتی کرکوک یکی از مناطق مورد مناقشه اربیل و بغداد بود که در نتیجه این حمله نظامی، در اختیار بغداد قرار گرفت. تحلیلگران سیاسی بر این باور بودند که با تثبیت حاکمیت مجدد بغداد در کرکوک، قومیت‌های حاضر در این استان، به ویژه عرب‌های اهل سنت و ترکمانی‌ها با اشتیاق خاصی به این دوره از انتخابات پارلمانی عراق امید بندند. اعراب اهل سنت با بیش از ۱۰ حزب و جریان سیاسی، ائتلاف واحدی را در کرکوک تشکیل داده و ترکمانی‌های شیعه شیعه و سنی نیز ائتلاف مشترکی را تشکیل داده‌اند. در مقابل کرد‌ها در این استان با شکاف و اختلاف مواجهند. در انتخابات پارلمانی پیشین عراق، کرد‌ها از مجموع ۱۲ کرسی پارلمانی، هشت کرسی، اعراب اهل سنت دو کرسی و ترکمان‌ها هم دو کرسی به دست آورده بودند. در سایه این تحولات سیاسی، چند هفته‌ای است که بار دیگر مسئله ناامنی در کرکوک در رسانه‌ها منتشر می‌شود. ظهور گروه‌های مسلح حرفه‌ای و ترور شخصیت‌های دینی و علمی به نظر می‌رسد در سایه نزدیک شدن به زمان انتخابات سراسری در عراق (۱۲ می)، بر شدت حملات تروریستی و ناآرامی‌ها در این استان و ترور شخصیت‌های علمی و دینی افزوده شده است و آخرین ان مربوط به ترور نامزد فهرست النصر به ریاست «حیدر العبادی» در این استان است و همین مسئله نگرانی ساکنان کرکوک را برانگیخته است. چندی پیش نیز خبر ترور «علاء الدین عبدالمقصود الصالحی» از مقامات مسئول جبهه ترکمانی در منطقه «محله نظامی» واقع در داخل شهر کرکوک و نیز هدف قرار گرفتن منازل مسکونی ترکمانی در این شهر منتشر شد. منابع آگاه همچنین ترور «علی یلماز» استاد دانشگاه به دست گروه‌های مسلح و با شلیک مستقیم گلوله در منطقه «طریق بغداد» واقع در مرکز کرکوک را تایید کرده‌اند. وی یک ترکمانی و از اهالی روستای «بشیر» در ناحیه «تازه خورماتو» بود. منابع آگاه می‌گویند که چندین گروه مسلح متخصص ترور به طور حرفه‌ای در مناطق مختلف کرکوک و مناطق مورد منازعه میان بغداد و اربیل مستقر و در حال انجام ماموریتند. پاکسازی ناقص کرکوک از داعش «علی الحسینی» سخنگوی نیرو‌های «الحشد الشعبی» در محور شمال عراق نیز در همین رابطه به پایگاه خبری «موازین نیوز»، حضور این گروه‌های مسلح که ماموریت اصلی آنها، ترور نامزد‌های انتخاباتی در آستانه انتخابات سراسری این کشور است را تایید و بر ضرورت تقویت بخش امنیتی در این استان تاکید دارد. وی می‌گوید: این گروه‌ها که جدایی‌طلب هستند، از راه‌های مختلفی برای ناکام گذاشتن انتخابات در عراق استفاده می‌کنند و این مسئله عجیب نیست که اقدام به ترور نامز‌های انتخاباتی وابسته به طرف‌های سیاسی مختلف کنند. منابع آگاه همچنین ترور «علی یلماز» استاد دانشگاه به دست گروه‌های مسلح و با شلیک مستقیم گلوله در منطقه «طریق بغداد» واقع در مرکز کرکوک را تایید کرده‌اند. وی یک ترکمانی و از اهالی روستای «بشیر» در ناحیه «تازه خورماتو» بود. «راکان الجبوری» استاندار کرکوک در عراق می‌گوید که اوضاع امنیتی در کرکوک هنوز تثبیت نشده و داعش هنوز دارای هسته‌های پنهان در این استان است و همچنان عملیات ربودن افراد و گروگان‌گیری از سوی این گروه تروریستی ادامه دارد. وی دلیل این امر را عدم پاکسازی مناسب کرکوک در روند آزادسازی دانست و برای انجام یک عملیات نظامی ویژه و گسترده برای پاکسازی این استان از دست داعش؛ اعلام نیاز کرد. جبوری می‌گوید که داعش هنوز در منطقه «الودیان» و مناطق غیر مسکونی به ویژه در مزارع حضور دارد. برخی منابع رسانه‌ای می‌گویند که داعش هفته‌های اخیر در کرکوک بسیار جولان داده و هنوز در مناطق «جبال حمرین»، «جبال الغرة»، «المبازل» و «الودیان» واقع در ناحیه‌های «الرشاد» و «الریاض» و شهرستان «الحویجة» فعالیت دارد. بر اساس اطلاعات به دست آمده، هنوز اعضای داعش به شکل گروه‌ها و باند‌های کوچک در بسیاری از روستا‌های الحویجة و تونل‌هایی که هنوز از سوی نیرو‌های امنیتی شناسایی نشده‌اند حضور دارند و نیرو‌های امنیتی و الحشد را به طور مستمر هدف قرار می‌دهند که از جمله آن‌ها می‌توان حمله مسلحانه سه‌شنبه شب پیش به نیرو‌های مشترک پلیس فدرال و الحشد در «بای حسن» اشاره کرد. منابع آگاه می‌گویند که داعش در حملاتی شبانه یگان‌های نظامی و امنیتی حاضر در مرکز الحویجه و استان‌های اطراف را هدف قرار می‌دهد و تاکنون شمار زیادی از نیرو‌های الحشد الشعبی و الحشد العشائری را از منازلشان ربوده و به مکان‌هایی نامشخص انتقال داده است. عناصر این گروه تروریستی سرتیپ ستاد «انور الدانوک العلی» را از منزلش در روستای «غریب» ربودند و پس از تسلط چند ساعته بر این روستا منزل او و شماری از نیرو‌های الحشد العشائری را منفجر کردند و از روستا عقب‌نشینی کردند. برخی منابع می‌گویند که ارتش عراق و پلیس فدرال و نیرو‌های الحشد تلاش دارند تا حملات روزانه داعش را مهار کنند، اما این حملات متوقف نمی‌شود به همین دلیل به ساکنان الحویجة و روستا‌های اطراف مجوز داده شده که از هر خانه یک نفر به طور داوطلبانه سلاح حمل کند و از مناطق خود از طریق ایجاد گروه‌های محلی کوچک، حمایت کند. وقتی داعش خود را در کرکوک ترمیم می‌کند «محمد عثمان» نماینده پارلمان عراق از استان کرکوک، اوایل بهمن‌ماه مدعی شد که داعش هنوز کنترل ۴۰ درصد از مساحت کل این استان را در دست دارد. وی گفت: داعش تا به این لحظه در کرکوک حضور دارد و بیش از ۸۰۰ داعش در این استانند و تلاش دارند صفوف خود را برای انجام عملیات تروریستی منسجم کنند و کنترل مناطق آزاد شده در این استان را بار دیگر به دست گیرند. این نماینده وابسته به حزب اتحادیه میهنی کردستان در حالی این ادعا را طرح می‌کند که پس از برگزاری همه‌پرسی جدایی منطقه کردستان با پافشاری‌های «مسعود بارزانی» رئیس وقت این منطقه، نیرو‌های عراقی کنترل کرکوک و سایر مناطق مورد منازعه را به دست گرفتند و برای برقراری نظم و امنیت در این مناطق مستقر شدند. وی افزود: تنها شهر‌ها و خیابان‌های اصلی در مناطق غرب کرکوک در کنترل نیرو‌های عراقی است، اما سایر بخش‌ها که مساحت آن به ۴۰ درصد کل استان کرکوک می‌رسد، هنوز در اختیار داعشی‌هاست. عثمان در ادامه خواستار اقدام فوری و سریع برای آزادسازی کامل کرکوک شد. «حیدر العبادی» نخست وزیر عراق و فرماندهی کل نیرو‌های مسلح این کشور در ۹ دسامبر ۲۰۱۷، پایان داعش در عراق و بازپس‌گیری سراسر این کشور را اعلام کرده بود. ظهور گروه مسلح «پرچم‌های سفید» در مناطق مورد منازعه پس از سه سال نبرد سنگین و اعلام شکست نظامی و نهایی داعش در عراق، صدا‌هایی از کوه‌های کرکوک و اربیل تحت عنوان «پرچم‌های سفید» (الرایات البیضاء) شنیده شد که در ابتدا چندان اخبار درستی درباره آن وجود نداشت، اما کم کم در رسانه‌ها اطلاعاتی درباره این گروه منتشر شد. این گروه مسلح در کوه‌های «داقوق» واقع در حد فاصل کرکوک و اربیل اعلام موجودیت کرد دست‌کم هزار و ۳۰۰ نفر نیرو که اغلب از عناصر تروریستی شکست خورده و فراری از عراق و سوریه هستند؛ جذب این گروه شده‌اند. سرتیپ «ثامر الحسینی» فرماندهی نیرو‌های واکنش سریع عراق درباره این گروه می‌گوید: واقعیت ماجرای این گروه مسلح این است که بقایای داعش، القاعده و سایر گروه‌های تروریستی مشابه با شماری از جدایی‌طلبان مخالف شرایط جاری در مناطق مورد منازعه متحد شدند و این گروه را تشکیل دادند. وی درباره این جدایی‌طلبان توضیح داد: این افراد، تحت تعقیب نیرو‌های کردی آسایش و پیشمرگه نیز هستند و ضرورت ایجاب کرده که با تروریست‌ها متحد شوند و گروه پرچم‌های سفید را تشکیل دهند تا در منطقه‌ای کوهستانی پناه گیرند. شرایط جغرافیایی منطقه نیز به نفع آنهاست و دسترسی به آن‌ها دشوار است گفته می‌شود که فرماندهی این گروه را شخصی به نام «المنصوری» برعهده دارد و از تمام عناصر تکفیری شکست خورده خواسته که برای انتقام از نیرو‌های الحشد به وی بپیوندند. علاوه بر کرکوک اخباری نیز درباره درگیری‌های پراکنده در مناطق «الجلام» واقع در سامرا و سایر مناطق در استان صلاح‌الدین منتشر می‌شود و روزنامه سعودی عکاظ از فعالیت گروه پرچم‌های سفید در اطراف شهر طوزخورماتو در استان صلاح الدین خبر می‌دهد.